قانون خدمت وظيفه عمومي

شماره 63604                                                     16/8/1363

وزارت كشور

قانون خدمت وظيفه عمومي كه درجلسه روزيكشنبه 29/7/1363 مجلس شوراي اسلامي تصويب و درتاريخ 8/8/1363 به تاييد شوراي نگهبان رسيده و طي نامه شماره 6469/1مورخ 12/8/1363رياست جمهوري به نخست وزيري واصل گرديده است براي اجراء به پيوست ابلاغ مي گردد.

نخست وزير - مير حسين موسوي

فصل اول - كليات

ماده 1- دفاع از استقلال و تماميت ارضي و نظام جمهوري اسلامي ايران و جان و مال و ناموس مردم وظيفه ديني و ملي هر فرد ايراني است و در اجراي اين وظيفه كليه اتباع ذكور دولت جمهوري اسلامي ايران مكلف به انجام خدمت وظيفه عمومي برابر مقررات اين قانون مي باشند و هيچ فرد مشمول خدمت وظيفه عمومي را جزدر موارد مصرحه در اين قانون نمي توان از خدمت معاف كرد0

تبصره 1- با توجه به اصل 151قانون اساسي واحد بسيج مستضعفين سپاه پاسداران انقلاب اسلامي موظف است دراسرع وقت امكانات آموزش نظامي اتباع اناث دولت جمهوري اسلامي ايران را با رعايت كليه موازين شرعي فراهم نمايد0براي اناث الزامي نيست 0

تبصره 2- وزارت آموزش و پرورش موظف است با همكاري نيروهاي مسلح آموزش هائي را كه زمينه ساز آمادگي دفاعي است طبق موازين اسلامي دربرنامه هاي آموزشي مقاطع تحصيلي راهنمائي ودبيرستان پيش بيني نمايد0اين آموزش براي دختران تنها در زمينه هاي دفاع غيرانتظامي خواهد بود0

ماده 2- هر فرد ذكور ايراني از اول فروردين ماه سالي كه طي آن سال وارد سن 19سالگي مي شود مشمول مقررات خدمت وظيفه عمومي خواهد شد0

ماده 3- سن مشمولان و افراد تحت تفكل از لحاظ خدمت وظيفه و يا معافيت ازآن تابع مندرجات اوليه اولين شناسنامه بوده وهرگونه تغييري كه بعدا" به عمل آمده باشد از لحاظ وظيفه عمومي معتبر نخواهد بود0

تبصره – در صورتي كه اختلاف بين سن واقعي مشمول (طبق نظريه شوراي پزشكي مندرج در تبصره 1ماده 41 اين قانون ) و سن مندرج درشناسنامه اوليه بيش از 5 سال باشد ، طبق نظر شوراي پزشكي عمل خواهدشد0

ماده 4- خدمت وظيفه عمومي 30 سال است و مراحل آن براي كليه مشمولان بشرح زير است :

الف - دوره ضرورت آن دوسال و در صورتي كه مشمولان مازاد بر نياز باشند شوراي عالي دفاع مي تواند اين مدت را تا 18 ماه تقليل دهد0

ب - دوره احتياط 8سال

ج - دوره ذخيره اول 10سال

د- دوره ذخيره دوم 10سال

تبصره 1- تاريخ شروع و پايان خدمت درمراحل احتياط و ذخيره ازتاريخ پايان خدمت دوره ضرورت محاسبه مي گردد و در هرحال تاريخ خاتمه آن از سن 50سالگي تجاوز نخواهد كرد0

تبصره 2- در مواقع ضرورت و بسيج همگاني ممكن است افرادمشمول اين قانون تا سن شصت سالگي نيز احضار شوند

تبصره 3- مفاد بند الف اين ماده نسبت به مشمولاني مجري است كه از اول فروردين ماه سال 1363به خدمت اعزام شوند

ماده 5- كليه مشمولان قادر به خدمت و بلامانع به خدمت دوره ضرورت اعزام مي شوند و پس از فراگرفتن آموزشهاي نظامي لازم بقيه خدمت دوره ضرورت رادر نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران انجام خواهند داد0تعيين ترتيب تقدم براي استفاده ازمشمول مزبوردرهريك ازسازمانهاي نظامي وانتظامي ونحوه سهميه بندي آنهاتوسط ستادمشترك ارتش جمهوري اسلامي تهيه وبه تصويب شورايعالي دفاع ميرسد.

تبصره 1-تعيين تعدادسهميه هريك ازتيروهاي نظامي وانتظامي ازمشمول هردوره به وسيله كميسيوني انجام خواهدشدكه ازنمايندگان نيروهاي مزبوروبه رياست رئيس اداره وظيفه عمومي تشكيل مي گردد.

تبصره 2-سپاه پاسداران انقلاب اسلامي مي تواندمشمول موردنيازخودرا درهردوره طبق ضوابط خاص پذيرش سپاه ازبين دارندگان دفترچه آماده بخدمت درهدسهميه تعيين شده انتخاب وقبل ازتاريخ اعزام آنان ليست اسامي آنهارابه اداره وظيفه عمومي اعلام مي نمايد.اين مشمول براي انجام خدمت وظيفه عمومي دراختيارسپاه قرار مي گيرد.

تبصره 3-نيروهاي نظامي وانتظامي موظفندطبق اصل 147قانوني اساسي پرسنل كادرثابت ووظيفه خودرابنابه درخواست دولت براي امورتوليدي عمراني تحقيقاتي بهداشتي ودرماني بارعايت كامل موازين عدل اسلامي در حدي كه به آمادگي رزمي آنهاآسيبي واردنيايددراختياردولت قراردهند

ماده 6-قانون خدمت نيروي انساني درماني وبهداشتي مصوب 24/9/58 شوراي انفلاب والحاقه هاواصلاحيه هاي بعدي آن ابقاءومشمولين مذكور درآن قانون پس ازطي دوره آموزش مقدماتي نظامي بعدازتامين نيازمنديهاي نيروهاي مسلح ادامه خدمت راتا5سال دروزارت بهداري انجام ميدهد

ماد7-قانون معافيت فارغ التحصيلان مراكزتربيت معلم ازخدمت وظيفه عمومي مصوب 27/2/58شوراي انقلاب ابقاءومشمولين مذكوردران قانون پس ازطي دوره آموزش مقدماتي نظامي بقيه خدمت مقرردرآن قانون رادر آموزش وپرورش انجام خواهندداد.

ماده 8-داوطلبان شغل معلمي خلباني درآموزشگاه فنون هواپيمائي به شرط سپردن تعهدوانجام ده سال خدمت وداوطلبان شغل تكنيسيني هواپيمائي به شرط سپردن تعهدوانجام ده سال خدمت وداوطلبان شغل تكنيسيني هواپيما دراين آموزشگاه به شرط سپردن تعهدوانجام دوازده سال خدمت ازانجام خدمت وظيفه معاف خواهندبود.

