‌قانون تابعيت

‌مصوب 16 شهريور ماه 1308

‌ماده اول - اشخاص ذيل تبعه ايران محسوب مي‌شوند:

1 - كليه ساكنين ايران به استثناي اشخاصي كه تبعيت خارجي آنها مسلم باشد تبعيت خارجي كساني مسلم است كه مدارك تابعيت آنها مورد‌اعتراض دولت ايران نباشد.

2 - كساني كه پدر آنها ايراني است اعم از اينكه در ايران يا در خارجه متولد شده باشند.

3 - كساني كه در ايران متولد شده و پدر و مادر آنان غير معلوم باشد.

4 - كساني كه در ايران از پدر و مادر خارجي كه يكي از آنها در ايران متولد شده است به وجود آمده‌اند.

5 - كساني كه در ايران از پدري كه تبعه خارجه است به وجود آمده و پس از رسيدن به سن هيجده سال تمام در ايران سكونت Domicile داشته‌باشند.

6 - هر زن تبعه خارجه كه شوهر ايراني اختيار كند.

7 - هر تبعه خارجي كه تابعيت ايران را تحصيل كرده باشد.

‌تبصره - اطفال متولد از نمايندگان سياسي و قنسولي خارجه مشمول فقره 4 و 5 نخواهند بود.

‌ماده دوم - اشخاص مذكوره در فقره 4 و 5 حق دارند پس از رسيدن به سن 18 سال تمام تا يك سال تابعيت پدر خود را قبول كنند مشروط بر اينكه‌در ظرف مدت فوق اظهاريه كتبي تقديم وزارت امور خارجه نمايند و تصديق دولت پدرشان دائر به اينكه آنها را تبعه خود خواهند شناخت ضميمه‌اظهاريه باشد.

‌ماده سوم - نسبت به اطفالي كه در ايران از اتباع دولي متولد شده‌اند كه در مملكت متبوع آنها اطفال متولد از اتباع ايراني را به موجب مقررات تبعه‌خود محسوب داشته و رجوع آنها را به تبعيت ايران منوط به اجازه مي‌كنند معامله متقابله خواهد شد.

‌ماده چهارم - اشخاصي كه داراي شرايط ذيل باشند مي‌توانند تابعيت ايران را تحصيل كنند:

1 - به سن هيجده سال تمام رسيده باشند.

2 - پنج سال اعم از متوالي يا متناوب در ايران ساكن بوده باشند.

3 - فراري از خدمت نظامي نباشند.

4 - در هيچ مملكتي به جنحه مهم و جنايت غير سياسي محكوم نشده باشند.

‌در مورد فقره دوم اين ماده مدت اقامت در خارجه براي خدمت دولت ايران در حكم اقامت در خاك ايران است.

‌ماده پنجم - كساني كه به امور عام‌المنفعه ايران خدمت يا مساعدت شاياني كرده باشند بدون رعايت شرط اقامت ممكن است به تبعيت ايران قبول‌شوند.

‌ماده ششم - اگر تا پنج سال از تاريخ صدور سند تابعيت معلوم شود شخصي كه به تبعيت ايران قبول شده فراري از خدمت نظام بوده و همچنين هر‌گاه قبل از انقضاي مدتي كه مطابق قوانين ايران مرور زمان حاصل مي‌شود معلوم گردد شخصي كه به تبعيت قبول شده محكوم به جنحه مهم يا جنايت‌عمومي است هيأت وزراء حكم خروج او را از تابعيت ايران صادر خواهد كرد.

‌ماده هفتم - اشخاصي كه تحصيل تابعيت ايراني نموده يا بنمايند از كليه حقوقي كه براي ايرانيان مقرر است به استثناء حق رسيدن به مقام وزارت و‌كفالت وزارت و يا هر گونه مأموريت سياسي در خارجه بهره‌مند مي‌شوند ليكن نمي‌توانند به مقامات ذيل نائل گردند مگر پس از ده سال از تاريخ صدور‌سند تابعيت:

1 - عضويت مجالس مقننه.

2 - عضويت انجمن‌هاي ايالتي و ولايتي.

3 - استخدام در وزارت امور خارجه.

‌ماده هشتم - درخواست تابعيت بايد مستقيماً يا به توسط حكام يا ولات به وزارت امور خارجه تسليم شده و داراي منضمات ذيل باشد:

1 - سواد مصدق اسناد هويت تقاضاكننده و عيال و اولاد او.

2 - تصديقنامه نظميه دائر به تعيين مدت اقامت تقاضاكننده در ايران و نداشتن سوء سابقه و داشت مكنت كافي يا شغل معين براي تأمين معاش.

‌وزارت امور خارجه رسيدي با تعيين تاريخ وصول داده و در صورت لزوم اطلاعات راجعه به شخص تقاضاكننده را تكميل و آن را به هيأت وزراء ارسال‌خواهد نمود تا هيأت مزبور در قبول يا رد آن تصميم مقتضي اتخاذ كند در صورت قبول شدن تقاضا سند تابعيت به درخواست‌كننده تسليم خواهد شد.

