‌‌قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی 

فصل اول - كلیات و تعاریف

‌ماده 1 - در این قانون عبارات اختصاری زیر جایگزین عناوین كامل آن می‌گردد:

‌الف - "‌فرماندهی كل" به جای فرماندهی كل نیروهای مسلح.

ب - "‌ستاد كل" به جای ستاد فرماندهی كل نیروهای مسلح.

ج - "‌سپاه" به جای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.

‌د - "‌نیروهای مسلح" به جای نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران.

ه - "‌وزارت" به جای وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.

‌و - "‌ارتش" به جای ارتش جمهوری اسلامی ایران.

‌ماده 2 - نیروهای مسلح عبارتند از سپاه، ارتش و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران.

‌ماده 3 - سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مجموعه ستاد كل سپاه حوزه نمایندگی ولی فقیه در سپاه، سازمان حفاظت اطلاعات سپاه،‌نیروهای‌زمینی، هوایی، دریایی و مقاومت بسیج و قدس و سازمانهای وابسته به آنها اطلاق می‌گردد.

‌فصل دوم - ورود به خدمت

‌بخش اول - تعاریف

‌ماده 4 - استخدام در سپاه عبارت است از گزینش افراد واجد صلاحیت برای انجام خدمت موظف در یكی از مشاغل پیش‌بینی شده در این قانون.

‌ماده 5 - مشاغل سپاه، ستاد كل و وزارت از نظر ماهیت شغل، به سه گروه تقسیم می‌شوند، شغل نظامی، شغل كارمندی و شغل مشترك.

‌تبصره 1 - مشاغل فرماندهی، مدیریتهای سطوح بالای سپاه و سایر مشاغلی كه نیاز به دانش و مهارت نظامی داشته یا در ارتباط مستقیم با‌مأموریتهای نظامی سپاه باشند از مشاغل نظامی محسوب می‌شوند.

‌تبصره 2 - غیر از مشاغل موضوع تبصره 1 این ماده، مدیریت سایر رده‌های سپاه و سایر مشاغلی كه با پشتیبانی‌های مستقیم و نیز غیر مستقیم‌مأموریتهای نظامی سپاه ارتباط دارند از مشاغل مشترك می‌باشند.

‌تبصره 3 - مشاغل نظامی، كارمندی و مشترك با رعایت مفاد این قانون در جداول سازمان مشخص می‌شود.

‌ماده 6 - پرسنل سپاه كسانی هستند كه برابر شرایط و مقررات مندرج در این قانون و یا قانون خدمت وظیفه عمومی به خدمت پذیرفته می‌شوند و‌عبارتند از :

‌الف - كادر ثابت.

ب - وظیفه.

ج - پیمانی.

‌د - بسیجی.

‌ماده 7 - كادر ثابت به پرسنلی اطلاق می‌گردد كه برای انجام خدمت مستمر در سپاه استخدام می‌شوند و عبارتند از :

‌الف - پاسداران رسمی (‌نظامیان).

ب - كارمندان.

ج - محصلین.

‌ماده 8 - پاسداران رسمی به پرسنلی اطلاق می‌گردد كه برای جهاد در راه خدا و پاسداری و دفاع مسلحانه از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن و‌نظام جمهوری اسلامی ایران به استخدام سپاه در آمده و پس از طی دوره‌های آموزشی لازم به یكی از درجات پیش‌بینی شده در این قانون نائل و از‌لباس و علائم نظامی استفاده می‌نمایند.

‌ماده 9 - كارمندان پرسنلی هستند كه بر اساس مدارج تحصیلی و یا مهارت تجربی و تخصصی استخدام شده و بدون استفاده از لباس و علائم‌نظامی به یكی از رتبه‌های پیش‌بینی شده در این قانون نائل می‌شوند.

‌ماده 10 - محصلین پرسنلی هستند كه به منظور خدمت در كادر ثابت به عنوان پاسدار رسمی یا كارمند استخدام و قبل از انتصاب در یكی از مشاغل‌مندرج در این قانون در یكی از مراكز آموزشی سپاه یا سایر مؤسسات آموزشی به هزینه سپاه مشغول تحصیل می‌باشند.

‌ماده 11 - پرسنل وظیفه كسانی هستند كه مطابق قانون خدمت وظیفه عمومی در یكی از دوره‌های ضرورت، احتیاط یا ذخیره مشغول خدمت‌می‌باشند.

‌ماده 12 - پرسنل پیمانی به كسانی اطلاق می‌گردد كه خدمت پیمانی را به صورت نظامی یا كارمند برابر مقررات مندرج در این قانون انجام می‌دهند.

‌ماده 13 - پرسنل بسیجی به افرادی اطلاق می‌شود كه جهت تحقق ارتش بیست میلیونی تحت پوشش سپاه در می‌آیند و عبارتند از :

‌الف - بسیجی عادی. عموم اقشار معتقد به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اهداف انقلاب اسلامی هستند كه پس از گذراندن دوره آموزش‌عمومی به خدمت ارتش بیست میلیونی در آمده و سازماندهی می‌شوند.

ب - بسیجی فعال. آن دسته از بسیجیان عادی داوطلب هستند كه واجد شرایط لازم بوده و پس از گذراندن دوره‌های آموزشی، سازماندهی شده و‌ضمن شركت در برنامه‌های حفظ انسجام در انجام مأموریتهای محوله با سپاه همكاری می‌كنند.

ج - بسیجی ویژه (‌پاسداران افتخاری). پرسنلی هستند كه صلاحیتهای یك پاسدار را دارا می‌باشند و پس از گذراندن آموزشهای مطروحه در این‌قانون سازماندهی گردیده و متعهد می‌گردند تا به هنگام نیاز به طور تمام وقت در اختیار سپاه قرار گیرند.

‌ماده 14 - سپاه می‌تواند از پرسنل رسمی وزارتخانه‌ها و مؤسسات وابسته به دولت یا نهادهای انقلابی و نیروهای مسلح با كسب موافقت سازمان‌مربوطه به تناسب در وظایف مورد نیاز بر طبق آیین‌نامه‌ای كه توسط ستاد كل سپاه با همكاری وزارت تهیه و به تصویب هیأت دولت می‌رسد به صورت‌مأمور و یا انتقال استفاده نماید.

‌تبصره - انتقال یا مأمور به خدمت نمودن آن گونه پرسنل در زمان جنگ و بحران، تابع ضوابط خاصی است كه توسط ستاد كل سپاه با همكاری‌وزارت و سازمان امور اداری و استخدامی كشور تهیه و به تصویب فرماندهی كل خواهد رسید.

‌ماده 15 - افراد خرید خدمت سپاه، ستاد كل و وزارت دفاع به كسانی اطلاق می‌شود كه بر طبق مقررات مربوط خدمت مشخصی را برابر قرار داد‌تنظیمی انجام می‌دهند.

‌بخش دوم - شرایط عمومی استخدام

‌ماده 16 - شرایط عمومی استخدام كادر ثابت و پیمانی و پرسنل بسیجی ویژه (‌پاسداران افتخاری) به شرح زیر می‌باشد:

‌الف - اعتقاد به مبانی اسلام ناب محمدی (ص)، انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران.

ب - اعتقاد و التزام عملی به ولایت فقیه.

ج - التزام عملی به احكام اسلام و قوانین جمهوری اسلامی و رعایت موازین اخلاق اسلامی.

‌د - عدم عضویت و هواداری از احزاب و گروهها و سازمانهای سیاسی.

ه - نداشتن سابقه عضویت و یا هواداری از احزاب و گروهها و سازمانهای غیر اسلامی. التقاطی، الحادی و غیر قانونی.

‌و - عدم اعتیاد به مواد مخدر و محكومیت به محرومیت از خدمات دولتی.

‌ز - داشتن شرایط تحصیلی و یا تخصصی مورد نیاز.

ح - داشتن سلامت و توانایی جسمی و روانی متناسب با خدمت مورد نیاز.

ط - داشتن حداقل 16 سال سن تمام و حداكثر 40 سال سن.

ی - داشتن حسن شهرت و عدم سوء سابقه.

‌تبصره 1 - استخدام پرسنل كادر ثابت، مشروط به داشتن تابعیت جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.

‌تبصره 2 - پرسنل پیمانی و بسیجی ویژه از شرط حداكثر سن و محصلین از حداقل سن تعیین شده مستثنی می‌باشند.

‌تبصره 3 - برای مشاغل كارمندی در شرایط مساوی استخدام، ایثارگران انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و خانواده درجه یك آنان در اولویت‌می‌باشند.

‌تبصره 4 - استخدام پرسنل مذكور در این ماده منوط به تأیید صلاحیت آنان توسط هیأت مركزی گزینش است كه پس از ارزیابی در طول دوره‌آموزش اولیه صورت می‌گیرد و در صورت لزوم هیأت مركزی گزینش می‌تواند این اختیار را به هسته‌های گزینش تفویض نماید.