ماده 9-دانشجويان دوره چهارساله آموزشي شركت كشتيراني جمهوري اسلامي ايران به شرط سپردن تعهدوانجام 10سال خدمت دراين شركت پس ازطي دوره آموزش مقدماتي و تخصصي درنيروي دريائي وبر روي عرشه ناوهاي نيروي دريائي از انجام بقيه خدمت دوره ضرورت معاف خواهندبود

ماده 10-انجام امورزيردرموردمشمولين وظيفه عمومي مستلزم ارائه مدرك دال بررسيدگي به وضع مشموليت آنان از اداره وظيفه عمومي ميباشدوفتوكپي مدارك ارائه شده از جمله منضمات ضروري پرونده متشكله مي باشد

الف -شركت درآزمايشات رانندگي و اخذ گواهينامه

ب -دريافت هرگونه وام و كمكهاي كشاورزي و صنعتي و دامداري و مسكن از طريق وزارتخانه هاو موسسات دولتي ووابسته به دولت و نهادهاي قانوني

ج -كانديدا شدن جهت انتخابات مجلس شوراي اسلامي و سايرشوراها و انجمنهاي قانوني

د-تحويل اصل گواهينامه يا پايان نامه دوره هاي تحصيلي ديپلم و بالاتراز وزارتخانه مربوطه

ه -صدورپروانه كسب و اجازه اشتغال و عضويت درشركتهاي تعاوني

و-ثبت هرگونه نقل وانتقال غيرقهري اموال بطورمستقيم وغيرمستقيم دردفاتراسنادرسمي

ز-دريافت مستمري از سازمانهاي دولتي ووابسته ونهادهاي قانوني

ح -استخدام به هرصورت (رسمي ،پيماني ،روزمزدوخريدخدمت)دروزارتخانه ها و موسسات دولتي ووابسته به دولت ونهادهاي قانوني و شركتهاي دولتي

تبصره 1-درمواردي كه ضرورت يا حرج ايجاب كندكه معاملات مشمول ثبت گردد،ماننداموال مشترك كه عدم ثبت اموال مشمول موجب زبان مالي برشركاء ديگر گردد،ثبت اموال مشمول بلامانع است 0تشخيص موضوع به عهده محاكم صالحه است

تبصره 2-سايراموري كه درديگرقوانين منوط به روشن شدن وضعيت خدمتي مشمول ميباشد،به قوت خودباقي است

ماده 11-درزمان جنگ وبسيج همگاني درصورت لزوم كساني كه به علتي درزمان صلح ازمعافيت خدمت دوره ضرورت استفاده نموده اند،نيزبه خدمت احضارو ازحقوق و مزاياي مشمولين دوره احتياط هم طبقه خود استفاده خواهندنمود

ماده 12-كارگران ومستخدمين موسسات دولتي ونهادهاي قانوني و سازمانهاي وابسته به دولت كه خدمت دوره وظيفه عمومي راانجام ميدهندپس از پايان خدمت مجددابه كار اوليه خوداشتغال خواهند يافت و كارفرمايا مسئولين مربوطه مكلفندآنان را به كار اوليه خودبگمارند

تبصره 1-درموردموسسات خصوصي كارفرمايا مسئولين مربوطه درصورتي مكلفندآنان را به كار اوليه خودبگمارندكه درقرارداداستخدام اين مسئله شرط شده باشد

تبصره 2-آئين نامه اجرائي اين ماده توسط وزارتين كشورو كار و اموراجتماعي و سازمان اموراداري واستخدامي كشور تهيه و به تصويب هيات وزيران خواهدرسيد

ماده 13-مشمولاني كه باطي دوره دانشكده هاوآموزشگاههاي نظامي و انتظامي براي خدمت دركادرثابت استخدام شوندمدت تحصيل آنهاجزء خدمت دوره ضرورت محسوب خواهدشدواگرمدت تحصيل ازدو سال كمترباشد ازدوره خدمت آنان به نسبت كسري خدمت تا دوسال جزءخدمت دوره ضرورت محسوب ميشود

تبصره 1-آن عده از محصلين مراكز آموزشي كادرثابت نيروهاي نظامي و انتظامي كه قبل از نيل به درجه يا پايان دوره آموزش (در مورد كميته و سپاه )مستعفي يا اخراج شوند دو سال خدمت دوره ضرورت را بدون احتساب مدت قبلي انجام خواهندداد.درصورتي كه محصلين بعلت بيماري يا عدم صلاحيتي كه ناشي از اعمال ارادي آنان نباشدبركنار گردندمدت تحصيل جزءخدمت دوره ضرورت آنان محسوب خواهدشد

تبصره 2-افسران و همافرمان و درجه داران كادرثابت و اعضاءثابت سپاه پاسداران و كميته انقلاب اسلامي درصورتي كه بموجب مقررات استخدامي مربوطه خدمت مستعفي يا اخراج شوند مدت تحصيل آنان قبل از نيل به درجه يا پايان دوره آموزشي (درموردكميته يا سپاه ) جزو خدمت دوره ضرورت محسوب نخواهد شدو اگر بعد از نيل به درجه يا پايان دوره آموزشي از خدمت مستعفي يا اخراج گردندو مدت خدمت آنان از دوسال كمتر باشدبقيه خدمت دوره ضرورت راتا دوسال با درجه سربازي وظيفه انجام خواهند داد

ماده 14-مشمولاني كه بعنوان كارمند رسمي با تعهد 9 سال خدمت در نيروهاي نظامي و انتظامي استخدام شوندپس از انجام نعهدمزبور از خدمت دوره ضرورت معاف خواهند شد.مدت تعهدكزبوردر نقاط بدآب و هوا6سال ميباشد در صورتي كه كاركندان فوق الذكر از گروه پزشكي و فني كه داراي مدرك فوق ديپلم به بالا در اين دو رشته ميباشند مدتهاي فوق به ترتيب 6سال و 4سال خواهد بود

تبصره 1-ان عده از كارمندان فوق كه به علت انتزاع قسمت مربوطه از نيروهاي نظامي و انتظامي به يكي از وزارتخانه هاياسازمانهاي دولتي ووابسته به دولت يا شهرداري و هلال احمر يانهادهاي قانوني منتقل شوند،بقيه مدت تعهدخودرا درسازمان جديد انجام خواهدداد

تبصره 2-سازمانهاي استخدام كننده كارمندان مشمول فوق موظفند در طول مدت خدمت مورد تعهدبه كارمندان مزبور آموزش نظامي عمومي بدهند

تبصره 3-كارمندان فوق كه قبل از انجام خدمت موردتعهدبنا به تشخيص نيرو يا سازمان مربوطه به عللي خارج از اعمال ارادي خود از خدمت بركنار شوند،در صورتيكه مدت خدمت انان در نقاط عادي و بدآب وعواو حداقل به ترتيب به 5سال و 3سال بالغ گردد،از انجام خدمت دوره ضرورت معاف خواهند بود.و چنانچه كمتراز مدتهاي مذكور خدمت نموده باشندبه ازاء هر يكسال كسري 4ماه خدمت دوره ضرورت انجام خواهند داد

و در هر حال خدمت دوره ضرورت اين قبيل از كارمندان كمتراز4ماه نخواهد بود

ماده 15-سربازان وظيفه اي كه حين انجام خدمت دوره ضرورت داشتن حداقل گواهينامه دوره ابتدائي و با تعهد5 سال خدمت پيماني براي خدمت در مشاغل سازماني مورد نيازنيروهاي نظامي وانتظامي استخدام گردند،تادو سال از خدمت آنان در صورت انجام تعهدبه منزله خدمت دوره ضروت محسوب خواهد شدو در صورتي كه قبل از خاتمه تعهدبه هر علت از خدمت مستعفي و يا بركنار گردند، چنانچه مشمول معافيتهاي قانوني نباشندبدون احتساب مدت تعهدانجام شده بقيه خدمت دوره ضرورت را برابرقانون انجام خواهند داد

ماده 16-كليه مشمولاني كه وارد خدمت دوره ضرورت ميشوند طبق آئيننامه هاي ارتش جمهوري اسلامي ايران نسبت به انقلاب اسلامي و نظام جمهوري اسلامي و قانون اساسي و مقام رهبري (فرماندهي كل نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران )سوگند وفاداري يادخواهندكرد

فصل دوم -احضاربراي دوره ضرورت

ماده 17-درمواقع ضروري ممكن است بنا به مقتضيات يا پيشنهاد شورايعالي دفاع و فرمان فرماندهي كل نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران (مقام رهبري )مشمولين وظيفه عمومي دوره ضرورت بيش از دو سال بخدمت ادامه داده و يا قبل از خاتمه دو سال از خدمت مرخص شوند كه در صورت اول به ميزان دو برابر خدمت اضافي از ادوار خدمت آنان در دوره هاي احتياط و ذخيره كسر ميشود.