‌ماده نهم - زن و اولاد صغير كساني كه بر طبق اين قانون تحصيل تابعيت ايران مي‌نمايند تبعه دولت ايران شناخته مي‌شوند ولي زن در ظرف يك‌سال از تاريخ صدور سند تابعيت شوهر و اولاد صغير در ظرف يك سال از تاريخ رسيدن به سن هيجده سال تمام مي‌توانند اظهاريه كتبي به وزارت امور‌خارجه داده و تابعيت مملكت سابق شوهر و يا پدر را قبول كنند ليكن به اظهاريه اولاد ذكور بايد تصديق مذكور در ماده 2 ضميمه شود.

‌ماده دهم - تحصيل تابعيت ايراني پدر به هيچ وجه درباره اولاد كه در تاريخ تقاضانامه به سن هيجده سال تمام رسيده‌اند مؤثر نمي‌باشد.

‌ماده يازدهم - زن غير ايراني كه در نتيجه ازدواج ايراني مي‌شود مي‌تواند بعد از تفريق يا فوت شوهر ايراني به تابعيت اول خود رجوع نمايد مشروط‌ بر اينكه وزارت امور خارجه را كتباً مطلع كند ولي هر زن شوهر مرده كه از شوهر سابق خود اولاد دارد نمي‌تواند مادام كه اولاد او به سن هيجده سال‌تمام نرسيده از اين حق استفاده كند و در هر حال زني كه مطابق اين ماده تبعه خارجه مي‌شود حق داشتن اموال غير منقوله نخواهد داشت مگر در‌حدودي كه اين حق به اتباع خارجه داده شده باشد و هر گاه داراي اموال غير منقولي بيش از آنچه كه براي اتباع خارجه داشتن آن جايز است بوده و يا‌بعداً به ارث اموال غير منقولي بيش از آن حد به او برسد بايد در ظرف يك سال از تاريخ خروج از تابعيت ايران يا دارا شدن ملك در مورد ارث مقدار‌مازاد را به نحوي از انحاء به اتباع ايران منتقل كند و الا اموال مزبور با نظارت مدعي‌العموم محل به فروش رسيده و پس از وضع مخارج فروش قيمت به‌آنها داده خواهد شد.

‌ماده دوازدهم - زن ايراني كه با تبعه خارجه مزاوجت مي‌نمايد به تابعيت ايراني خود باقي خواهد ماند مگر اينكه مطابق قانون مملكت زوج تابعيت‌شوهر به واسطه وقوع عقد ازدواج به زوجه تحميل شود ولي در هر صورت بعد از وفات شوهر و يا تفريق به صرف تقديم درخواست به وزارت امور خارجه به‌انضمام ورقه تصديق فوت شوهر و يا سند تفريق تابعيت اصليه زن با جميع حقوق و امتيازات راجع به آن مجدداً به او تعلق خواهد گرفت.

‌ماده سيزدهم - اتباع ايران نمي‌توانند تبعيت خود را ترك كنند مگر به شرايط ذيل:

1 - به سن هيجده سال تمام رسيده باشند.

2 - هيأت وزراء خروج از تابعيت آنان را اجازه دهد.

3 - قبلاً تعهد نمايند كه در ظرف يك سال از تاريخ ترك تابعيت حقوق خود را بر اموال غير منقوله كه در ايران دارا مي‌باشند و يا ممكن است‌بالوراثه دارا شوند ولو قوانين ايران اجازه تملك آن را به اتباع خارجه بدهد به نحوي از انحاء به اتباع ايراني منتقل كنند زوجه و اطفال كسي كه بر طبق‌اين ماده ترك تابعيت مي‌نمايد اعم از اينكه اطفال مزبور صغير يا كبير باشند از تابعيت ايراني خارج نمي‌گردند مگر اينكه اجازه هيأت وزراء شامل آنها هم‌باشد.

‌ماده چهاردهم - هر تبعه ايران كه بدون رعايت مقررات فوق تابعيت خارجي تحصيل كند تبعيت خارجي او كان‌لم‌يكن بوده و تبعه ايران شناخته‌مي‌شود ولي در عين حال كليه اموال غير منقوله او با نظارت مدعي‌العموم محل به فروش رسيده و پس از وضع مخارج فروش قيمت آن به او داده‌خواهد شد و به علاوه از رسيدن به مقام وزارت و معاونت و عضويت مجالس مقننه و انجمنهاي ايالتي و ولايتي و بلدي و هر گونه مشاغل دولتي‌محروم خواهد بود.

‌ماده پانزدهم - از اتباع ايراني كساني كه خود يا پدرشان موافق مقررات تبديل تابعيت كرده باشند و بخواهند به تابعيت اصليه خود رجوع نمايند به‌مجرد درخواست به تابعيت ايران قبول خواهند شد.

‌ماده شانزدهم - اين قانون از تاريخ بيستم شهريور ماه 1308 به بعد به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.

‌اين قانون كه مشتمل بر شانزده ماده است در جلسه شانزدهم شهريور ماه يك هزار و سيصد و هشت شمسي به تصويب مجلس شوراي ملي رسيد.

‌رييس مجلس شوراي ملي - دادگر

‌قانون متمم قانون تابعيت

‌مصوب 29 مهر ماه 1309

‌ماده اول - اشخاصي كه مشمول يكي از فقرات 4 و 5 ماده اول از قانون تابعيت مصوب 16 شهريور 1308 بوده ولي در تاريخ اجراء قانون مزبور سن آنها‌از هيجده سال تمام تجاوز كرده باشد مي‌توانند تابعيت پدر خود را اختيار كنند مشروط بر اينكه در ظرف يك سال از تاريخ تصويب اين قانون اظهاريه‌كتبي تقديم وزارت امور خارجه نمايند به انضمام تصديق دولت متبوع پدرشان مشعر بر اينكه آنها را تبعه خود مي‌شناسد.