‌ماده 17 - هیأت مركزی گزینش در سپاه مركب از فرمانده كل سپاه یا جانشین وی، نماینده ولی فقیه در سپاه یا جانشین وی، رئیس ستاد كل سپاه،‌مسؤول حفاظت اطلاعات سپاه و معاون نیروی انسانی ستاد كل سپاه به عنوان دبیر هیأت و وزیر یا جانشین وی تشكیل می‌گردد و در چارچوب مفاد‌این قانون، وظیفه تعیین سیاستهای گزینش پرسنل سپاه و تدوین دستورالعملهای مورد نیاز و نظارت بر كار هسته‌های گزینش در سپاه را به عهده دارد.

‌تبصره - هسته‌های گزینش در ستاد كل سپاه، نیروها و سازمانهای وابسته، توسط هیأت مركزی گزینش سپاه، برای گزینش پرسنل تشكیل می‌گردد.

‌ماده 18 - استخدام پرسنل نظامی برای خدمت در كادر ثابت بر اساس یكی از مقاطع تحصیلی پایان دوره‌های راهنمایی، دبیرستان، فوق دیپلم،‌لیسانس، فوق لیسانس ، و دكترا و بالاتر انجام می‌گیرد.

‌ماده 19 - كارمندان به دو صورت زیر استخدام می‌شوند:

‌الف - بر اساس مدارك تحصیلی در یكی از مقاطع پایان دوره‌های دبیرستان فوق دیپلم لیسانس فوق لیسانس دكترا و بالاتر

ب - بر اساس تخصص و مهارت عملی با داشتن حداقل مدرك پایان دوره تكمیلی نهضت سوادآموزی و حداكثر پایان دوره دبیرستان.

‌ماده 20 - سپاه برای مشاغلی كه مستلزم بكارگیری زنان باشد آنان را استخدام می‌نماید تغییر محل خدمت زنان باید حتی‌الامكان تابع شرایط‌خدمتی همسران آنان باشد.

‌ماده 21 - سپاه می‌تواند به منظور تأمین نیاز سازمانی خود داوطلبانی را كه حداقل دارای مدرك تحصیلی پایان دوره ابتدایی می‌باشند با اخذ تعهد 5‌سال خدمت نظامی و یا 6 سال خدمت كارمندی به صورت پیمانی استخدام نماید. و تمدید مهلت و تجدید قرارداد مجاز نمی‌باشد.

‌تبصره 1 - خدمت پرسنل پیمانی كه خدمت دوره ضرورت را انجام نداده‌اند به منزله انجام خدمت دوره ضرورت تلقی می‌گردد و در صورتی كه‌قبل از خاتمه تعهد به هر علت از خدمت مستعفی یا بر كنار گردند برابر قانون خدمت وظیفه عمومی با آنان رفتار خواهد شد.

‌تبصره 2 - سپاه می‌تواند پرسنلی را كه در حال انجام خدمت دوره ضرورت می‌باشد به صورت پیمانی استخدام نماید.

‌ماده 22 - سپاه می‌تواند در صورت نیاز از پرسنل وظیفه در حین دوره خدمت ضرورت و همچنین پرسنل پیمانی در طول مدت قرارداد و پرسنل‌بسیجی اعم از عادی، فعال یا ویژه كه شرایط لازم را دارا هستند برای كادر ثابت استخدام نماید و این قبیل داوطلبان در شرایط مساوی از اولویت‌برخوردارند. آموزش، درجه یا رتبه و ترفیعات آنان تابع مقررات مندرج در این قانون خواهد بود.

‌ماده 23 - سپاه می‌تواند در صورت نیاز با پرسنل بسیجی ویژه كه حداقل 18 سال تمام سن داشته باشند، قراردادی انعقاد نماید كه خدمت دوره‌ضرورت خود را پس از گذراندن آموزشهای لازم در طول حداكثر 10 سال هر سال به مدت حداقل یك ماه طی نمایند تا بدینوسیله همواره آمادگی رزمی‌برای مأموریتهای مختلف در شرایط ویژه را داشته باشند.

‌تبصره 1 - سپاه در مواقع جنگ و اضطرار این نیروها را احضار نموده و چنانچه بیشتر از مدت یك ماه در هر سال خدمت نمایند به همان اندازه از‌مدت خدمت و آموزش سالهای بعد كسر خواهد شد.

‌تبصره 2 - این دسته از پرسنل پس از گذراندن آموزشهای لازم در بدو خدمت از حقوق اجتماعی افراد منقضی خدمت وظیفه عمومی برای‌استخدام و تحصیل و نظیر آن بر برخوردار می‌باشند، لیكن در صورت قطع یا لغو یا بطلان قرار داد تا انجام كامل خدمت ضرورت، حقوق مزبور از آنها‌سلب می‌شود.

‌تبصره 3 - كلیه نهادها و سازمانها و وزارتخانه‌ها و شركتهای دولتی و كارفرمایان بخش خصوصی اعم از اشخاص حقیقی یا حقوقی موظفند شغل‌این دسته از افراد را در طول خدمت سالانه آنها در سپاه حفظ نمایند، افراد مزبور در این مدت از دستگاه مربوطه حقوق و مزایا دریافت نخواهند نمود.

‌تبصره 4 - حقوق و مزایای این افراد بعد از آموزشهای لازم بدو خدمت مطابق حقوق و مزایای پرسنل كادر ثابت نظامی هم ردیف خواهد بود.

‌تبصره 5 - آیین‌نامه اجرایی این افراد ماده توسط وزارت و ستاد كل سپاه پس از كسب نظر از سازمان امور اداری و استخدامی كشور تهیه و به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

‌ماده 24 - خرید خدمت اشخاص بنا به ضرورت و برای مدت محدود با تشخیص نیروها و سازمانهای استخدام‌كننده به موجب آیین‌نامه موضوع‌ماده 37 قانون ارتش می‌باشد و اصلاحات مورد نیاز آن توسط ستاد كل سپاه با هماهنگی وزارت تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

‌ماده 25 - استخدام اعضای هیأت علمی مؤسسات آموزش عالی سپاه و پرداخت حق‌التدریس به اساتید و مربیان مقاطع دانشگاهی بر اساس‌مقررات استخدامی هیأت علمی دانشگاهها خواهد بود.

‌تبصره - استخدام مربی و پرداخت حق‌التدریس برای آموزشهای پائین‌تر از سطوح دانشگاهی تابع آیین‌نامه موضوع ماده 38 قانون ارتش خواهد‌بود. اصلاحات مورد نیاز توسط ستاد كل سپاه با هماهنگی وزارت دفاع تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

‌ماده 26 - استخدام افراد در سپاه ، بدون نیاز سازمانی و همچنین استخدام و یا تغییر وضع پرسنل جز به یكی از صور مذكور در این قانون مطلقاً‌ممنوع است.

‌بخش سوم - سازمان و طبقه بندی مشاغل

‌ماده 27 - تعداد و تركیب نیروی انسانی سپاه و همچنین نسبت درجات و رتبه‌های آنان بر مبنای خط مشی، استراتژی و تهدیدات، برابر جداول‌سازمان و تجهیزات مصوب و به نسبتی كه به وسیله ستاد كل سپاه تعیین و به تصویب فرماندهی كل خواهد رسید مشخص می‌گردد.

‌تبصره 1 - جداول سازمان نیروی انسانی سپاه و ستاد كل شامل محلهای سازمانی و ضرورت نظامی یا كارمندی یا مشترك بودن شغل و درجات و‌رتبه‌های متناسب برای هر محل سازمانی حسب مورد توسط ستاد كل سپاه و ستاد كل تهیه و به تصویب فرماندهی كل خواهد رسید.

‌تبصره 2 - به منظور جلوگیری از تورم پرسنل كادر ثابت در سپاه و سازمانهای وابسته در جداول سازمانی مشاغل باید به نحوی پیش‌بینی گردد كه‌حتی‌الامكان از پرسنل وظیفه پیمانی و بسیجی استفاده شود.

‌ماده 28 - رسته عبارت است از مجموعه رشته‌های شغلی كه از نظر تخصص یا نوع آموزش وابستگی و ارتباط نزدیك داشته باشند.

‌ماده 29 - مشاغل سپاه به تناسب احتیاج نیروها و سازمانها از رسته‌های مختلف تشكیل می‌شود. انواع رسته و علائم رسته‌ای و همچنین علائم‌درجات و شكل لباس پرسنل نظامی به موجب دستورالعملهایی خواهد بود كه توسط ستاد كل سپاه تهیه و به تصویب فرماندهی كل خواهد رسید.

‌ماده 30 - بكارگیری پرسنل در مشاغل غیر مرتبط با رسته آنان ممنوع بوده و سپاه موظف است به منظور ایجاد انعطاف در اجرای مأموریتهای محوله‌به غیر از رسته اصلی ، رسته رزمی یا پشتیبانی رزمی دیگری برای كلیه پرسنل پیش بینی نماید.

‌تبصره - تغییر رسته پرسنل ممنوع می‌باشد و در موارد لزوم برابر دستورالعملی است كه توسط ستاد كل سپاه تهیه و به تصویب فرماندهی كل‌خواهد رسید.