ماده 18- به وضع مشمولان خدمت وظيفه عمومي يكسال قبل از اعزام به خدمت دوره ضرورت يعني در ساليكه مشمولان در ان سال واردسن 19 سالگي ميشوند رسيدگي خواهد شد0

ماده 19-كسانيكه به سن 19سالگي ميرسند پس از انتشار آگهي احضار موظفندبراي روشن نمودن وضع مشموليتشان به سازمان وظيفه عمومي محل تولد مراجعه و خود را معرفي نمايندو در صورتيكه در خارج از محل تولداقامت داشته باشندميتوانند به سازمان وظيفه عمومي محل اقامت خود مراجعه كنند

مشمولان مقيم خارج از كشوربايد به نمايندگي كنسولي يا سياسي دولت جمهوري اسامي ايران در كشور محل اقامت خود ودرصورت نبودن آن به نزديكترين نمايندگي كنسولي يا سياسي دولت جمهوري اسلامي ايران مراجعه كنند

ماده 20-اداره ثبت احوال هر محل مكلف است صورت اسامي متولدين ذكورشهرستان يا بخشهاي حوزه ماموريت خود را كه در سال بعد بايد به وضع مشموليت آنان رسيدگي شود،بطور تفكيك در 4 نسخه تهيه وتا اول آذر ماه سال به مراجعي كه براي رسيدگي به امر وظيفه عمومي تعيين شده و يا خواهد شد تسليم كند0

فصل سوم -رسيدگي

ماده 21-حوزه هاي وظيفه عمومي تهران و مراجعي كه در هر يك از مراكز شهرستانها و بخشها مسئول رسيدگي به امور وظيفه عمومي محل ميباشند زيرنظر ژاندارمري جمهوري اسلامي ايران انجام وظيفه خواهند نمود

تبصره 1-رئيس اداره وظيفه عمومي از نظر سازماني معاون فرمانده ژاندارمري كل در امر وظيفه عمومي بوده بنا به پيشنهادفرمانده ژاندارمري جمهوري اسلامي ايران و تصويب وزير كشور تعيين مي گردد0

تبصره 2-رئيس اداره وظيفه عمومي موظف است كليه دستورالعمل ها و بخشنامه ها و اطلاعيه هايي را كه به نحوي به نيروهاي نظامي و انتظامي و مراجع قضائي مرتبط باشند و امور اجرائي مربوطه را در شورايي كه با شركت نمايندگان وزارت كشور،ستاد،مشترك ستادمركزي سپاه و داديار به نمايندگي ديوانعالي كشور زير نظر رئيس اداره وظيفه عمومي تشكيل ميشود،هماهنگ نمايد0

ماده 22-نمايندگان كنسولي دولت جمهوري اسلامي ايران در كشورهاي خارج مسئول اجراي مقررات قانون وظيفه عمومي نسبت به مشمولان مقيم حوزه هاي ماموريت خود ميباشند و موظف اند به وضع مشموليت آنان رسيدگي كرده و نتيجه اقدامات را از طريق وزارت امور خارجه به اداره وظيفه عمومي اعلام دارند

ماده 23-مشمولاني كه براي تحصيل به خارج از كشور مسافرت ميكنند پس از ترك تحصيل يا فراغ از تحصيل همچنين مشمولاني كه پس ازاحضار بخدمت طبق آئيننامه اجرائي اين قانون بطور موقت به خارج ازكشور مسافرت ميكنند در پايان مدت تعيين شده بايد جهت رسيدگي به وضع مشموليتشان خود را به سازمانهاي وظيفه عمومي داخل كشورمعرفي كنند0

ماده 24-به وضع مشمولاني كه اداعاي تكفل نماينددر مراكزشهرستانها و بخشها توسط هياتي مركب از اشخاص زير رسيدگي ميشود

الف -بخشدار محل يا نماينده او

ب -رئيس سازمان وظيفه عمومي محل يا نماينده او

ج -نماينده دادستان شهرستان و درصورت نبودن دادسراو وجوددادگاه صلح ،نماينده دادگاه

ه -يكنفر از نمايندگان شوراي اسلامي شهرستان يا شوراي اسلامي بخش يا شهر به معرفي شوراي مربوطه

ماده 25-در صورتيكه مشمول يا افرادي از بستگان او كه مدعي كفالت مشمول نسبت به خود هستندادعا نمايند كه حقي از آنان تضييع شده است همچنين هر يك از اعضاي هيات رسيدگي و يافرمانده رده سازماني بالاتر و يا رئيس اداره وظيفه عمومي ميتوانند باذكر دليل موجه به راي صادره از هيات رسيدگي اعتراض نمايند وپرونده مشمول در هيات رسيدگي تجديد نظرمطرح وراي هيات مزبور به استثناي موارد منطبق با ماده 29اين قانون قطعي و غير قابل اعتراض است 0 اعتراض به راي سربازي مانع اعزام مشمول به خدمت وظيفه نميباشد

ماده 26-هيات رسيدگي تجديد نظر در سازمان وظيفه عمومي تهران و مراكز هنگها و گردانهاي مستقل ژاندارمري با شركت اشخاص زيرتشكيل ميشود

الف -فرماندار يا معاون او

ب -در سازمان وظيفه عمومي تهران رئيس سازمان يا جانشين او،در هنگها و گردانها مستقل ژاندارمري فرمانده هنگ يا گردان مستقل يا معاون آنها

ج -فرمانده سپاه شهرستان يا يكي از دادياران

فرمانده سپاه شهرستان يا قائم مقام وي

ه -يك نفر به انتخاب شوراي اسلامي شهرستان مربوطه 0 ماده 27-در مورد موارد24و26تشكيل جلسات با دو سوم اعضاء وتصويب با اكثريت مطلق آراءاعضاء خواهد بود

ماده 28-در صورتيكه حداكثرظرف مدت 5سال از تاريخ صدور راي هيات تجديد نظر معلوم شودكه نظر هيات رسيدگي تجديد نظر منطبق بااصول وقوانين جاري نبوده اهميت آن به حدي باشدكه در وضع مشمول موثر باشدپرونده به وسيله رئيس اداره وظيفه عمومي به يكي ازهياتهاي رسيدگي تجديدنظر ارجاع خواهد شد و نظراين هيات قطعي ولازم الاجراء است

ماده 29-در صورتيكه در حين انجام خدمت دوره ضرورت مشمول يا يكي از كسان تحت تكفل او ادعاي كفالت كند فرماندهان و روساي مربوطه مكلفند مراتب را به حوزه هاي وظيفه عمومي ياگروههاي اعزام كننده مشاراليه اعلام دارندكه در اسرع وقت وضع مشمول در هيات رسيدگي مطرح و تصميم مقتضي اتخاذ شود

ماده 30-به ادعاي كفالت مشمولاني رسيدگي ميشودكه غيبت نداشته باشندمگر اينكه كفالت مشمولاني رسيدگي ميشودكه غيبت نداشته باشند مگر اينكه در موقع احضار و در طول مدت غيبت و حين رسيدگي حائز شروط كفالت استفاده خواهند كرد.(با در نظر گرفتن 55).