‌ماده دوم - اشخاصي كه مشمول فقره 5 از ماده اول قانون تابعيت مصوب 16 شهريور 1308 مي‌باشند براي اينكه تبعه ايران شناخته شوند بايد‌بلافاصله بعد از رسيدن به سن 18 سال تمام لااقل يك سال ديگر در ايران اقامت كرده باشند و الا قبول شدن آنها به تابعيت ايران بر طبق مقرراتي خواهد‌بود كه به موجب قانون 16 شهريور 1308 براي تحصيل تابعيت ايران مقرر است (‌ماده 4 و مابعد) ولو اينكه اشخاص مزبور بعداً به ايران مراجعت كرده‌و در آنجا اختيار اقامت كرده باشند.

‌اين قانون كه مشتمل بر دو ماده است در جلسه بيست و نهم مهر ماه يك هزار و سيصد و نه شمسي به تصويب مجلس شوراي ملي رسيد.

‌رييس مجلس شوراي ملي - دادگر

نظامنامه قانون تابعیت ایران

هیات وزراء در جلسه سوم اردیبهشت ماه 1314 بر طبق ماده 991 قانون مدنی کتاب تابعیت مصوب 27 بهمن 1313 بنا به پیشنهاد نمره 969/5068 وزارت امور خارجه نظامنامه تکالیف مربوط باجرای قانن تابعیت و اخذ مخارج دفتری را در مورد کسانیکه تقاضای ورود تابعیت ایران و یا خروج از ان و یا تقاضای بقاء تابعیت اصلی را دارند بشرح ذیل تصویب نمودند

متن نظامنامه قانون تابعیت ایران

ماده اول:

کسانیکه برطبق ماده 977 قانون مدنی مصوب 27 بهمن ماه 1313 درخواست بقاء به تابعیت پدرشان را مینمایند باید درخواستنامه خود را در روی اوراق تمبر شده (مطابق نمونه یک) که تمبر آن پنج ریال خواهد بود، تنظیم وصحت امضاء و هویت آنان در ایران از طرف تشکیلات نظمیه مملکتی و درخارجه از طرف مامورین سیاسی و کنسولی ایران درذیل ورقه مزبور تصدیق و بامنضمات ذیل به وزارت امور خارجه تسلیم شود:

1-   دو قطعه عکس

2-   اسناد و مدارکی که دال بر تابعیت خارجی پدر خود در دست دارند

3-   تصدیق دولت متبوع پدرشان دایر بر اینکه اورا به تابعیت خود خواهد شناخت

وزارت امور خارجه درخواست مزبور را مورد مطالعه قرار داده  باسناد درخواست كننده رسيدگي خواهد نمود در صورتيكه مطابق مقررات قانوني او را ذيحق تشخیص دهد سند بقاء به تابعیت پدرش را (مطابق نمونه 2) درباره او صادر و مبلغ سه هزار ریال بابت حقوق شانسلری از درخواست کننده دریافت و معادل آن به سند صادره تمبر الصاق و باطل می نمایند.

ماده 2:

اصلاحی (بموجب تصویبنامه شماره 21876 مورخ 19/7/1340) درخواستهای ورود به تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران که بر طبق ماده 979 و ماده 983 قانون مدنی کتاب تابعیت بعمل می آید در روی اوراق تمبر شده (مطابق نمونه 3) که معادل یکهزار و پانصد ریال تمبر خواهد داشت تنظیم و با اسناد ذیل تسلیم وزارت امور خارجه خواهد شد.

1-   هشت قطعه عکس

2-    دو نسخه رونوشت مصدق اسناد هویت تقاضا کننده و عیال و اولاد صغیر او که نمودار هویت و خصوصیات شخصی وی و عیال و اولاد صغیر او باشد.

3-    گواهی وزارت کار دائر بر اینکه تقاضا کننده میتواند با توجه به تجربات و معلومات خود خدمات مفیدی از لحاظ امور فنی و تخصصی و امثال آن که مورد احتیاج کشور باشد در ایران انجام دهد.

4-    گواهی مقامات انتظامی مبنی بر شایستگی تقاضا کننده و تائید صلاحیت وی برای اعطاء تابعیت ایران

5-   موافقت وزارت کشور باستناد گواهی اداره شهربانی کل کشور مطابق (نمونه 4) مشتمل بر

الف - تعیین مدت اقامت در خواست کننده در ایران

ب - نداشتن محکومیت جنحه و جنایت غیر سیاسی

ج - تعیین میزان دارائی بتناسب شغل درخواست کننده كه میبایستی به میزانی باشد تا معیشت مشارالیه و خانواده او را در ایران تامين نماید.

6- گواهی وزارت کشور دائر بر اینکه درخواست کننده مراسم سوگند حاکی از اینکه نسبت به قانون اساسی ایران وفادار می ماند اجرا کرده است

7- گواهی وزارت کشور مبنی بر اینکه تقاضا کننده به زبان فارسی تاریخ و قانون اساسی ایران آشنایی دارد.