‌ماده 31 - ستاد كل سپاه موظف است حداكثر ظرف مدت یك سال در چارچوب این قانون كلیه مشاغل سپاه را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار‌داده و شرح وظایف و شرایط احراز هر شغل را تعیین و پس از تأیید فرماندهی كل سپاه در انتصابات و ترفیعات ملاك عمل قرار دهد.

‌ماده 32 - ستاد كل سپاه موظف است مشاغل مختص كارمندان موضوع بند(ب) ماده 19 این قانون را از نظر پیچیدگی و تخصص به سه گروه (1) ،(2)، و (3) و میزان مهارت در انجام مشاغل هر یك از سه گروه را به سه رده (1) و (2) و (3) طبقه بندی نماید. كمیسیون ارزیابی مهارت در بدو‌استخدام تخصص و مهارت این قبیل كارمندان را مورد ارزیابی قرار داده و گروه و رده آنان را تعیین می‌نماید.

‌ماده 33 - ستاد كل سپاه می‌تواند بنا به دستور فرماندهی كل سپاه برای انجام وظایف پیش‌بینی نشده پستهای موقت را ایجاد نموده و حداكثر ظرف‌مدت یك سال تكلیف آنان را از لحاظ حذف شغل و یا درج آن در جداول سازمان معین نماید.

‌فصل سوم - آموزش و ترفیعات

‌بخش اول - آموزش

‌ماده 34 - دوره‌های آموزشی پرسنل كادر ثابت و بسیجی ویژه به شرح زیر می‌باشد:

‌الف - دوره عمومی پاسداری.

ب - دوره تخصصی اولیه.

ج - دوره تخصصی تكمیلی.

‌د - دوره سرپرستی.

ه - دوره‌های علمی و تخصصی.

‌و - دوره‌های علوم پایه نظامی.

‌ز - دوره مقدماتی رسته‌ای.

ح - دوره عالی رسته‌ای.

ط - دوره فرماندهی و ستاد.

ی - دوره عالی جنگ.

ك - دوره علوم استراتژیك.

‌تبصره - نیروها و سازمانهای وابسته به سپاه می‌توانند در صورت لزوم با هماهنگی ستاد كل سپاه علاوه بر آموزشهای فوق دوره‌های عرضی‌آموزشی تخصصی را برای پرسنل تشكیل دهند.

‌ماده 35 - مراكز آموزشی سپاه به شرح زیر می‌باشد:

‌الف - دبیرستانها و هنرستانهای سپاه.

ب - آموزشگاه نظامی.

ج - دانشكده‌های علوم و فنون نیروها.

‌د - دانشكده فرماندهی و ستاد.

ه - دانشكده علوم استراتژیك.

‌و - دانشگاه امام حسین (ع) شامل دانشكده علوم پایه نظامی و دانشكده‌های علمی و تخصصی.

‌تبصره 1 - دانشكده علوم و فنون نیروها از لحاظ علمی به دانشگاه امام حسین (ع) وابسته بوده و توسط نیروها اداره می‌شود.

‌تبصره 2 - دانشكده عقیدتی - سیاسی و سایر مراكز آموزش رسته‌ای عقیدتی - سیاسی سپاه زیر نظر جزوه نمایندگی ولی فقیه در سپاه اداره‌می‌شود.

‌ماده 36 - سپاه می‌تواند برای تأمین و تربیت پرسنل كادر ثابت بومی مورد نیاز در استانهای مرزی با هماهنگی وزارت آموزش و پرورش، دبیرستان و‌هنرستان تشكیل دهد.

‌تبصره - مراكز فوق به تشخیص ستاد كل سپاه ، در نیروها به تناسب نیاز آنها تشكیل می‌گردد.

‌اساسنامه این نوع مراكز به تصویب وزارت آموزش و پرورش خواهد رسید.

‌ماده 37 - دوره آموزش عمومی پاسداری.

‌دوره آموزش عمومی پاسداری برای پرسنل كادر ثابت نظامی كه با مدرك تحصیلی پایان دوره راهنمایی استخدام می‌شوند حداقل به مدت شش ماه در‌آموزشگاه نظامی و برای پرسنلی كه با مدارك تحصیلی فوق دیپلم و بالاتر استخدام می‌شوند حداقل به مدت سه ماه در دانشگاه امام حسین (ع) تشكیل‌می‌شود. این دوره برای پرسنلی كه با مدرك دیپلم استخدام می‌شوند در طول دوره‌های علوم پایه یا دانشكده علوم و فنون نیروها برگزار می‌شود.

‌ماده 38 - دوره آموزش تخصصی اولیه.

‌این دوره برای پرسنل كادر ثابت نظامی كه با مدرك تحصیلی پایان دوره راهنمایی استخدام می‌گردند، بلافاصله بعد از طی دوره آموزش عمومی حداقل‌به مدت شش ماه در آموزشگاههای نظامی برگزار می‌شود. برنامه‌ها و مواد آموزشی این دوره باید طوری تنظیم گردد كه فارغ‌التحصیلان آن بتوانند از‌عهده مشاغل درجات رزم‌آوردومی و رزم‌آوریكمی برآیند.

‌تبصره - نیروها می‌توانند متناسب با نیاز خود، نسبت به تشكیل آموزشگاههای نظامی جهت برگزاری دوره‌های آموزش عمومی پاسداری و‌تخصصی اولیه در یگانها و مناطق مختلف اقدام نمایند.

‌ماده 39 - دوره آموزش تخصصی تكمیلی.

‌دوره‌های تخصصی تكمیلی برای تكمیل تخصص پرسنل كادر ثابت نظامی با داشتن درجه رزم‌آوریكمی به مدت حداقل 6 ماه در دانشكده‌های علوم و‌فنون نیروها تشكیل می‌گردد و نیروها موظف هستند نسبت به تشكیل این دوره‌ها طوری اقدام نمایند كه كلیه پرسنل با داشتن درجه رزم‌آوریكمی‌بتوانند به موقع این دوره را طی نمایند. برنامه‌ها و مواد آموزشی این دوره باید طوری تنظیم گردد كه فارغ‌التحصیلان آن بتوانند از عهده مشاغل درجات‌رزمداردومی و رزمداریكمی بر آیند. نیل به درجه رزمداردومی منوط به موفقیت در طی این دوره می‌باشد.

‌ماده 40 - دوره آموزش سرپرستی.

‌این دوره برای پرسنل موضوع تبصره یك ماده 77 این قانون در درجه رزمداریكمی به مدت حداقل 6 ماه بر حسب نیاز در دانشكده‌های علوم و فنون‌نیروها تشكیل می‌شود. برنامه‌ها و مواد آموزشی این دوره باید طوری تنظیم می‌شود كه فارغ‌التحصیلان آن بتوانند از عهده مشاغل درجات ستوان‌سومی تا ستوان‌یكمی برآیند. نیل این پرسنل به درجه ستوان‌سومی منوط به موفقیت در طی این دوره می‌باشد.

‌تبصره - سپاه می‌تواند دوره‌های آموزش تخصصی تكمیلی و سرپرستی را به صورت متوالی در یك مرحله اجراء نماید و همچنین می‌تواند بخشی‌از این دوره‌ها را به صورت آموزش حین خدمت انجام دهد.

‌ماده 41 - دوره‌های آموزش علوم پایه نظامی.

‌سپاه برای تأمین و تربیت پرسنل كادر ثابت نظامی كه با مدرك دیپلم استخدام می‌شوند، اقدام به تشكیل دانشكده علوم پایه نظامی در دانشگاه امام‌حسین (ع) می‌نماید. حداقل مدت آموزش این دانشكده 7 ترم تحصیلی در دو دوره به شرح زیر می‌باشد:

‌دوره اول - این دوره حداقل شامل 4 ترم تحصیلی می‌باشد و برای آموزش به كسانی كه با مدرك تحصیلی پایان دوره دبیرستان از طریق مسابقه ورودی‌پذیرفته می‌شوند، تشكیل می‌گردد.

‌دوره دوم - این دوره حداقل شامل سه ترم تحصیلی می‌باشد و برای كسانی كه با انجام ارزیابی و مسابقه ورودی از بین داوطلبان فارغ‌التحصیل دوره‌اول پذیرفته شده‌اند تشكیل می‌گردد.

‌تبصره 1 - پرسنلی كه با مدرك پائین‌تر از دیپلم استخدام شده و موفق به اخذ مدرك دیپلم شده‌اند حداكثر با 25 سال سن می‌توانند در آزمون‌ورودی دوره اول دانشكده علوم پایه نظامی شركت نمایند و در شرایط مساوی حق تقدم با پرسنل شاغل است.

‌تبصره 2 - در صورت ضرورت و فوریت، سپاه می‌تواند از دارندگان مدارك فوق دیپلم مورد نیاز با داشتن حداكثر 25 سال سن ، برای شركت در‌آزمون ورودی دوره دوم آموزش علوم پایه نظامی ثبت نام نماید.