تبصره -رئيس اداره وظيفه عمومي يا نماينده او در صورتيكه دلائل و مدارك مثبته اي مبني برمعافيت از خدمت در پرونده موجودباشد ميتواندبراي يك دوره دستور عدم اعزام صادر نمايد0

مبحث چهارم -معافيتها

بخش اول -معافيت تحصيلي

ماده 31-دانش آموزان دانشسراها و دانش آموزان چهار ساله آخردوره متوسطه و هنرآموزان هنرستانها وآموزشگاههاي فني و حرفه اي كه ارزش تحصيلي ديپلم آنها از طرف مراجع صلاحيت دار معادل متوسطه كامل شناخته شده تحصيل نمايند و دانشجويان وهنرجويان ودانشگاهها و موسسات آموزش عالي اگر در حيت تحصيل به سن مشموليت برسند تا زمانيكه به تحصيلات خود ادامه مي دهنداز اعزام به خدمت دوره ضرورت معاف خواهند بود

ماده 32-طلاب علوم ديني كه قبل از رسيدن به سن مشموليت ويااعزام هم طبقه خود طبق ضوابط شوراي مديريت حوزه علميه قم ويانماينده رسمي آن در شهرستانها به تحصيل شتغال ورزند تحصيل ميتوانند از مزاياي ماده 31قانون استفاده كنند.ارزشيابي ميزان تحصيل باشوراي مديريت و يا نماينده آن خواهد بود

تبصره - مشمولان ديپلمه كه دوره سطح و يا حداقل 6سال دوره خارج را گذرانده باشنمد به ترتيب همانند مشمولان ليسانس و دكترخواهند بودو چنانچه بدون ديپلم دوره هاي مذكور را گذرانده باشندهمانند مشمولان فوق ديپلم و فوق ليسانس ميباشندو در هر صورت طلابي كه بدرجه اجتهادنايل گردند همانند مشمولين دكترا ميباشند

ماده 33-صدور كارت معافيت تحصيلي دانش آموزان و هنر جويان و دانشجويان طلاب علوم ديني موكول به گواهي اشتغال به تحصيل آنان از طرف مقالات صالحه بوده و مدت اعتبار ان يكسال تمام است

ماده 34-دانش اموزان و هنر جويان ودانشجويان و طلاب علوم ديني مشمول به محض ترك تحصيل با اخراج و يا فراغ از تحصيل بايدبراي انجام خدمت دوره ضرورت خود را معرفي كنند0

مقامات مكلفند اسامي اين قبيل مشمولان را با ذكر مشخصات كامل و بدون تاخير به سازمان وظيفه عمومي محل ارسال دارند

تبصره 1-مشمولاني كه با داشتن تحصيلي در خارج از كشورتحصيل ميكنند پس از ترك تحصيل يا فراغ از تحصيل موظفند حداكثر ظرف يكسال خود را به سازمانهاي وظيفه عمومي مربوط در داخل كشور معرفي كنند

تبصره 2-مقامات مسئول حسب مورد موظفند ارزش تحصيلي اين قبيل مشمولان را از تاريخ تسليم مدارك ظرف دو ماه تعيين و به آنان تسليم و مراتب را به اداره وظيفه عمومي اعلام كنند

ماده 35-مشمولان ديپلمه كه با داشتن برگ اماده به خدمت يا برگ معافيت از خدمت دوره ضرورت در مسابقه ورودي يكي از دانشگاههايا موسسات آموزش عالي داخل كشور قبول شده تا زماني كه به تحصيل اشتغال دارند،مي توانند از معافيت تحصيلي استفاده نمايندمشروط به اينكه داراي غيب غير موجه نباشند اين معافيت فقط براي يكبار داده خواهد شد و بنا به گواهي وزارت فرهنگ و آموزش عالي حائز شروط اشتغال به تحصيل درخارج از كشورباشند و ادامه تحصيل آنان در رشته هاي مورد وزارت فرهنگ واموزش عالي باشد ميتوانند با استفاده از مقررات معافيت تحصيلي براي ادامه تحصيل به خارج از كشور مسافرت كنند

قانون اصلاح ماده (۳۵) قانون خدمت وظیفه عمومی

شماره۸۱/۴۶۱۳۴                                                                           ۱۳۹۶/۶/۵

حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر حسن روحانی

ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران

عطف به نامه شماره۴۹۴۹۰/۱۷۳۲۸۲ مورخ۱۳۹۲/۱۱/۱۹ در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم (۱۲۳) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قانون اصلاح ماده (۳۵) قانون خدمت وظیفه عمومی که با عنوان لایحه به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردیده بود، با تصویب در جلسه علنی روز سه شنبه مورخ ۱۳۹۶/۵/۱۷ و تأیید شورای محترم نگهبان، به پیوست ابلاغ می گردد.

رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی

شماره۷۰۹۴۸                                                                              ۱۳۹۶/۶/۱۱

وزارت کشور ـ وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح

در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به پیوست «قانون اصلاح ماده (۳۵) قانون خدمت وظیفه عمومی که در جلسه علنی روز سه شنبه مورخ هفدهم مردادماه یکهزار و سیصد و نود و شش مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۳۹۶/۶/۱ به تأیید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره ۸۱/۴۶۱۳۴ مورخ ۱۳۹۶/۶/۵ مجلس شورای اسلامی واصل گردیده، جهت اجرا ابلاغ می گردد.

رئیس جمهور ـ حسن روحانی

 قانون اصلاح ماده (۳۵) قانون خدمت وظیفه عمومی

ماده واحده ـ در ماده (۳۵) قانون خدمت وظیفه عمومی اصلاحی مصوب ۱۳۹۰/۸/۲۲ عبارت «یا خارج از حذف می گردد.

قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز سه شنبه مورخ هفدهم مردادماه یکهزار و سیصد و نود و شش مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۱۳۹۶/۶/۱ به تأیید شورای نگهبان رسید.

رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی

ماده 37-دانش اموزاني كه قبل از سن مشموليت بخواهند در خارج از كشورادامه تحصيل دهند در صورتيكه مورد تاييد وزارت آموزش و پرورش باشد ميتوانند از معافيت تحصيلي براي ادامه تحصيل درخارج از كشور استفاده نمايند

تبصره -فرزندان ايرانيان مقيم خارج از كشور و فرزندان مامورين ثابت دولت جمهوري اسلامي ايران در خارج از كشور همچنين كساني كه قانونا تحت كفايت يا ولايت قانوني آنها هستند تااخذ ديپلم از مقررات اين ماده مستثني بوده و ادامه تحصيل انان در رشته هاي عالي و دانشگاهي با تاييدوزارت فرهنگ وآموزش عالي بلامانع خواهد بود

ماده 38-آئيننامه اجرائي مواد اين بخش از طرف وزارتخانه هاي كشور دفاع ،سپاه ،آموزش و پرورش و فرهنگ وآموزش عالي و با كسب نظراز شوراي مديريت حوزه علميه قم و اداره وظيفه عمومي تهيه و تصويب و به موقع اجراء گذاشته خواهدشد

بخش دوم -معافيت پزشكي

ماده 38-مشمولان خدمت وظيفه عمومي از نظر وضع عمومي از نظر وضع مزاجي و استعدادجسمي و رواني به چهاردسته بشرح زير تقسيم ميشوند: 1-كساني كه از نظر جسمي ء رواني سالم و قادر به انجام خدمت هستند

2-كساني كه بعلت نقص عضو يا ابتلاء به بيماري از سلامتي كامل برخوردارنبوده اما قادربه انجام خدمت در امور رزمي ميباشند

3-كسانيكه بعلت عدم رشديا ابتلاء به بيماري موقتا قادر به انجام خدمت دوره ضرورت نيستند0

4-مشمولاني كه بعلت نقص عضو يا ابتلاء به بيماري جسمي و يارواني بطور دائم قادر به انجام خدمت دوره ضرورت نيستند

تبصره 1-نحوه طبقه بندي مشمولان طرز معاينه وضوابط معافيت پزشكي آنها به موجب آئيننامه معاينه پزشكي مشمولان خدمت وظيفه عمومي خواهدبود كه وسيله ستاد مشترك تهيه و به تصويب وزارتخانه هاي بهداري ،كشور،دفاع ،و سپاه پاسداران انقلاب اسلامي خواهد رسيد

تبصره 2-مشمولان موضوع بند2اين ماده كه براي انجام خدمت درمشاغل غير رزمي نيروهاي نظامي يا انتظامي اختصاص داده ميشود،آن قسمت از برنامه آموزش علمي و نظامي را كه به تشخيص كميسيون پزشكي مراكز آموزش نيروهاي مسلح با سلامتي آنان منافات داشته باشدانجام نخواهد داد

ماده 40-به مشمولاني كه به علت ابتلاء به بيماري موقتاقادربه انجام خدمت دوره ضرورت نباشندبراي مدتي كه شوراي پزشكي تعيين مي نمايد و در هرحال متجاوز از يك سال نخواهد بودمعافيت موقت پزشكي داده خواهد شدو در سال دوم در صورت ادامه بيماري به همان نحو اقدام و چنانچه در سال سوم نيز قادربه انجام خدمت نباشند بطور دائم از خدمت دوره ضرورت معاف خواهند شد

تبصره 1-مشمولان پزشك فقط در صورتي معاف دائم از خدمت دوره ضرورت شناخته ميشوند كه قادر به اشتغال به حرفه طبابت نباشند.آن تعداد از مشمولين خدمت دوره ضرورت پزشك كه از سلامتي كامل برخوردار نيستند ليكن قادر به طبابت ميباشند،به خدمت دوره ضرورت اعزام مي گردندوبرابر نظر شوراي پزشك از خدمت سنگين معاف خواهند شد

تبصره 2-در زمان جنگ يا بسيج همگاني ميتوان افرادي را كه در زمان صلح به علل پزشكي يا تكفل از خدمت دوره ضرورت معاف شده اند نيز به خدمت احضار كرد

ماده 41-معينه مشمولان وسيله يك نفر پزشك از نيروهاي مسلح انجام ميشودودر صورت نبودن پزشك از نيروهاي مسلح از پزشكان غيرنظامي كه صلاحيت آنان وسيله بهداري محل و فرماندار يا بخشدارمحل تاييد شده باشداستفاده خواهد شد.

تبصره 1-اظهار نظر در مورد معافيت پزشكي مشمولان انجام شودوراي اكثريت اين پزشكان معتبر است .

تبصره 2-مديران عامل بهداري هر استان موظفند پزشكان مورد نياز شوراهاي پزشكي موضوع تبصره را تعيين وبه بهداري محل معرفي نمايند ماده 42-در صورتيكه مشمولان در حين خدمت دوره ضرورت مبتلا به نقص عضو يا بيماريهائي شوند كه پس از اتمام مدت معالجه كه كمتر از6 ماه نباشد وطبق نظر شوراي پزشكي بيمارستانهاي مسلح جمهوري اسلامي كه مورد تاييد عقيدتي -سياسي در نيروي مربوطه هستندقادربه انجام خدمت نباشند از انجام بقيه خدمت دوره ضرورت معاف خواهندبود0 تبصره -دوران معالجه مشمولان موضوع اين ماده جزوخدمت دوره ضرورت آنان محسوب ميگردد.

ماد43-چنانچه رئيس اداره وظيفه عمومي ظرف 5سال بنحوي اطمينان حاصل نمايدكه مشمولي با تقلب و دسيسه در معاينه پزشكي معافيت اخذنموده يا برخلاف اين قانون و آئيننامه معاينه ومعافيت پزشكي از خدمت دوره ضرورت معاف تشخيص داده شده از اين قبيل مشمولان توسط شوراي عالي پزشكي كه از 5 نفر از پزشكان نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران تشكيل ميگردد معاينه مجدد بعمل خواهد آمد و نظر اين شورا قطعي ولازم الاجراءاست .

بخش سوم -معافيت كفالت

ماده 44-مشمولان زير حسب مورد از انجام خدمت دوره ضرورت معاف ميباشند:

الف -يگانه مراقب و نگهدارنده پدر يا جد يا برادر و يا مادر يا جده يا خواهر كه قادر به اداره امور خود نباشند0

ب -يگانه سرپرست و نگهدارنده برادر يا خواهرصغير

ج -يگانه سرپرست خواهر مجرد در صورتي كه تا سن 24سالگي مجرد باشند

د-از 2يا3برادر واجد شرايط اعزام به خدمت يكي از آنان تاخاتمه خدمت ديگري به خدمت دوره ضرورت يا احتياط اعزام نخواهد شد.و ترتيب تقدم در اعزام برمبناي سن مشمول خواهد بود0

ه -مشمولين غيرغايبي كه داراي همسر فرزندتحت تكفل ميباشند تا تصويب و اجراي لايحه مذكور در ماده 55اين قانون در زمان صلح . بديهي است پس از تصويب و اجراي لايحه مذكور بشرط نداشتن مانع ديگري مشمولين فوق به خدمت اعزام خواهند شد.

تبصره 1-مشمولان بندهاي الف و ب چنانچه در 5 سال متوالي داراي شرايط معافيت موقت از خدمت باشند در پايان سال پنجم به آنها معافيت در زمان صلح داده خواهد شد.و مشمولين بند ج تا پايان سن 24سالگي خواهر مي توانند سالانه از معافيت موقت استفاده و سپس بشرط نداشتن مانع ديگري به خدمت اعزام شوند.

تبصره 2-مشمولاني كه براي انجام خدمت وظيفه عمومي احضار ميشوند در صورتيكه در تاريخهاي معينه بدون عذر موجه خودرا معرفي نكنند از معافيت موضوع اين ماده محروم ميشوند .(با توجه به ماده 55).