8- تقاضا کننده باید موارد مذکور در ماده 7 را در کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت دادگستری - وزارت کشور و وزارت فرهنگ امتحان بدهد.

تبصره: (بموجب تصویبنامه شماره 43162 مورخ 13/9/42 اتباع بیگانه که تا تاریخ تصویب این تصویبنامه بنا به تشخیص وزارت کار، دارای سابقه اقامت طولانی و اشتغال بکار در ایران می باشند  و نیز کسانیکه دارای عیال و اولاد ایرانی هستند و تقاضای تحصیل تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران را می نمایند در صورت احراز سایر شرایط در قانون و موافقت مراجع صلاحیتدار  از مقرارت بند 3 تصویبنامه شماره 21876 مورخ 22/7/1340 معاف خواهند بو د

ماده سوم:

وزارت امور خارجه اوراق فوق الذکر را مورد مطالعه قرار داده در صورتیکه درخواست کننده را واجد شرایط مقرره برای ورود به تابعیت دولت جمهوری اسلامی ایران تشخیص دهد پیشنهاد آنرا به هیات وزراء تقدیم میدارد چنانچه پیشنهاد مزبورمورد قبول واقع شود سند تابعیت ایرانی (مطابق نمونه پنج) درباره درخواست کننده صادر و مبلغ ده هزار ریال بابت حقوق شانسلري از درخواست کننده مزبور دریافت و معادل آن به سند مزبور تمبر الصاق و باطل خواهد شد.

ماده چهارم:

مامورین سجل احوال با ملاحظه سند تابعیت و رعایت مقررات مربوطه برای صاحب سند مزبور و عیال و اولاد که اسامی آنان در ظهر سند تابعیت مندرج است با رعایت مدلول مواد 984 و 985 قانون مدنی کتاب تابعیت ورقه هویت صادر و تاریخ و نمره سند تابعیت را در اوراق سجلی مربوطه قید خواهد نمود.

ماده پنجم:

نسوانی که بر طبق ماده 986 قانون مدنی کتاب تابعیت میخواهند به تابعیت اصلی رجوع نمایند باید اظهاریه کتبی (مطابق نمونه شش) تنظیم و پس از تصدیق صحت امضاء و هویت آنان در ایران از طرف نظمیه و در خارج از طرف مامورین سیاسی و کنسولی ایران اظهاریه مزبور را به وزارت امور خارجه تسلیم نمایند.

ماده ششم:

زن ایران که بر طبق ماده 987 قانون مدنی کتاب تابعیت با تبعه خارجی مزاوجت و تابعیت خارجی تحصیل می نماید بعد از وفات شوهر و یا طلاق در صورت تمایل رجوع به تابعیت ایران باید درخواستنامه (مطابق نمونه 7) تنظیم و به وزارت امور خارجه تقدیم دارد.

ماده هفتم:

کسانیکه بر طبق ماده 988 قانون مدنی کتاب تابعیت درخواست خروج از تابعیت ایران را می نمایند درخواست نامه خود را در روی اوراق تمبر شده (مطابق نمونه هشت) تنظیم و پس از تصدیق هویت و امضای آنان در ایران از طرف نظمیه و درخارج بوسیله مامورین سیاسی و کنسولی ایران به وزارت خارجه ارسال دارند تابر طبق قوانین و نظامات مربوطه اقدام لازم بعمل آید

ماده هشتم:

درخواست کنندگان خروج از تابعیت ایران باید علل و موجباتی را که باعث تقاضای مزبور گردیده در درخواستنامه خود ذکر نمایند وزارت امور خارجه در صورتیکه علل مزبور را موجه بداند پیشنهاد لازم به هیات وزار تقدیم خواهد نمود چنانچه مورد قبول یابد، سند اجازه خروج از تابعیت ایران(مطابق نمونه9) درباره او صادر و مبلغ سی هزار ریال بعنوان حق شانسلری از درخواست کننده دریافت و معادل آن به سند مزبور تمبرالصاق و باطل خواهد شد.

ماده نهم:

کسانیکه بر طبق ماده 990 قانون مدنی کتاب تابعیت درخواست برگشت به تابعیت ایران را دارند باید درخواستنامه خود را در روی اوراق تمبر شده (مطابق نمونه 10) که تمبر آن معادل پانصد ریال خواهد بود تنظمی و پس از تصدیق هویت و امضای آنان در ایران از طرف نظمیه درخارج بوسیله مامورین سیاسی و کنسولی ایران به وزارت امور خارجه تقدیم دارد

ماده دهم:

این نظامنامه از تاریخ دهم اردبهشت 1314 به موقع اجرا گذارده می شود

ماده یازدهم:

وزارتین امور خارجه و کشور مامور اجرای این نظامنامه می باشند.