‌تبصره 3 - مواد و برنامه‌های آموزشی این دانشكده باید طوری تنظیم گردد كه با گذراندن دوره‌های آموزش بعدی ، فارغ‌التحصیلان دوره اول از‌عهده مشاغل درجات ستوان‌سومی تا سرهنگی برآمده و فارغ‌التحصیلان دوره دوم آمادگی انجام وظیفه در مشاغل درجات ستوان‌دومی و بالاتر را‌داشته باشند.

‌تبصره 4 - ستاد كل سپاه می‌تواند در رسته‌هایی كه ضروری می‌داند دوره‌های دوم علوم پایه نظامی، مقدماتی رسته‌ای و عالی رسته‌ای را به صورت‌پیوسته و با حداقل پنج ترم تحصیلی اجراء نماید.

‌تبصره 5 - سپاه می‌تواند بنا به ضرورت دوره دوم علوم پایه نظامی را در دانشكده علوم و فنون نیروها اجراء نماید.

‌ماده 42 - دوره علمی و تخصصی.

‌سپاه به منظور تأمین و تربیت كادر ثابت فنی و تخصصی مورد نیاز در رسته‌های مشترك و رشته‌های دانشگاهی كه امكان تأمین آن از دانشگاههای كشور‌نمی‌باشد، اقدام به تشكیل دانشكده‌های علمی تخصصی با همكاری وزارتین فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در دانشگاه‌امام حسین (ع) می‌نماید.

‌ماده 43 - دوره آموزش مقدماتی رسته‌ای.

‌دوره‌های مقدماتی رسته‌ای بر حسب نیاز به منظور آموزش مقدماتی برای رسته‌های مورد احتیاج به فارغ‌التحصیلان دانشكده‌های علوم پایه نظامی و‌قبل از شروع به خدمت آنها ، حداقل به مدت شش ماه در دانشكده علوم و فنون نیروها تشكیل می‌گردد.

‌تبصره - فارغ‌التحصیلان دوره اول علوم پایه كه موفق به ورود به دوره نشوند پس از گذراندن دوره مقدماتی رسته‌ای با داشتن حداكثر 27 سال سن‌می‌توانند در آزمون دوره دوم علوم پایه نظامی شركت نمایند.

‌ماده 44 - دوره آموزش عالی رسته‌ای.

‌دوره‌های عالی رسته‌ای در درجات ستوان‌یكمی و سروانی به مدت حداقل 6 ماه برای تمامی پرسنل فارغ‌التحصیل دوره‌های مقدماتی رسته‌ای و‌پرسنلی كه در سطح فارغ‌التحصیلان این دوره شناخته می‌شوند و از آموزش قبلی آنها حداقل 4 سال گذشته باشد متناسب با رسته‌های آنان حسب مورد‌در دانشكده‌های علوم و فنون نیروها یا دانشكده‌های علمی تخصصی دانشگاه امام حسین (ع) تشكیل می‌گردد. نیل به درجه سرگردی این قبیل پرسنل‌منوط به طی این دوره می‌باشد.

‌ماده 45 - نیروها می‌توانند برای دوره‌های خاص از قبیل خلبانی و ناوبری، دوره‌های اول و دوم علوم پایه نظامی را در دانشكده‌های علوم و فنون‌نیروها به صورت پیوسته و با حداقل هفت ترم تحصیلی اجرا نمایند.

‌تبصره - در مواردی كه برنامه‌ها و محتوای آموزشی این دوره‌ها با رعایت مفاد و مجموع حداقل مدت دوره‌های مقدماتی و عالی رسته‌ای‌برنامه‌ریزی و اجرا شده باشد، فارغ‌التحصیلان مذكور دوره مقدماتی و عالی رسته‌ای گذرانده شناخته می‌شوند.

‌ماده 46 - دارندگان مدارك فوق دیپلم و بالاتر، در رشته‌های تحصیلی كه در برگیرنده محتوای آموزشی دوره‌های مقدماتی و عالی رسته‌ای هر یك از‌رسته‌های غیر رزمی باشند، در صورت گذراندن آموزشهای مورد نیاز حسب مورد آموزش مقدماتی یا عالی رسته‌ای دیده ، شناخته می‌شوند.

‌ماده 47 - دوره آموزش فرماندهی و ستاد.

‌دوره آموزش فرماندهی و ستاد ، برای آموزش به فارغ‌التحصیلان دوره‌های دوم دانشكده‌های علوم و فنون نیروها نیروها یا علوم پایه نظامی كه دوره‌عالی رسته‌ای را طی نموده‌اند و یا در سطح فارغ‌التحصیلان این دوره شناخته شده‌اند و همچنین دارندگان مدارك لیسانس و بالاتر مورد نیاز كه حداقل 3‌سال از آموزش قبلی آنها گذشته باشد، در درجات سرگردی و سرهنگ‌دومی در دانشكده فرماندهی و ستاد تشكیل می‌شود و مدت دوره آن حداقل 9‌ ماه خواهد بود.

‌تبصره - مواد و برنامه‌های آموزشی دانشكده فرماندهی و ستاد می‌باید طوری تنظیم شود كه فارغ‌التحصیلان آن توانایی طراحی، فرماندهی و‌مدیریت رده‌های بالای سپاه و سایر نیروهای مسلح را داشته باشند. فارغ‌التحصیلان دانشكده فرماندهی و ستاد از یك سال ارشدیت برخوردار می‌گردند.

‌ماده 48 - دوره آموزش عالی جنگ.

‌این دوره برای فارغ‌التحصیلان دوره آموزش فرماندهی و ستاد كه حداقل دو سال از آموزش قبلی آنها گذشته باشد، در درجات سرهنگی و سرتیپ‌دومی‌در دانشكده فرماندهی و ستاد سپاه تشكیل می‌شود. حداقل مدت این دوره 9 ماه بوده و فارغ‌التحصیلان آن از یك سال ارشدیت برخوردار خواهند بود‌مواد و برنامه‌های آموزشی این دوره باید طوری تنظیم شود كه فارغ‌التحصیلان آن آشنایی كافی با طرحهای دفاعی كشور را داشته باشند و نیل به درجه‌سپهبدی و ارتشبدی مشروط به گذراندن این دوره خواهد بود.

‌ماده 49 - دوره آموزش علوم استراتژیك.

‌این دوره برای آموزش ، مطالعه و تحقیق در زمینه سیاست كلی نظامی- سیاسی و خط مشی كشور در امور دفاعی به مدت یك سال خواهد بود.‌فارغ‌التحصیلان دوره‌های دانشكده فرماندهی و ستاد و دارندگان مدارك تحصیلی فوق لیسانس و دكترای مورد نیاز سپاه با داشتن حداقل درجه سرهنگی‌و كارمندانی كه دارای مدرك تحصیلی فوق لیسانس و بالاتر می‌باشند، همچنین مقامات مملكتی كه نظامی نبوده ولی به نحوی از انحاء در مسائل‌دفاعی مسئولیتهایی دارند و فرماندهان و مدیران رده بالای نیروهای مسلح ملل مسلمان و مستضعف غیر معارض با اسلام با معرفی فرماندهی كل سپاه‌و تصویب فرماندهی كل می‌توانند این دوره را طی نمایند. این دوره در دانشكده علوم استراتژیك ستاد كل سپاه برگزار می‌گردد.

‌تبصره - ستاد كل موظف است پس از كسب آمادگی لازم و تصویب فرماندهی كل، دانشكده علوم استراتژیك سپاه و دانشگاه علوم استراتژیك‌ارتش را در هم ادغام و دوره‌های آموزش علوم استراتژیك را تحت نظر آن ستاد برگزار نماید.

‌ماده 50 - كلیه كارمندان اعم از كادر ثابت و پیمانی در بدو خدمت باید یك دوره آموزش مقدماتی نظامی و آشنایی با قوانین و مقررات آیین‌نامه‌ها و‌وضعیت خدمتی خویش در سپاه را طی نمایند. مدت این دوره برای پرسنلی كه دوره خدمت ضرورت را طی نموده‌اند حداقل یك ماه می‌باشد. و برای‌كسانی كه دوره ضرورت را طی ننموده‌اند حداقل سه ماه خواهد بود.

‌ماده 51 - پرسنل پیمانی كه به صورت نظامی خدمت خواهند كرد و همچنین پرسنل وظیفه در بدو خدمت، دوره‌های آموزشی مقدماتی نظامی و‌تخصصی مربوطه را طی خواهند نمود.

‌تبصره - سپاه موظف است با همكاری نهضت سوادآموزی و ارگانهای ذیربط برای پرسنل وظیفه امكانات سوادآموزی را فراهم آورد.

‌ماده 52 - اساسنامه، مواد و برنامه‌های آموزشی هر یك از دوره‌ها و مراكز آموزشی با توجه به مواد مندرج در این قانون و قوانین آموزشی كشور‌توسط ستاد كل سپاه تهیه و به تصویب فرماندهی كل خواهد رسید.

‌تبصره 1 - تهیه اساسنامه و برنامه‌های آموزشی دوره‌ها و مراكز آموزشی رسته عقیدتی - سیاسی به عهده نمایندگی ولی فقیه در سپاه می‌باشد.