ماده 45-با مشموليني كه پدر يا برادر آنها ار تاريخ 19/10/56 در راه به ثمر رسيدن انقلاب اسلامي و استمرار آن معمول يا اسير يا مفقود الاثر شده يا بشوندبه ترتيب زير رفتارشد:

الف -در صورتيكه يگانه فرزند ذكور خانواده معمول باشند كه طبق نظر شوراي پزشكي به تنهايي قادر به اداره امور شخصي خودنباشند از انجام خدمت دوره ضرورت و احتياط معاف دائم خواهند شد.

ب -چنانچه داراي برادر صغير يا برادر معلول يا اينكه يگانه اولاد ذكور باقيمانده خانواده اسير و مفقود الاثر باشند،طبق تبصره 1 ماده 44 عمل خواهد شد.

تبصره -شرايط اسير و مفقود الثر و معلول شناخته شدن و خانواده آنان در آئيننامه اجرائي اين قانون پيش بيني خواهد شد0

آيين‌نامه اجرايي مواد (۴۴)، (۴۴) مکرر و (۴۵) قانون خدمت وظيفه عمومي

شماره۱۰۴۶۱۷/ت۴۸۱۰۳ک                                                             ۱۰/۵/۱۳۹۲

وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح ـ وزارت کشور

وزيران عضو کميسيون امور اجتماعي و دولت الکترونيک در جلسه مورخ ۲/۴/۱۳۹۱ بنا به پيشنهاد وزارتخانه‌هاي دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح و کشور و سازمان وظيفه عمومي نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران و تأييد ستاد کل نيروهاي مسلح و به‌استناد ماده (۵۱) قانون اصلاح موادي از قانون خدمت وظيفه عمومي ـ مصوب ۱۳۹۰ـ و با رعايت تصويب‌نامه شماره ۱۶۴۰۸۲/ت۳۷۳هـ مورخ ۱۰/۱۰/۱۳۸۶ آيين‌نامه اجرايي مواد (۴۴)، (۴۴) مکرر و (۴۵) قانون خدمت وظيفه عمومي ـ مصوب ۱۳۶۳ـ و اصلاحات بعدي آن را به شرح زير تصويب نمودند:

آيين‌نامه اجرايي مواد (۴۴)، (۴۴) مکرر و (۴۵) قانون خدمت وظيفه عمومي

ماده۱ـ در اين آيين‌نامه اصطلاحات زير در معاني مشروح مربوط به کار مي‌روند:

الف ـ قانون: قانون خدمت وظيفه عمومي ـ مصوب ۱۳۶۳ـ و اصلاحات بعدي آن

ب ـ ستاد کل: ستاد کل نيروهاي مسلح      

پ ـ نيروهاي مسلح: ستاد کل نيروهاي مسلح، ارتش جمهوري اسلامي ايران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي، نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران و سازمانهاي وابسته و وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح و سازمانهاي تابعه

 ت ـ سازمان: سازمان وظيفه عمومي نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران

ث ـ شوراي پزشکي: شوراي پزشکي وظيفه عمومي

ج ـ هيئت رسيدگي: هيئت رسيدگي موضوع ماده (۲۴) قانون

چ ـ هيئت رسيدگي تجديدنظر: هيئت رسيدگي موضوع ماده (۲۶) قانون

ح ـ مشمول: کسي که در شمول قانون قرار مي‌گيرد.

خ ـ مکفول: کسي که تحت تکفل مشمول قرار مي‌گيرد.

دـ نيازمند مراقبت: کسي که به علت کبر سن، صغير يا اناث بودن به تشخيص هيئت‌هاي رسيدگي براساس اسناد، مدارک و ضوابط مربوط و يا به تشخيص شوراي پزشکي به علت بيماري يا محجوربودن (غير صغير) يا نقص عضو به مراقب و نگهدارنده يا سرپرست نيازمند است.

تبصره ـ رأي شوراي پزشکي براي هيئت‌هاي رسيدگي موضوع بندهاي «ج» و «چ» لازم‌الاجراست.

ذـ مادر فاقد شوهر: مادري که همسرش فوت کرده و يا طلاق گرفته باشد و در زمان رسيدگي فاقد همسر دايم باشد.

رـ برادر تني: برادري که با مشمول از يک پدر و مادر (ابويني) باشند.

زـ خواهر فاقد همسر: خواهر مشمول که صغير، مجرد، همسر فوت کرده يا مطلقه باشد.

ژـ کارکنان وظيفه: افسران، درجه‌داران و سربازان عادي وظيفه

س ـ يگانه مراقب يا نگهدارنده (سرپرست): تنها فرزند ذکور يا برادر يا نوه بالاي هجده سال تمام که مراقبت يا سرپرستي از هر يک از بستگان موضوع ماده (۴۴) قانون را به دليل نيازمندي به مراقبت يا سرپرستي به عهده دارد.

ش ـ فاقد شغل: کسي که منبع درآمد ثابت براي امرار معاش و اداره زندگي خود ندارد.

ص ـ مددجو: کسي که تحت پوشش سازمان بهزيستي کشور و يا کميته امداد امام‌خميني (ره) مي‌باشد.

ماده۲ـ مشمولان زير حسب مورد از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي‌باشند:

الف ـ يگانه فرزند ذکور مراقب يا نگهدارنده پدر نيازمند مراقبت که قادر به اداره امور خود نباشد.

تبصره ـ نيازمندي پدر به مراقبت به دليل کبر سن برابر دستورالعمل ابلاغي ستاد کل خواهد بود.

ب ـ يگانه فرزند ذکور مراقب يا نگهدارنده مادر فاقد شوهر

تبصره ـ  افراد موضوع اين بند تا سي ماه متوالي مي‌توانند از معافيت کفالت موقت استفاده کنند و در پايان مدت مذکور در صورت دارا بودن شرايط کفالت از معافيت دايم بهره‌مند خواهند شد. مبناي محاسبه معافيت موقت، تاريخ فوت همسر يا تاريخ ثبت طلاق مي‌باشد.

پ ـ تنها برادر تني سرپرست خواهر فاقد پدر و همسر و فرزند ذکور غيرمحجور

تبصره۱ـ وجود برادر ناتني مشمول يا مکفول مانع معافيت برادر تني نمي‌باشد.

تبصره۲ـ چنانچه خواهر مشمول داراي فرزند پسر بالاي هجده سال باشد و به‌تشخيص شوراي پزشکي مطابق آيين‌نامه مربوط قادر به نگهداري از مادر نباشد، مشمول مي‌تواند از معافيت استفاده نمايد.

ت ـ تنها برادر سرپرست برادر کبير فاقد پدر و همسر و فرزند ذکور غيرمحجور و فاقد شغل که به تشخيص شوراي پزشکي نيازمند مراقبت باشد.

تبصره۱ـ چنانچه مکفول داراي فرزند ذکور بالاي هجده سال باشد و به تشخيص شوراي پزشکي مطابق آيين‌نامه مربوط قادر به نگهداري از پدر نباشد، مشمول مي‌تواند از معافيت استفاده نمايد.

تبصره۲ـ وجود برادر ناتني مشمول يا مکفول مانع از معافيت برادر تني خواهد بود.

ث ـ يگانه برادر سرپرست برادر کمتر از هجده سال تمام فاقد پدر

تبصره ـ وجود برادر ناتني مشمول يا مکفول مانع از معافيت برادر تني خواهد بود.