 آيين‌نامه رويه شناسايي مشكوك‌التابعين و مدعيان تابعيت ايران‌

شماره: 425ت‌29981هـ                                                                      تاريخ‌:1383.01.11

وزارت كشور

وزراي عضو شوراي هماهنگي اجرايي اتباع بيگانه در جلسه مورخ 1382.6.3 به استناد اصل يكصد وسي و هشتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران و با رعايت تصويبنامه‌هاي شماره.58858ت‌23538هـ مورخ 1379.12.22 و شماره.13521ت26697هـ مورخ 1381.4.8، آيين‌نامه رويه شناسايي‌مشكوك‌التابعين و مدعيان تابعيت ايران را به شرح زير تصويب نمودند:

آيين‌نامه رويه شناسايي مشكوك‌التابعين و مدعيان تابعيت ايران

ماده 1ـ به منظور تسريع در روند تعيين تكليف قانوني تابعيت مدعيان تابعيت و مشكوك‌التابعين‌،وزارت كشور موظف است نسبت به شناسايي و ساماندهي كليه افراد ذي‌ربط به صورت متمركز اقدام نمايد.

ماده 2ـ نحوه شناسايي‌، ساماندهي و جمع‌آوري اطلاعات رايانه‌اي مدعيان تابعيت و مشكوك‌التابعين درسطح كشور براساس طرح جامعي كه توسط وزارت كشور (اداره كل امور اتباع و مهاجرين خارجي‌) تدوين مي‌گردد، تعيين و به مورد اجرا گذارده خواهد شد.

تبصره ـ كليه دستگاههاي اجرايي مربوط‌، به ويژه وزارتخانه‌هاي اطلاعات‌، امور خارجه‌، دادگستري‌،نيروي انتظامي و سازمان ثبت احوال كشور در اجراي طرح‌، هماهنگي لازم را معمول خواهند نمود.

ماده 3ـ شوراي امنيت كشور ترتيبي اتخاذ مي‌نمايد تا در اجراي ماده (45) قانون ثبت احوال، مصوب‌1355ـ اطلاعات طرح جامع شناسايي مناط رسيدگي به پرونده‌هاي مشكوك‌التابعين قرار گيرد.

ماده 4ـ كارگروه دايمي ذي‌ربط شوراي هماهنگي اجرايي اتباع بيگانه مجاز است حسب صلاحديداقامت برخي از اتباع خارجي مشمول اين آيين‌نامه را تحت عناوين پناهنده يا آواره بررسي و اقدام لازم رامعمول نمايد.

ماده 5 ـ سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور اعتبارات مورد درخواست وزارت كشور را در اجراي ماده‌(2) اين آيين‌نامه ذيل بودجه سنواتي وزارت كشور برحسب ماده (7) آيين‌نامه اجرايي ماده (180) قانون‌برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران‌، موضوع تصويبنامه شماره‌.58858ت‌23538هـ مورخ 1379.12.22 تأمين نمايد.

اين تصويبنامه در تاريخ  1382.12.27 به تأييد مقام محترم رياست جمهوري رسيده است‌.

محمدرضا عارف - معاون اول رييس‌جمهور

آيين نامه اجرايي ماده 180 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران

شماره:  58858. ت23538 ه‍                                                             تاریخ: 1379.12.07

‌وزارت كشور - وزارت اطلاعات - وزارت كار و امور اجتماعي - ‌سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور

‌هيأت وزيران در جلسه مورخ 1379.12.7 بنا به پيشنهاد مشترك وزارتخانه‌هاي كشور، اطلاعات و كار و امور اجتماعي، موضوع نامه شماره14.10903 مورخ 1379.7.5 وزارت كشور، به استناد ماده (180) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران-‌مصوب 1379 - آيين‌نامه اجرايي ماده (180) قانون ياد شده  را به شرح زير تصويب نمود:

‌آيين‌نامه اجرايي ماده (180) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي،‌اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران

‌ماده 1 - ‌مقصود از اتباع خارجي، موضوع ماده (180) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كه از اين پس - قانون - ناميده مي‌شود،‌افرادي هستند (‌دارنده گذرنامه، پناهنده، مهاجر، آواره) كه تابعيت كشور جمهوري اسلامي ايران را ندارند و تحت عناوين زير متقاضي ورود به كشور‌جمهوري اسلامي ايران هستند و تابعيت خارجي آنها مورد قبول دولت جمهوري اسلامي ايران است.

‌الف - پناهنده: ‌به شخصي اطلاق مي‌گردد كه به علت ترس موجه از اينكه به دلايل مربوط به نژاد يا مذهب، مليت يا عضويت در بعضي گروههاي‌اجتماعي يا داشتن عقايد سياسي تحت شكنجه قرار گيرد. در خارج از كشور محل سكونت عادي خود بسر مي‌برد و نمي‌تواند و يا به علت ترس مذكور‌نمي‌خواهد خود را تحت حمايت آن كشور قرار دهد.

ب - آواره: فردي است كه به دليل وقوع جنگ داخلي يا بين‌المللي، بدون تشريفات قانوني، كشور متبوع خود را ترك و يا وادار به ترك آن گردد اما‌نمي‌تواند برابر كنوانسيون 1951 و پروتكل 1967 ژنو و ملحقات آن بيم موجه از اذيت و آزار را به اثبات برساند.

ج - مهاجر: فردي است كه متقاضي اقامت در جمهوري اسلامي ايران باشد و درخواست وي مورد قبول جمهوري اسلامي ايران قرار گرفته باشد.

‌د - دارنده گذرنامه: فردي است كه در چارچوب قوانين و مقررات داخلي و بين‌المللي و با اجازه مخصوص وارد كشور مي‌شود.