‌تبصره 2 - برنامه‌های آموزشهای عقیدتی - سیاسی دوره‌ها با هماهنگی نمایندگی ولی فقیه و مواد آموزشهای عقیدتی - سیاسی و حفاظت‌اطلاعات دوره‌ها، توسط نماینده ولی فقیه و حفاظت اطلاعات در سپاه تهیه می‌شود.

‌ماده 53 - آموزشهای سپاه باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی و اجرا گردد كه نیاز سازمان مربوط را به بهترین نحو مرتفع نموده و سپاه را به سمت خودكفایی‌سوق دهد و در زمان صلح نیز، پرسنل از عهده انجام وظایف مقرر در اصل 147 قانون اساسی بر آیند.

‌ماده 54 - سپاه موظف است برای تقویت بینش عقیدتی - سیاسی و بالا بردن دانش و توان نظامی پرسنل در حین خدمت، نسبت به انتشار نشریات‌و برگزاری اردوهای آموزشی ، سفرهای علمی و دوره‌های كوتاه مدت توجیهی و نیز تداوم آموزش اقدام نماید.

‌ماده 55 - سپاه موظف است در كلیه آموزشها و در حین خدمت برنامه‌های لازم را به منظور كسب آمادگی جسمانی پرسنل، متناسب با مأموریتها‌پیش‌بینی و اجراء نماید.

‌ماده 56 - پرسنلی كه به هر یك از مراكز و دوره‌های آموزشی پیش‌بینی شده در این قانون اعزام می‌شوند باید فرصت ادامه خدمت و بازدهی‌متناسب با مدت و كیفیت و اهمیت دوره آموزش به میزان حداقل دو برابر مدت تحصیلی پس از اتمام آن را داشته باشند.

‌این مدت در اساسنامه‌های آموزشی تعیین می‌گردد.

‌ماده 57 - ستاد كل سپاه موظف است با هماهنگی وزارتخانه‌های فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت ، درمان و آموزش پزشكی بخشی از نیازهای‌تخصصی خود را از ط‌ریق بورسیه از دانشگاهها و مؤسسات آموزشی خارج از سپاه تأمین نماید.

‌ماده 58 - ستاد كل سپاه موظف است همه‌ساله نیازهای تخصصی و تحصیلی خود را اعلام نماید تا پرسنل در صورت تمایل بتوانند با موافقت نیرو‌یا سازمان مربوطه، در رشته‌های مزبور تحصیل نمایند.

‌ماده 59 - در زمان جنگ و بحران و بنا به ضرورت، طول دوره‌های آموزشی به پیشنهاد سپاه و تصویب فرماندهی كل با حفظ سطح كیفی آموزشها‌می‌تواند تقلیل یابد.

‌ماده 60 - ستاد كل سپاه می‌تواند هر یك از دوره‌های آموزشی را كه بین دو یا چند نیرو و سازمان مشترك باشد، به وسیله یكی از نیروها یا سازمانها‌كه بیشترین نیاز را بنا به تأیید فرمانده كل سپاه دارد، دایر نماید. پرسنل سایر نیروها و سازمانها نیز در آن دوره آموزش خواهند دید.

‌ماده 61 - دوره‌های آموزشی پرسنل بسیجی عادی و فعال به شرح زیر می‌باشد:

‌الف - دوره عمومی مقدماتی.

ب - دوره عمومی تكمیلی.

ج - دوره تخصصی بسیج.

‌د - دوره یادآوری و حفظ انسجام.

‌ماده 62 - دوره آموزش عمومی مقدماتی بسیج.

‌دوره‌های آموزش عمومی مقدماتی عبارتند از آموزشهای اولیه در حد دفاع كه برای كلیه بسیجیان عادی و فعال حداقل به مدت 15 روز در رده‌های‌مقاومت نیروی مقاومت بسیج سپاه ،‌در محلات، ادارات، سازمانها، مؤسسات دولتی و غیر دولتی، در زمینه‌های دفاع نظامی، غیر نظامی و مقاومت‌محلی برگزار می‌گردد.

‌ماده 63 - دوره آموزش عمومی تكمیلی بسیج.

‌دوره‌های آموزش عمومی تكمیلی بسیج برای آن عده از بسیجیان كه دوره عمومی مقدماتی را طی كرده باشند به مدت چهل و پنج روز در مراكز‌آموزشی نیروی مقاومت بسیج سپاه برگزار می‌شود. برنامه‌ها و مواد آموزشی این دوره باید چنان تنظیم شود كه این دوره معادل دو ماه از آموزش و‌خدمت وظیفه عمومی افراد محسوب شود.

‌ماده 64 - وزارت آموزش و پرورش موظف است با هماهنگی و نظارت سپاه، نسبت به اجرای آموزشهای تئوری و عملی نظامی در قالب دروس‌اجباری، در بین محصلین مقاطع مختلف تحصیلی، به منظور تحقق ارتش بیست میلیونی، ایجاد علاقه و آمادگی دفاعی و حفظ و تداوم آن در زمینه‌های‌دفاع نظامی، غیر نظامی و مقاومت محلی به ترتیب زیر اقدام نماید:

‌الف - در مقطع راهنمایی حداقل 2 ساعت در هفته به صورت تئوری و یك روز در سال به صورت اردوی عملی.

ب - در مقطع متوسطه حداقل 3 ساعت در هفته به صورت تئوری و 3 روز در سال به صورت اردوهای عملی به نحوی كه در پایان دوره متوسطه‌معادل آموزشهای مقدماتی نظام وظیفه را گذرانده باشند.

‌تبصره 1 - آیین‌نامه اجرایی این ماده شامل نحوه نظارت سپاه و همكاری و هماهنگی بین سپاه و آموزش و پرورش و محتوی و نحوه تنظیم مواد‌درسی و كلاسها و اردوهای عملی و نحوه معافیت از اردوهای عملی و نحوه احتساب نمرات، با توجه به سایر مواد این قانون توسط ستاد كل سپاه،‌وزارتخانه‌های دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و آموزش و پرورش تهیه و پس از تأیید ستاد كل به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

‌تبصره 2 - اجرای برنامه‌ها ،‌آموزشها و سازماندهی لازم به منظور ایجاد علاقه و جاذبه نسبت به دفاع با استفاده از كتب درسی نو برنامه‌های ضمن‌تحصیل و صدا و سیما در مقطع ابتدایی مطابق آیین‌نامه‌ای است كه توسط وزارت آموزش و پرورش و با هماهنگی سپاه تهیه و به تصویب هیأت وزیران‌می‌رسد.

‌تبصره 3 - آموزشهای موضوع این ماده برای زنان متناسب با شرایط آنها،‌به ویژه در زمینه امداد، پشتیبانی، مقاومت محلی و دفاع غیر نظامی خواهد‌بود.

‌تبصره 4 - آموزشهای مقطع راهنمایی معادل دوره آموزش عمومی مقدماتی بسیج می‌باشد و آموزشهای مقطع متوسطه معادل دوره آموزش‌عمومی تكمیلی بسیج بوده و معادل دو ماه از خدمت وظیفه عمومی افراد محسوب می‌شود.

‌ماده 65 - دوره تخصصی بسیج.

‌این دوره برای آن عده از بسیجیان فعال كه دوره عمومی تكمیلی را طی نموده‌اند به مدت یك ماه در مراكز آموزشی سپاه برگزار می‌گردد. برنامه و مواد‌آموزشی این دوره باید به طوری تنظیم شود كه معادل یك ماه آموزش و خدمت وظیفه عمومی آنان محسوب شود.

‌ماده 66 - سپاه موظف است حسب مورد با هماهنگی و همكاری شورای مدیریت حوزه علمیه و وزارتین فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت،‌درمان و آموزش پزشكی، آموزشهای تخصصی بسیج را برای افرادی كه قبل از خدمت دوره ضرورت به تحصیلات عالیه در حوزه یا دانشگاه راه می‌یابند‌به صورت تئوری و اردوهای نظامی برگزار نماید.

‌تبصره 1 - آموزشهای فوق جزء واحدهای دروس اجباری دانشجویان در مقاطع كاردانی، كارشناسی، كارشناسی ارشد و دكترای پیوسته و همطراز‌آنها بوده و می‌بایستی به نحوی تنظیم گردد كه معادل یك ماه از آموزشهای دوره ضرورت خدمت وظیفه عمومی محسوب گردد.

‌تبصره 2 - آموزشهای موضوع ماده 65 و این ماده برای زنان متناسب با شرایط آنها و به ویژه در زمینه امداد، پشتیبانی مقاومت محلی و دفاع غیر‌نظامی خواهد بود.

‌تبصره 3 - تعداد و میزان واحدهای درسی و اردوهای عملی و نحوه معافیت از دروس تئوری و عملی نظامی با توجه به قوانین مربوطه بر طبق‌آیین‌نامه‌ای است كه توسط ستاد كل سپاه و با هماهنگی وزارتخانه‌ها و مراجع ذیربط تهیه و حسب مورد به تصویب شورای مدیریت حوزه یا شورای‌عالی انقلاب فرهنگی می‌رسد.