ج ـ يگانه نوه ذکور مراقب يا نگهدارنده جد فاقد فرزند (دختر و پسر).

تبصره ـ نيازمندي پدربزرگ به مراقبت به لحاظ کبر سن برابر ضوابط ابلاغي ستاد کل خواهد بود.

چ ـ يگانه نوه ذکور مراقب يا نگهدارنده جده فاقد شوهر و فرزند (دختر و پسر).

ح ـ مشمولي که همسر وي فوت نموده و از او داراي فرزند صغير مي‌باشد چنانچه در زمان صدور رأي از سوي هيئت‌هاي رسيدگي فاقد همسر باشد از معافيت برخوردار مي‌گردد.

خ ـ مشمولي که همسر وي بعد از ازدواج بنا به تأييد سازمان بهزيستي کشور معلول شده و بنا به تشخيص شوراي پزشکي نيازمند مراقبت باشد.

د ـ يکي از فرزندان ذکور سربازي که در حين خدمت فوت نموده و در صورت نداشتن فرزند ذکور، يکي از برادران وي.

تبصره۱ـ منظور از فوت حين خدمت موضوع اين بند فوت در طول مدت خدمت سربازي است که به تأييد نيروي مسلح مربوط رسيده باشد.

تبصره۲ـ فوت در زمان غيبت، فرار از خدمت، بر اثر خودکشي و يا بر اثر ارتکاب جرايم مانند نزاع مشمول مقررات اين بند نمي‌باشد.

ذـ يکي از فرزندان ذکور مادران فاقد شوهر تحت پوشش کميته امداد امام خميني (ره) و يا سازمان بهزيستي کشور.

ر ـ مشمولاني که حداقل يک فرزند معلول مددجو داشته باشند.

ز ـ تنها پسر خانواده‌هاي مددجو که داراي سه فرزند اناث يا بيشتر باشند.

ژـ مشمولاني که با بانوان معلول جسمي ـ حرکتي ازدواج مي‌کنند تا مدت پنج سال متوالي از معافيت موقت استفاده نموده و پس از گذشت پنج سال از استمرار ازدواج، از معافيت دائم برخوردار مي‌گردند.

ماده۳ـ چنانچه مشمول داراي پدر يا برادران بالاي هجده سال باشد که برابر مواد (۱۰ ۱ ۹) تا (۱۰۲۴) و ماده (۱۰۲۹) قانون مدني حکم موت فرضي و يا غايب مفقودالاثر براي آنان از سوي مراجع صالح قضايي صادر شده باشد و يا داراي گواهي بنياد شهيد و امور ايثارگران براساس قانون اعتبار گواهي بنياد شهيد انقلاب اسلامي درخصوص صدور حکم موت فرضي غايبان مفقودالاثر انقلاب اسلامي و دفاع مقدس در محاکم صالح ـ مصوب ۱۳۷۶ـ باشد، به عنوان يگانه مراقب و يا يگانه سرپرست شناخته مي‌شود.

ماده۴ـ چنانچه مشمول داراي پدر يا برادر بالاي هجده سال باشد که براساس احکام صادره از مراجع صالح قضايي به مجازات حبس بيش از ده سال محکوم گرديده باشد به مدت پنج سال از معافيت موقت استفاده نموده و پس از آن چنانچه حداقل سه سال تمام از مدت حبس باقي‌مانده باشد به عنوان يگانه مراقب و يا يگانه سرپرست محسوب مي‌شود.

ماده۵ ـ وجود برادري که از معافيت تحصيلي برخوردار است مانع از معافيت کفالت موقت مشمولي که در شهر محل سکونت مکفول اقامت داشته و سرپرستي خانواده را بر عهده دارد نخواهد بود، مشروط بر آنکه برادر مشمول خارج از شهرستان محل سکونت مکفول به تحصيل اشتغال داشته باشد.

ماده۶ ـ از دو يا چند برادر واجد شرايط اعزام به خدمت دوره ضرورت، در صورت اعزام يکي از برادران به خدمت، يکي از آنان که فاقد غيبت باشد مي‌تواند تا اتمام خدمت برادر، از تعويق اعزام استفاده نمايد. حق تقدم با برادري است که سن او از ديگران کمتر است.

ماده۷ـ در معافيت‌هاي مقرر در ماده(۴۴) و ماده (۴۴) مکرر قانون، يک نفر نمي‌تواند سبب معافيت دو نفر مشمول شود مگر آنکه معافيت فرد معاف شده به دلايلي مانند فوت يا معلوليت منتفي شده باشد.

تبصره۱ـ اعطاي معافيت به فرزند معلولان اناث مانع از معافيت مشموليني که برابر بند (۴) ماده (۴۴) مکرر قانون با معلولان موضوع اين ماده ازدواج مي‌کنند نيست.

تبصره۲ـ معافيت موضوع بند (۱) ماده (۴۴) مکرر قانون فقط براي يک فرزند صادر مي‌شود. در صورت فوت يا معلوليت فرد معاف شده، اين معافيت به فرزند ديگر خانواده اعطا نمي‌شود.

ماده۸ ـ مشمولاني که از هر يک از معافيت‌هاي موقت مقرر در قانون بهره‌مند شده‌اند در صورت عدم استمرار شرايط تعيين شده، معافيت موقت صادره باطل و به‌وضعيت جديد آنان رسيدگي خواهد شد.

ماده۹ـ در صورتي که در حين انجام خدمت دوره ضرورت، مشمول يا يکي از افراد تحت تکفل او ادعاي کفالت کند فرماندهان و رؤساي مربوط مکلفند مراتب را ظرف يک هفته به حوزه وظيفه عمومي محل سکونت بستگان مشمول (مکفول) اعلام نمايند و حوزه رسيدگي‌کننده موظف است تقاضاي مشمولين حين خدمت را ظرف چهل‌وپنج روز رسيدگي و نتيجه را به يگان خدمتي آنان اعلام نمايد.

ماده۱۰ـ کارکنان وظيفه‌اي که در حين خدمت دوره ضرورت مرتکب فرار از خدمت گرديده و در حين فرار شرايط معافيت کفالت را احراز نمايند پس از معرفي به يگان خدمتي و رسيدگي توسط مراجع قضايي ذيصلاح، چنانچه مدت فرار بيشتر از مدت خدمت باقيمانده باشد در شمول معافيت قرار نمي‌گيرند.

ماده۱۱ـ مشموليني که احراز يگانه مراقب بودن آنان و يا نيازمندي بستگانشان به‌مراقبت منوط به تشخيص شوراي پزشکي مي‌باشد، توسط حوزه وظيفه عمومي رسيدگي‌کننده به شوراي پزشکي معرفي و پس از اخذ نظريه شورا، پرونده آنان حسب مورد در هيئت‌هاي رسيدگي مطرح خواهد شد و نظر شورا براي هيئت‌هاي يادشده لازم‌الاجراست.

ماده۱۲ـ سازمان موظف است رسيدگي‌هاي اوليه را درخصوص درخواست معافيت مشمولان انجام و در صورت تکميل مدارک، پرونده‌هاي مربوط به معافيت کفالت مندرج در مواد (۴۴) و (۴۴) مکرر قانون را حسب مورد جهت طرح در هيئت رسيدگي، به هيئت مذکور ارجاع و در ساير موارد در صورت احراز شرايط، رأساً نسبت به صدور معافيت اقدام نمايد.