‌ماده 2 - شوراي هماهنگي اجرايي اتباع بيگانه - كه از اين پس در اين آيين‌نامه شورا ناميده مي‌شود - به رياست وزير كشور و با حضور ساير اعضا‌حداقل هر سه ماه يكبار در محل وزارت كشور تشكيل مي‌گردد.

‌تبصره 1 - جلسات شورا با دعوت رييس شورا و در صورت نياز به جلسات فوق العاده با درخواست يكي از اعضا و موافقت رييس شورا تشكيل‌مي‌شود.

‌تبصره 2 - جلسات شورا با حضور حداقل اعضاء 32 رسميت يافته و تصميمات آن بايد به تصويب حداقل 5 نفر از اعضاي حاضر در جلسه برسد.

‌تبصره 3 - شورا در صورت لزوم و حسب مورد براي كسب اطلاعات و بررسي و تبادل نظر از نمايندگان سازمانهاي ديگر بدون حق رأي دعوت به عمل‌مي‌آورد.

‌تبصره 4 - دبيرخانه شورا در وزارت كشور تشكيل و دستور جلسات اين شورا توسط دبير آن تهيه و ارايه مي‌شود.

‌تبصره 5 - دبير شورا به مدت دو سال توسط رييس شورا منصوب مي‌شود.

‌ماده 3 - ‌منظور از ايجاد تمركز در سياستگذاري امور اتباع بيگانه تعيين سياستهاي اجرايي حاكم بر امور اتباع بيگانه، تهيه و تصويب طرحها و برنامه‌ها،‌پيشنهاد بودجه مورد نياز طرحها، نظارت بر حسن اجراي سياستهاي مصوب شورا و ايجاد وحدت نظر و رويه در تمشيت كليه امور مديريت اتباع بيگانه‌است.

‌تبصره 1 - آيين‌نامه نظارت بر حسن اجراي مصوبات شورا توسط شورا تهيه و پس از تصويب هيأت وزيران به مرحله اجرا در مي‌آيد.

‌تبصره 2 - كليه سازمانهاي ذي ربط كه به نحوي از انحا با امور اتباع خارجي مرتبط مي‌باشند بايد پيشنهادهاي خود را قبل از طرح در شوراي امنيت‌كشور، هيأت وزيران و شوراي عالي امنيت ملي در شورا مطرح نمايند و در خصوص نيروهاي نظامي هر گونه هماهنگي و همكاري بين شورا و ستاد‌كل نيروهاي مسلح براساس آيين‌نامه اي خواهد بود كه به پيشنهاد دو مرجع ياد شده به تصويب فرماندهي معظم كل قوا مي‌رسد.

‌تبصره 3 - كليه دستگاههاي موضوع ماده (180) قانون و همچنين ساير دستگاههاي مرتبط با اتباع بيگانه موظفند گزارش عملكرد خود را در ارتباط با‌مصوبات شورا به شوراي مذكور ارايه نمايند.

‌ماده 4 - ‌به منظور پيشنهاد طرحهاي اجرايي و دستورالعمل‌هاي لازم و انجام مطالعات و برنامه‌ريزيهاي متناسب با قوانين و مقررات و خط مشي دولت‌جمهوري اسلامي ايران و ايجاد هماهنگي اجرايي در بين سازمانهاي عمل كننده كار گروه (‌كميته) دايمي اتباع بيگانه به رياست و تحت نظر دبير شورا در‌وزارت كشور و با شركت مديران كل يا مدير مربوط در وزارتخانه‌ها و نهادهاي عضو با معرفي بالاترين مقام اجرايي هر دستگاه هر پانزده روز يك‌بار‌تشكيل مي‌گردد.

‌تبصره 1 - جلسات كار گروه (‌كميته) دايمي اتباع بيگانه با حضور اكثريت نسبي اعضاي اصلي رسميت يافته و تصميمات آن بايد به تصويب حداقل 5‌نفر از اعضاي شركت كننده برسد.

‌تبصره 2 - كار گروههاي (‌كميته‌هاي) فرعي اتباع بيگانه در استانها در صورت لزوم و پس از تصويب شورا با حضور مديران استاني وزارتخانه‌ها و‌نهادهاي عضو به رياست استاندار به منظور اجراي مصوبات شورا تشكيل مي‌گردد.

‌تبصره 3- ‌كار گروه (‌كميته) دايمي اتباع بيگانه برحسب نياز، كميسيون‌هاي تخصصي و كارشناسي موضوعات اتباع بيگانه را با مسؤوليت يكي از‌اعضاي كار گروه (‌كميته) تشكيل مي‌دهد.

‌تبصره 4 - تعداد اعضا و نحوه تشكيل جلسات كميسيون‌هاي تخصصي توسط كار گروه (‌كميته) دايمي اتباع بيگانه تعيين و مشخص خواهد شد.

‌ماده 5 - حدود اختيارات كار گروه (‌كميته) دايمي اتباع بيگانه، دبيرخانه، كار گروههاي (‌كميته‌هاي) فرعي استانها، كميسيون‌هاي تخصصي و نحوه طرح‌مباحث در جلسات كار گروه (‌كميته) دايمي و پيگيري و نظارت بر امور محول شده براساس دستور العملي خواهد بود كه با رعايت اين آيين‌نامه در‌اولين جلسه كار گروه (‌كميته) دايمي تدوين و به تصويب شورا مي‌رسد.