‌ماده 67 - آموزشهای یادآوری و حفظ انسجام نیروهای احتیاط بر اساس قانون خدمت وظیفه عمومی در حدود اعتبارات مصوب به مدت 15 - 5‌روز در سال در قالب گردانهای احتیاط كه در واحدهای رزمی و پشتیبانی رزمی و مراكز آموزش سپاه و ارتش ایجاد می‌گردد، به منظور حفظ توان رزمی و‌تخصصی آنان انجام می‌پذیرد.

‌ماده 68 - آموزشهای یادآوری و حفظ انسجام نیروهای ذخیره بر اساس قانون خدمت وظیفه عمومی و بسیجیان عادی و فعال در حدود اعتبارات‌مصوب به مدت حداكثر یك هفته در هر دو سال و به منظور ایجاد آمادگی توسط نیروی مقاومت بسیج سپاه انجام می‌پذیرد.

‌تبصره 1 - این افراد توسط نیروی مقاومت بسیج سپاه در مناطق مختلف كشور متناسب با جمعیت آنان در رده‌های مقاومت سازماندهی می‌گردند.

‌تبصره 2 - سپاه موظف است دستورالعمل اجرایی مواد 67 و 68 این قانون را تهیه و به تصویب فرماندهی كل برساند.

‌ماده 69 - مدت دوره‌های آموزشی مذكور در این قانون و مدت خدمت تمام‌وقت در سازمانهای رزمی برای پرسنل بسیجی فعال و ویژه كه مشمول‌خدمت وظیفه عمومی میباشند، جزء خدمت دوره ضرورت یا احتیاط آنان محسوب می‌گردد.

‌ماده 70 - كلیه دستگاههای اجرائی كشور كه از افراد وظیفه مازاد نیروهای مسلح مطابق قوانین و مقررات كشور استفاده می‌نمایند، موظفند برای‌تجدید آموزش نظامی و یا احضار در مواقع اضطرار و جنگی، افراد مذكور را مطابق دستورالعمل ستاد كل در اختیار نیروهای مسلح قرار دهند.

‌تبصره - احضار سایر نیروهای احتیاط و ذخیره مطابق ماده 56 قانون خدمت وظیفه عمومی و احضار اعضای بسیج مطابق دستورالعملی است كه‌به تصویب فرماندهی كل می‌رسد.

‌ماده 71 - در اجرای اصل 147 قانون اساسی سپاه موظف است با استفاده از مشمولین واجد صلاحیت خدمت وظیفه عمومی در حد بسیجی عادی‌پس از گذرانیدن آموزشهای عمومی و تخصصی اولیه واحدهای سازمان یافته بسیج فرهنگی، آموزشی، بهداشتی و سازندگی را ایجاد و بر طبق برنامه‌ها‌و سیاستهای وزارتخانه‌ها و نهادهای مربوطه حسب مورد جهت آموزش، سوادآموزی، بهداشت و درمان و سازندگی روستاها و مناطق محروم كشور با‌حفظ نظارت بر امور انضباطی و اجرای برنامه‌های تداوم آموزش آنان، در اختیار دستگاههای اجرایی ذیربط قرار دهد.

‌تبصره 1 - اقدام فوق مربوط به زمان صلح بوده و در زمان جنگ و بحران افراد فوق مطابق سیاستهای ابلاغی از سوی ستاد كل به كار گرفته‌می‌شوند.

‌تبصره 2 - تعداد و درصد افراد مورد نیاز از طبقات مختلف مشمولین، همه‌ساله به پیشنهاد هیأت وزیران و تأیید ستاد كل تعیین می‌شود.

‌تبصره 3 - آیین‌نامه اجرایی این ماده توسط وزارت با هماهنگی ستاد كل سپاه و ستاد كل تهیه و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

‌بخش دوم - ارزشیابی و ترفیعات

‌ماده 72 - ترفیع عبارت است از نیل به درجه یا رتبه بالاتر برابر مقررات این قانون.

‌تبصره - ترفیعات و روش اجرای آن به موجب آیین‌نامه‌ای است كه توسط ستاد كل سپاه تهیه و به تصویب فرماندهی كل خواهد رسید.

‌ماده 73 - سپاه موظف است كلیه پرسنل كادر ثابت و بسیجی ویژه را با توجه به عوامل زیر و طبق آیین‌نامه مربوطه مورد ارزیابی قرار دهد:

‌الف - رعایت موازین اخلاقی و شئونات اسلامی و صلاحیتهای سیاسی - امنیتی.

ب - استعداد، كارآیی و شایستگی در عملكرد و رعایت انضباط.

ج - نتایج آموزشهای عقیدتی - سیاسی و نظامی حین خدمت.

‌د - نتایج سنجش و آزمونهای آمادگی جسمانی در حین خدمت.

ه - انجام مأموریتهای خطرناك و سخت.

‌ماده 74 - سوابق و عملكرد پرسنل سپاه در مقاطع مختلف بر طبق آیین‌نامه مربوطه مورد ارزشیابی قرار گرفته و پس از تأیید كمیسیون ارزشیابی‌نیرو و یا سازمان مربوط و تصویب مقامات مذكور در ماده 87 این قانون با توجه به امتیازات مكتسبه از حداقل 6 ماه تأخیر در ترفیع و حداكثر یك سال‌ارشدیت برخوردار خواهند شد.

‌تبصره 1 - ارزشیابی پرسنل قبل از موعد ترفیع خواهد بود و در هر مقطع ترفیعاتی حداقل یك بار ارزشیابی صورت خواهد گرفت و زمان ارزشیابی‌بنا به شرایط زمانی و نیاز سپاه متفاوت خواهد بود.

‌تبصره 2 - نتیجه ارزشیابی پرسنل برابر آیین‌نامه‌های مربوطه ملاك ترفیعات و انتصابات بوده و در تشویقات و تنبیهات و اعزام به دوره‌های‌آموزشی نیز مؤثر خواهد بود.

‌تبصره 3 - تركیب اعضاء، حدود اختیارات و وظایف و تعداد كمیسیونهای ارزشیابی و نحوه ارزشیابی و ترفیعات پرسنل در چارچوب مواد مندرج‌در این قانون توسط ستاد كل سپاه تهیه و به تصویب فرماندهی كل خواهد رسید.

‌ماده 75 - ترتیب درجات پرسنل نظامی نیروهای سپاه و درجات معادل آن در نیروی دریایی سپاه به شرح زیر می‌باشد:

1 - سرباز ناوی

2 - سربازدوم ناوی‌دوم

3 - سربازیكم ناوی‌یكم

4 - رزمیار سرناوی

5 - رزم‌آورسوم ناویارسوم

6 - رزم‌آوردوم ناویاردوم

7 - رزم‌آوریكم ناویاریكم

8 - رزم‌داردوم ناوداردوم

9 - رزم‌داریكم ناوداریكم

10 - ستوان‌سوم ناوبان‌سوم

11 - ستوان‌دوم ناوبان‌دوم

12 - ستوان‌یكم ناوبان‌یكم

13 - سروان ناوسروان

14 - سرگرد ناوسالارسوم

15 - سرهنگ‌دوم ناوسالاردوم

16 - سرهنگ ناوسالاریكم

17 - سرتیپ‌دوم دریاداردوم

18 - سرتیپ دریادار

19 - سرلشكر دریابان

20 - سپهبد دریاسالار

21 - ارتشبد دریابد

‌تبصره - در كلیه مواردی كه در این قانون عناوین درجات پرسنل نیروهای سپاه ذكر شده است در مورد پرسنل نیروی دریایی سپاه عناوین درجات‌معادل آن مورد نظر می‌باشد.

‌ماده 76 - تعداد رتبه‌ها برای كارمندان موضوع این قانون، 20 رتبه بوده و كارمندان مزبور در صورت شایستگی و كارآیی هر چهار سال یك مرتبه‌ارتقاء خواهند یافت.

‌ماده 77 - پرسنلی كه با مدرك تحصیلی پائین‌تر از دیپلم به استخدام سپاه درآمده‌اند و بعد از طی دوره آموزش عمومی سپاه و آموزش تخصصی‌اولیه به درجه رزم‌آوردومی نائل آمده، و حداقل مدت توقف آنان در كلیه درجات بعدی چهار سال خواهد بود.

‌تبصره 1 - پرسنل موضوع این ماده در صورتی كه موفق به اخذ دیپلم شوند ولی شرایط شركت در آزمون ورودی دوره اول علوم پایه نظامی یا‌دوره‌های معادل آنرا نداشته باشند و یا موفق به طی آن دوره نشوند، در صورت نیاز سپاه و گذراندن آموزش دوره سرپرستی مطابق ماده 40 این قانون‌می‌توانند به درجه ستوان‌سومی نائل شوند.

‌تبصره 2 - پرسنلی كه موفق به اخذ مدارك تحصیلی بالاتر گردند به ازاء هر سال تحصیلی تا مدرك دیپلم از 9 ماه ارشدیت برخوردار خواهند شد.

‌تبصره 3 - پرسنلی كه موفق به اخذ مدرك دیپلم نگردند با درجه ستوان‌سومی بازنشسته می‌شوند.

‌تبصره 4 - سپاه می‌تواند در صورت درخواست پرسنل موضوع تبصره 3 این ماده و نیاز سپاه به آنها آنان را به صورت كارمندی موضوع بند "ب"‌ماده 19 این قانون تغییر وضعیت دهد.

‌تبصره 5 - سپاه موظف است زمینه و شرایط لازم جهت آموزش دوره دبیرستان را در این درجات برای پرسنل فراهم نماید.

‌تبصره 6 - دولت موظف است نسبت به تأمین شغل مناسب برای پرسنل موضوع این ماده از قبیل واگذاری ابزار كار، ادامه استخدام در دستگاههای‌دولتی یا واگذاری سرمایه جهت اشتغال، برابر آیین‌نامه‌ای كه توسط وزارت دفاع با همكاری ستاد كل سپاه و دیگر وزارتخانه‌های ذیربط تهیه و به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد، اقدام نماید به نحوی كه پس از خدمت در سپاه بدون شغل باقی نمانند.

‌ماده 78 - فارغ‌التحصیلان دوره اول دانشكده علوم نظامی به درجه ستوان‌سومی و فارغ‌التحصیلان دوره دوم به درجه ستوان‌دومی نائل می‌شوند و‌حداقل مدت توقف آنها در درجات ستوانی 3 سال و در درجات سروانی و بالاتر 4 سال به جز در درجه سرهنگی كه 5 سال می‌باشد.

‌تبصره - در مورد كسانی كه به درجه سرتیپ‌دومی نائل شده‌اند و دانشكده فرماندهی و ستاد را طی نموده‌اند یا مدرك تحصیلی فوق لیسانس و‌بالاتر مورد نیاز و قابل قبول سپاه را دارند ارتقاء به درجات سرتیپی و بالاتر بر حسب نیاز با پیشنهاد فرماندهی كل سپاه و تصویب فرماندهی كل خواهد‌بود.

‌ماده 79 - وضعیت ترفیعات پرسنل نظامی فارغ‌التحصیل مدارس و مؤسسات آموزش عالی و دانشگاههای كشور پس از استخدام و طی دوره‌آموزش عمومی پاسداری و فارغ‌التحصیلان دانشكده‌های علمی - تخصصی دانشگاه امام حسین (ع) حسب مورد به قرار زیر خواهد بود:

‌الف - دارندگان مدارك فوق دیپلم به درجه ستوان‌سومی نائل می‌شوند.

ب - دارندگان مدارك لیسانس به درجه ستوان‌دومی نائل می‌شوند.

ج - دارندگان مدارك بالاتر در ازاء هر سال تحصیلی بالاتر از لیسانس یا معادل آن از دو سال ارشدیت نسبت به دارندگان مدرك لیسانس و در ازاء‌هر چهار سال ارشدیت از یك درجه بالاتر برخوردار می‌گردند و ترفیعات بعدی این قبیل پرسنل تابع مقررات ماده 78 این قانون خواهد بود.

‌ماده 80 - با پرسنلی كه در طول خدمت موفق به اخذ و ارائه مدرك تحصیلی فوق دیپلم و بالاتر مورد نیاز و قابل قبول سپاه شوند به ترتیب زیر رفتار‌می‌شود:

‌الف - چنانچه در زمان ارائه مدرك تحصیلی درجه آنان پائین‌تر از درجات ورودی مدرك ارائه شده باشد به درجات ورودی مدرك جدید برابر‌مقررات ماده 79 این قانون نائل می‌شوند.

ب - چنانچه در زمان ارائه مدرك تحصیلی درجه آنان بالاتر از درجه ورودی مدرك ارائه شده باشد صرفاً ترفیعات بعدی آنان بر اساس مدرك‌تحصیلی جدید تابع مقررات ماده 78 این قانون خواهد بود.

‌ماده 81 - پرسنل پیمانی پس از طی دوره آموزشی لازم به درجات یا رتبه‌های زیر نائل می‌شوند:

‌الف - دارندگان مدرك پایان دوره ابتدایی به درجه رزم‌آورسومی.

ب - دارندگان مدرك پایان دوره راهنمایی به درجه رزم‌آوردومی.

ج - دارندگان مدرك پایان دوره دبیرستان به درجه رزم‌آوریكمی یا رتبه 7

‌د - دارندگان مدرك فوق دیپلم به درجه ستوان‌سومی یا رتبه 10

ه - دارندگان مدرك لیسانس به درجه ستوان‌دومی یا رتبه 11

‌و - دارندگان مدرك بالاتر در ازاء هر مقطع تحصیلی بالاتر از لیسانس یك درجه یا رتبه بالاتر برخوردار می‌گردند.

‌تبصره - پرسنل پیمانی كارمند كه بر اساس تخصص و مهارت عملی و با مدرك تحصیلی پائین‌تر از دیپلم به استخدام در می‌آیند برابر ماده 85 این‌قانون به رتبه‌های مربوطه نائل می‌شوند.

‌ماده 82 - پرسنل پیمانی و وظیفه كه برابر مقررات این قانون در كادر ثابت استخدام می‌شوند چنانچه آموزشهای مورد نیاز كادر ثابت را طی نكرده‌باشند می‌بایست آنرا طی نموده و چنانچه درجه آنان پس از آموزشهای مزبور برابر درجات پیمانی و وظیفه آنان باشد مدت خدمت پیمانی و وظیفه در‌آن درجه جزء سابقه ترفیع منظور خواهد شد.

‌تبصره 1 - پرسنلی كه سابقه خدمت تمام وقت به صورت بسیجی فعال یا ویژه در سپاه دارند، مشمول مقررات این ماده خواهند شد.

‌تبصره 2 - احتساب مدت خدمت پیمانی، وظیفه و بسیجی این قبیل پرسنل از نظر سنوات بازنشستگی مشروط به پرداخت كسور بازنشستگی به‌صندوق بازنشستگی سپاه می‌باشد.

‌ماده 83 - پرسنل وظیفه از نظر نیل به درجات تابع مقررات قانون خدمت وظیفه عمومی بوده كه با شرایط این قانون تطبیق داده خواهد شد.

‌ماده 84 - اولین رتبه كارمندان موضوع بند "‌الف" ماده 19 این قانون در بدو استخدام با مدرك پایان دوره دبیرستان "9" و با مدرك تحصیلی بالاتر از‌دیپلم به ازای هر دو سال تحصیلی بالاتر از دیپلم یك رتبه بالاتر از 9 می‌باشد.

‌تبصره 1 - در صورتی كه تعداد سنوات تحصیلی بالاتر از دیپلم، فرد باشد به ازای آخرین سال تحصیلی، از 2 سال ارشدیت برخوردار می‌گردند.

‌تبصره 2 - كارمندان موضوع این ماده كه در طول خدمت، مدرك تحصیلی بالاتر از مدرك ارائه شده در بدو استخدام كه مورد نیاز سازمان باشد ارائه‌نمایند، چنانچه در زمان ارائه مدرك جدید رتبه خدمتی آنان پائین‌تر از رتبه ورودی مدرك ارائه شده باشد، رتبه آنان به رتبه ورودی مدرك جدید تغییر‌یافته و از مزایای مقرره مربوط به آن در طول خدمت استفاده خواهند نمود و چنانچه در زمان ارائه مدرك تحصیلی، رتبه آنان بالاتر از رتبه ورودی مدرك‌ارائه شده باشد، صرفاً ترفیعات بعدی آنان بر اساس مدرك تحصیلی جدید انجام خواهد شد.

‌ماده 85 - اولین رتبه كارمندان موضوع بند "ب" ماده 19 این قانون كه با مهارتی در یكی از رده‌های یك تا سه برای مشاغلی استخدام می‌شوند كه از‌نظر پیچیدگی و سختی در یكی از گروههای یك تا سه قرار دارند به شرح زیر می‌باشد:

‌الف - رده 1 گروه 1، رتبه (1).

ب - رده 2 گروه 12 و رده 1 گروه 2، رتبه (3).

ج - رده 3 گروه 1 و رده 2 گروه 2 و رده 1 گروه 3، رتبه (5).

‌د - رده 3 گروه 2 و رده 2 گروه 3، رتبه (6).

ه - رده 3 گروه 3، رتبه (8).

‌تبصره 1 - كارمندان موضوع بند "‌الف" این ماده در صورت داشتن مدرك پایان دوره ابتدایی از 1 سال ارشدیت و كلیه كارمندان موضوع این ماده در‌صورت داشتن مدرك پایان دوره راهنمایی از 4 سال ارشدیت و به شرط داشتن مدرك پایان دوره دبیرستان از 8 سال ارشدیت برخوردار می‌گردند و در‌صورتی كه در طول خدمت موفق به اخذ و ارائه این مدرك گردند و از خدمت آنها حداقل 5 سال باقی مانده باشد از تاریخ ارائه مدرك از ارشدیت مربوط‌برخوردار خواهند شد.