‌ماده 6ـ ‌كليه اختيارات كار گروه (‌كميته) دايمي پناهندگان موضوع آيين‌نامه اجرايي پناهندگان،  مصوب 1342.9.25 - در طول برنامه سوم‌به كار گروه (‌كميته) دايمي اتباع بيگانه موضوع اين آيين‌نامه محول مي‌شود.

‌ماده 7- ‌سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور در قالب طرحهاي مصوب شورا اعتبارات لازم در طول برنامه سوم را ذيل رديف دستگاههاي اجرايي‌ذي‌ربط در لوايح بودجه سنواتي پيش بيني مي‌كند.

‌ماده 8 - ‌اختيار هيأت وزيران - موضوع قسمت اخير ماده (180) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران - در‌اجراي اصل يكصد و سي و هشتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران به مدت 2 سال به اكثريت وزراي عضو شورا واگذار مي‌شود و مصوبات آن با‌رعايت ماده (19) آيين‌نامه داخلي هيأت دولت قابل ابلاغ است.

‌حسن حبيبي - معاون اول رييس جمهور

آيين‌نامه اجرايي صدور سند مسافرت پناهندگان سياسي

شماره: 49194ت327                                                                        تاریخ: 1366.04.10

‌اتباع خارجه - امور بين‌المللي - كيفري - گذرنامه-‌وزارت آموزش و پرورش - وزارت كشور

‌هيأت وزيران در جلسه مورخ 1366.4.10 بنا به پيشنهاد شماره 2404 پ1 - 720 423 مورخ 65.11.26 وزارت امور خارجه و با توجه به ماده 28 قانون كنوانسيون مربوط به وضع پناهندگان و پروتكل آن مصوب 1355 آيين‌نامه اجرايي‌صدور سند مسافرت پناهندگان سياسي را به شرح زير تصويب نمودند:

‌آيين‌نامه اجرايي صدور سند مسافرت پناهندگان سياسي

‌ماده 1 - سند مسافرت سندي است كه از طرف مقامات صلاحيتدار دولت جمهوري اسلامي ايران براي مسافرت پناهندگان سياسي به خاجر از ايران صادر‌مي‌شود.

‌ماده 2 - سند مسافرت با ارائه دفترچه اقامت پناهندگي و پس از احراز هويت متقاضي صادر خواهد شد.

‌ماده 3 - ورود و خروج پناهندگان با سند مسافرت تنها از مرزهاي مجاز كشور و پس از كنترل مأمورين صلاحيتدار مرزي ميسر خواهد بود.

‌ماده 4 - سند مسافرت مشتمل بر چهل (40) صفحه و در قطع 10 X 15 سانتيمتر بوده كه با جلد مخصوص گذرنامه به رنگ آبي مجلد شده و عبارت"‌كنوانسيون 28 ژوييه 1951" در وسط و دو خط مورب سياهرنگ بالاي سمت چپ روي جلد منقوش است.

‌ماده 5 - مدت اعتبار سند مسافرت از تاريخ صدور يكسال است كه براي پنج نوبت يكساله ديگر قابل تمديد خواهد بود.

‌ماده 6 - صدور سند و نگهداري آن منحصراً در اداره امور اتباع خارجه شهرباني جمهوري اسلامي ايران در تهران انجام خواهد شد.

‌ماده 7 - سند مسافرت براي سفر به كليه كشورها اعتبار دارد. به جز كشور متبوع سابق پناهنده و كشورهايي كه دولت جمهوري اسلامي ايران در موارد مقتضي‌مسافرت دارندگان سند فوق را به آن كشورها ممنوع و يا محدود نموده باشد.

‌ماده 8 - در صورتي كه سند مسافرت غير قابل استفاده يا مفقود شود پس از رسيدگي لازم و طي مراحل قانوني سند مسافرت ديگري براي پناهنده سياسي صادر‌خواهد شد.

‌تبصره 1 - دارنده سند مسافرت در صورت مفقود شدن سند بايد در اولين فرصت ممكن مراتب را با ذكر علت در داخل كشور به يكي از مراكز پليس و در خارج از كشور به يكي از نمايندگي‌هاي جمهوري اسلامي ايران اطلاع دهد.

‌تبصره 2 - نمايندگي‌هاي جمهوري اسلامي ايران در خارج مي‌توانند در صورت اطلاع از مفقود و يا غير قابل استفاده شدن سند مسافرت پناهنده با استيذان از‌مركز برگ بازگشت به ايران (‌مخصوص پناهندگان) جهت وي صادر نمايند.

‌تبصره 3 - مدت زمان لازم براي صدور سند مسافرت جديد كمتر از شش ماه نخواهد بود. در موارد ضروري با موافقت ارگانهاي مذكور در ماده 9 اين آيين‌نامه،‌سند مزبور بدون رعايت مدت پيش‌بيني شده در اين تبصره صادر خواهد شد.

‌ماده 9 - اجازه خروج پناهنده از كشور توسط شهرباني جمهوري اسلامي ايران (‌اداره امور اتباع خارجه) و پس از استعلام از وزارت اطلاعات، وزارت كشور و‌وزارت امور خارجه داده خواهد شد. چنانچه پناهنده نظامي باشد استعلام از ستاد مشترك ارتش جمهوري اسلامي ايران نيز الزامي خواهد بود.