‌تبصره 2 - پرسنل موضوع این ماده چنانچه مدارك تحصیلی بالاتر از دیپلم را ارائه دهند در صورت نیاز سپاه به كارمند موضوع بند "‌الف" ماده 19‌تغییر وضعیت داده و ترفیعات بعدی آنان مطابق ماده 84 این قانون خواهد بود.

‌تبصره 3 - كارمندان موضوع این ماده در صورتی كه در طول خدمت موفق شوند در شغلی كه در گروه بالاتر قرار دارد به تأیید كمیسیون ماده 32 این‌قانون با یكی از رده‌های سه‌گانه مهارت انجام وظیفه نمایند در صورت نیاز سازمان به گروه شغلی مزبور انتقال یافته و چنانچه رتبه ورودی رده مهارت و‌گروه شغلی جدید بالاتر از رتبه آنان در زمان انتصاب در شغل جدید باشد از زمان انتصاب رتبه آنان به رتبه ورودی مزبور تغییر یافته و از مزایای مقرره‌مربوط به آن در طول خدمت استفاده خواهند نمود.

‌ماده 86 - برای ترفیع پرسنل علاوه بر حائز بودن كلیه شرایط مقرر در این قانون و ضوابط مربوط بایستی قبلاً یا همزمان با ترفیع در شغل سازمانی‌بالاتر منصوب شده باشد.

‌تبصره 1 - سپاه مكلف است حتی‌الامكان پیش‌بینی‌های لازم را در زمینه استخدام، آموزش و گردش مشاغل سازمانی به نحوی انجام دهد كه‌پرسنل به علت نداشتن محل سازمانی از نیل به ترفیع محروم نگردند.

‌تبصره 2 - ایجاد یا بالا بردن محل سازمانی به منظور ترفیع ممنوع است.

‌تبصره 3 - چنانچه ارتقاء فرد بر اساس مقررات مربوط میسر نباشد و یا به تأخیر بیافتد در این صورت پس از توقف حداقل مدت لازم در درجه یا‌رتبه و یا حتی اخذ ارشدیت، در همان درجه یا رتبه ادامه خدمت خواهند داد.

‌تبصره 4 - ترفیع پرسنل موعد معینی نداشته و با داشتن كلیه شرایط لازم در هر موقع سال اعطاء می‌گردد.

‌ماده 87 - ترفیع پرسنل با رعایت مواد مندرج در این قانون منوط به تصویب مقامات ذیل می‌باشد:

‌الف - پرسنل نظامی تا درجه ستوان‌دومی و كارمندان تا رتبه 17 در نیروها، فرمانده نیروی مربوطه، در ستاد كل توسط رئیس ستاد كل، در وزارت‌توسط وزیر، در ستاد كل سپاه توسط رئیس ستاد كل سپاه و در سازمانهای وابسته توسط رؤسای سازمانها.

ب - پرسنل نظامی كه از درجه ستوان‌یكمی تا سرتیپ‌دومی در سپاه توسط فرماندهی كل سپاه، در وزارت و ستاد كل، توسط فرماندهی كل و‌كارمندان از رتبه 18 و به بالا در سپاه توسط فرماندهی كل سپاه و در وزارت توسط وزیر و در ستاد كل توسط رئیس ستاد كل.

ج - درجه سرتیپی و بالاتر توسط فرماندهی كل.

‌ماده 88 - در موارد استثنایی به منظور تأمین نیازمندیهای سپاه و حفظ تعادل در سلسله مراتب مشاغل حساس حسب مورد با پیشنهاد رئیس ستاد‌كل، فرماندهی كل سپاه، وزیر و تصویب فرماندهی كل، پرسنل كادر ثابت نظامی و بسیجیان ویژه از حداكثر تا 2 سال درجه موقت ترفیع بهره‌مند‌می‌شوند

‌تبصره 1 - پرسنلی كه به درجه موقت نائل می‌شوند در تمامی مدتی كه حق استفاده از درجه مزبور را دارند حقوق درجه موقت را در یافت خواهند‌داشت.

‌تبصره 2 - ترفیع این پرسنل از لحاظ درجه ثابت تابع ضوابط مندرج در این قانون می‌باشد.

‌تبصره 3 - در صورت رفع نیاز سازمانی یا عدم كارآیی و شایستگی، درجه موقت حسب مورد بنا به پیشنهاد رئیس ستاد كل، فرماندهی كل سپاه و‌وزیر و با تصویب فرماندهی كل سلب می‌گردد.

‌تبصره 4 - در صورتی كه مشمولین این ماده در حین استفاده از درجه موقت بازنشسته یا معلول یا فوت شوند عنوان و مزایای درجه موقت از آنان‌سلب می‌گردد و مأخذ احتساب حقوق بازنشستگی یا وظیفه و یا مستمری بر مبنای حقوق درجه ثابت خواهد بود، مگر در مورد پرسنل شهید، جانباز،‌مفقودالاثر در جبهه و اسیر كه درجه موقت آنان مبنای احتساب حقوق مستمری و وظیفه خواهد بود.

‌ماده 89 - ارزشیابی و ترفیع پرسنل منتسب، فراری، بازداشت، محكومین قضایی و قانونی، غایب، منتظر خدمت و بدون كار برابر مقررات این قانون‌و مطابق آیین‌نامه‌ای خواهد بود كه به همین منظور توسط ستاد كل سپاه تهیه و به تصویب فرماندهی كل خواهد رسید.

‌ماده 90 - پرسنلی كه به تنزیل موقت درجه یا رتبه تنبیه می‌شوند مدت مزبور جزء سنوات لازم جهت ترفیعات آنها محسوب نخواهد شد.

‌ماده 91 - پرسنلی كه سابقه خدمت در وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی یا وابسته به دولت داشته یا همكاری تمام وقت با نهادهای انقلاب اسلامی‌به صورت رسمی یا داوطلبانه نموده و سوابق خدمتی آنان به سپاه منتقل می‌شود، چنانچه سابقه خدمت مذكور در رابطه با شغل آنان در سپاه باشد، جزء‌سنوات خدمتی و ترفیعاتی محسوب خواهد شد و در غیر این صورت فقط در سنوات بازنشستگی به حساب می‌آید.

‌ماده 92 - مدارك علمی، فنی، حرفه‌ای و هنری كه توسط مراجع ذیصلاح و رسمی كشور اعطاء می‌گردد مطابق آیین‌نامه‌ای خواهد بود كه توسط‌ستاد كل سپاه تهیه و به تصویب فرماندهی كل خواهد رسید. مشابه مدارك تحصیلی مورد ارزیابی قرار گرفته و در ترفیعات ملاك عمل خواهد بود.

‌ماده 93 - دانش‌آموزان زیر 15 سال سن كه دارای شرایط لازم برای عضویت ارتش بیست میلیونی می‌باشند، به عنوان بسیجی عادی تلقی می‌شوند.

‌ماده 94 - درجات اعضاء ارتش بیست میلیونی كه شامل بسیجیان عادی و فعال بالای 15 سال سن می‌باشند و ترتیب آنها به شرح زیر می‌باشد:

1 - رزمنده.

2 - رزمجو.

3 - دریادل.

4 - مجاهد.

‌تبصره 1 - در جداول سازمانی رده‌های مقاومت، محلهای سازمانی پائین‌تر از ناحیه مقاومت با درجات مذكور در این ماده و از ناحیه مقاومت و‌بالاتر از درجات نظامی موضوع ماده 75 این قانون تعیین می‌گردد.

‌تبصره 2 - فرماندهی رده ناحیه مقاومت در ارتش بیست میلیونی از بین بسیجیان ویژه یا كادر ثابت نظامی سپاه انتخاب شده و فرماندهان رده پایگاه‌مقاومت و گروه مقاومت ارتش بیست میلیونی از بین بسیجیان فعال كه حداقل دارای درجات دریادل و رزمجو بوده باشند انتخاب شوند.

‌تبصره 3 - بسیجیان عادی صرفاً به درجه رزمنده و بسیجیان فعال به درجات رزمجو و بالاتر نائل می‌گردند.

‌ماده 95 - نیل اعضاء بسیجی به درجه رزمنده منوط به طی دوره آموزش عمومی مقدماتی موضوع ماده 62 این قانون و نیل به درجه رزمجو منوط‌به طی دوره آموزش تخصصی بسیج موضوع ماده 65 این قانون می‌باشد.

‌تبصره 1 - ترفیعات بعدی اعضاء بسیجی متناسب با طی دوره‌های آموزش حفظ انسجام موضوع بند "‌د" ماده 61 این قانون، میزان فعالیت در‌رده‌های مقاومت و امداد محلی و مأموریتهای سپاه، كارآیی و مهارت و صلاحیت و شایستگی، میزان تشویقات و سطح تحصیلاتی آنان مطابق‌دستورالعملی است كه توسط ستاد كل سپاه تهیه و به تصویب فرماندهی كل خواهد رسید.

‌تبصره 2 - در هر صورت حداقل مدت توقف در درجات رزمجو و دریادل جهت نیل به درجه بالاتر از تاریخ تصویب این قانون حداقل پنج سال‌می‌باشد.