‌ماده 10 - مرز خروجي در اجازه خروج پناهنده قيد خواهد گرديد.

‌ماده 11 - دارندگان سند مسافرت حداكثر سه ماه مي‌توانند در خارج از كشور اقامت نمايند در موارد استثنايي مدت مذكور با اجازه مقامات ذيربط قابل افزايش‌است.

‌ماده 12 - دارندگان سند مسافرت مي‌بايست مادامي كه به عنوان پناهنده جمهوري اسلامي ايران محسوب ميشوند شئونات جمهوري اسلامي ايران در خارج از‌كشور را رعايت نمايند.

‌ماده 13 - نحوخ دريافت سند مسافرت پناهندگان سياسي.

‌الف - متقاضاين جهت دريافت سند مسافرت به اداره امور اتباع خارجه شهرباني جمهوري اسلامي ايران و يا شهرباني محل سكومت مراجعه و پرسشنامه‌مربوطه را تكميل و به هرماه 6 قطعه عكس 2 X 6 و فتوكپي دفترچه اقامت پناهندگي سياسي به آن اداره تحويل خواهند داد.

ب - اداره امور اتباع خارجه شهرباني جمهوري اسلامي ايران پس از استعلان از مراجع مذكور در ماده 9 اين آيين‌نامه نسبت به صدور سند و اجازه خروج از‌كشور اقدام خواهد نمود.

ج - متقاضي هنگام دريافت سند مسافرت، دفترچه اقامت پناهندگي خود را به مأمورين اداره امور اتباع خارجه شهرباني جمهوري اسلامي ايران و يا شهرباني‌محل سكونت خويش تحويل داده و در قبال تسليم اعلاميه ورود به اداره مزبور دفترچه اقامت پناهندگي خود را مجدداً دريافت خواهد نمود.

‌ماده 14 - در صورتي كه همسر و فرزندان كمتر از 16 سال پناهنده بخواهند همراه وي مسافرت نمايند نام و مشخصات آن در سند مسافرت قيد خواهد شد.

‌ماده 15 - هسمر و فرزندان كمتر از 16 سال پناهنده در صورت درخواست وي و موافقت مقامات ذيربط مي‌توانند سند مسافرت قيد خواهد شد.

ماده 16 - هنگام ورود پناهنده به كشور سند مسافرت وي به وسيله مأمورين مرزي در قبال تسليم اعلاميه ورود اخذ و تحويل اداره امور اتباع خارجه شهرباني‌جمهوري اسلامي ايران خواهد شد.

‌ماده 17 - چنانچه معلوم شود دارنده سند مسافرت از كشور ديگري اجازه اقامت يا پناهندگي جديد دريافت نموده است سند مسافرت نامبرده از درجه اعتبار‌ساقط است.

‌ماده 18 - چنانچه دارنده سند مسافرت نسبت به در اختيار گذاشتن سند به غير اقدام نمايد، سند مسافرت وي اخذ و با او طبق قوانين جزايي جمهوري اسلامي‌ايران رفتار خواهد شد.

‌ماده 19 - در صورتي كه صاحب سند نسبت به مخدوش نمودن سند اقدام نمايد سند از درجه اعتبار ساقط و با درانده طبق قوانين جزايي جمهوري اسلامي‌ايران رفتار خواهد شد.

ماده 20 - اگر دارنده سند از مسافرت منصرف شود، مكلف است ظرف مدت دو هفته پس از انقضاي اعتبار اجازه خروج، سند مذكور را به اداره امور اتباع‌خارجه شهرباني جمهوري اسلامي ايران و با شهرباني محل سكومت خود عودت دهد و دفترچه اقامت پناهندگي خود را دريافت نمايد.

‌تبصره - مدت اعتبار اجازه خروج سه ماه مي‌باشد در صورتي كه دارنده سند در انقضاء مدت اعتبار اجازه خروج از كشور بنا به دلائل موجه و قابل قبول موفق به‌خروج از كشور نگردد، اداره امور اتباع خارجه شهرباني جمهوري اسلامي ايران نسبت به تمديد اجاز خروج وي براي يك نوبت ديگر اقدام خواهد كرد.

‌ماده 21 - حسب تقاضاي شخص پناهنده براي خروج دائمي از شكور و يا چنانچه ادامه اقامت پناهنده، به مصلحت تشخيص داده نشود پس از استعلام از‌مراجع مندرج در ماده 9 و اخذ دفترچه اقامت پناهندگي پروانه عبور بدون بازگشت جهت وي صادر خواهد شد.

ماده 22 - قيمت صدور سند مسافرت مبلغ -5000. ريال است كه از متقاضي اخذ خواهد گرديد.

‌ماده 23 - ماده 7، تبصره يك و بخش اول تبصره سه ماده 8 قسمت اول مواد 11، 12، 17، 18، 19 و 20 جهت آگاهي متقاضيان سند مسافرت در ظهر‌پرسشنامه‌هاي مربوط به متقاضيان دريافت سند مسافرت درج و به امضاء آنان خواهد رسيد.

‌ماده 24 - نمونه سند مسافرت و پروانه عبور و برگ بازگشت به ايران "‌ويژه پناهندگان و آوارگان" و نمونه نقش مهرها و پرسشنامه‌هاي مربوط درضمیمه آن آمده است.

‌ميرحسين موسوي - نخست‌وزير