تبصره ـ نحوه بکارگيري اعضاي هيئت‌هاي رسيدگي، نحوه رسيدگي و صدور رأي از سوي آنان برابر ضوابطي است که از سوي سازمان تعيين مي‌شود.

ماده۱۳ـ هيئت‌هاي رسيدگي با حضور اعضا تشکيل و رأي اکثريت آنان معتبر مي‌باشد، ولي چنانچه در موارد استثنا جلسه با حضور سه نفر از اعضاء تشکيل گردد، اتفاق آراء ملاک عمل خواهد بود.

تبصره ـ در صورت تشکيل جلسات هيئت با حضور چهار نفر از اعضاء چنانچه نتيجه آرا مساوي باشد، موضوع به جلسه آتي موکول مي‌شود و در صورت تساوي مجدد آرا به منزله عدم احراز معافيت کفالت (رأي منفي) تلقي مي‌شود.

ماده۱۴ـ اعضاي هيئت رسيدگي بدوي مجاز به عضويت در هيئت رسيدگي تجديدنظر نخواهند بود.

ماده۱۵ـ مشمولاني که در مراحل رسيدگي به معافيت پزشکي قرار دارند، چنانچه قبل از صدور رأي معافيت توسط شوراي پزشکي، واجد شرايط ساير معافيت‌هاي مندرج در قانون شناخته شوند، مي‌توانند از معافيت‌هاي مورد نظر استفاده نمايند.

ماده۱۶ـ حضور بستگان مشمول (مکفول) در هيئت‌هاي رسيدگي، در مواردي که اکثريت اعضاي هيئت حضور آنان را ضروري تشخيص دهند، الزامي است.

تبصره ـ در صورتي که حضور مکفول در هيئت به دلايل موجهي مانند بيماري و يا زنداني بودن، امکان‌پذير نباشد، پس از رؤيت وي توسط نماينده وظيفه عمومي عضو هيئت رسيدگي و يا کلانتري محل و تأييد موضوع از سوي مراکز ذيصلاح درماني مانند بيمارستان و يا مراجع قضايي، رسيدگي بلامانع است.

ماده۱۷ـ چنانچه مشمولين يا کساني که به واسطه آنان معافيت به مشمول تعلق مي‌گيرد، در خارج از کشور اقامت داشته باشند موظفند به نمايندگي سياسي يا کنسولي دولت جمهوري اسلامي ايران و در صورت نبودن نمايندگي سياسي در محل اقامت به‌نزديکترين نمايندگي سياسي مراجعه و تقاضاي خود را ارائه نمايند و نمايندگي موظف است متناسب با تقاضاي مشمولين يا بستگان ذينفع، اقدامات زير را به عمل آورد:

الف ـ در صورتي که مشمول در خارج و بستگان ذينفع در داخل کشور حضور داشته باشند برگ تقاضاي مشمول را که نوع معافيت درخواستي در آن قيد گرديده، تأييد و به وزارت امور خارجه ارسال تا براي رسيدگي به سازمان ارائه گردد.

ب ـ چنانچه مشمول در داخل و بستگان ذينفع در خارج از کشور حضور داشته باشند، پس از رؤيت بستگان ذينفع، مدارک مورد نظر را متناسب با نوع معافيت تکمـيل و پس از تأييد به وزارت امور خارجه ارسال تا جهت رسيدگي به سازمان ارائه گردد.

پ ـ چنانچه مشمول و بستگان ذينفع در خارج از کشور سکونت داشته باشند پس از رؤيت افراد ذينفع، مدارک لازم را متناسب با نوع معافيت تکميل و پس از تأييد به‌وزارت امور خارجه ارسال تا جهت رسيدگي به سازمان ارائه گردد.

تبصره ـ اعلام نظر درخصوص معلوليت، بيماري يا محجوريت بستگان مقيم خارج از کشور مشمول، با پزشک معتمد نمايندگي بوده و تأييد نهايي آن با شوراي پزشکي تهران بزرگ مي‌باشد.

ماده۱۸ـ مدارک لازم براي رسيدگي به تقاضاي معافيت مشمولان متناسب با نوع معافيت به شرح زير مي‌باشد:

الف ـ استشهاد محضري امضاء شده توسط سه نفر از بستگان سببي يا نسبي مشمول و در صورت عدم دسترسي به بستگان، سه نفر از معتمدين محل که به تأييد کلانتري يا پاسگاه محل رسيده باشند.

ب ـ برگ اعلام تغييرات سجلي و گواهي فوت که توسط سازمان ثبت احوال کشور صادر شده باشد.

پ ـ حکم مفقوديت و يا حبس که توسط مراجع صالح قضايي صادر شده باشد.

ت ـ گواهي مددجويي صادره از سازمان بهزيستي کشور يا کميته امداد امام خميني (ره)

ث ـ گواهي معلوليت صادره از سازمان بهزيستي کشور

ج ـ گواهي فوت حين خدمت صادره از نيروهاي مسلح

چ ـ گواهي صادره از نيروهاي مسلح درخصوص مدت حضور در جبهه

ح ـ گواهي صادره از سازمان بسيج مستضعفين درخصوص سابقه فعاليت مشمولين در بسيج

خ ـ گواهي صادره از بنياد شهيد و امور ايثارگران درخصوص شهادت، جاويدالاثري و آزادگي

دـ گواهي صادره در مورد درصد جانبازي از سوي مراجع ذيصلاح

ذـ ساير مدارکي که بنا به تشخيص سازمان تعيين مي‌گردد

تبصره ـ احراز اصالت مدارک موضوع اين ماده بر عهده سازمان خواهد بود.

ماده۱۹ـ رسيدگي به تقاضاي معافيت مشموليني که به تحصيل اشتغال داشته و از معافيت تحصيلي استفاده مي‌نمايند، بلامانع است.

تبصره ـ رسيدگي به تقاضاي معافيت پزشکي مشمولان طبق آيين‌نامه مربوط خواهد بود.

ماده۲۰ـ اعطاي معافيت به فرزند ايثارگر موضوع بند (۲) ماده (۴۵) قانون که قبلاً فاقد فرزند ذکور بوده و بعد از استفاده يکي از برادران وي از معافيت مقرر در اين بند صاحب فرزند شده، بلامانع است.

ماده۲۱ـ چنانچه درصد جانبازي يا  مدت حضور در جبهه و يا مدت دوران اسارت ايثارگران موضوع بند (۳) ماده (۴۵) قانون در حد معافيت يک فرزند آنان برابر حدنصاب تعيين شده در ماده يادشده نباشد، ليکن يک فرد همزمان از دو يا سه امتياز مذکور برخوردار باشد، اين امتيازات قابل جمع است و به ازاي هر يک درصد جانبازي يا هر يک ماه حضور درجبهه و يا هر يک ماه اسارت يک امتياز به وي تعلق مي‌گيرد و در صورتي که جمع اين امتيازات به عدد سي و بالاتر برسد، به ازاي هر سي امتياز يک فرزند آنان از معافيت موضوع اين ماده استفاده خواهد کرد.

ماده۲۲ـ ايثارگراني که فرزندان آنان برابر مصوبه مقام معظم فرماندهي کل قوا در سالهاي گذشته و با مقررات زمان رسيدگي، از معافيت‌هاي مربوط به ايثارگران (جانبازان، آزادگان و رزمندگان) استفاده نموده‌اند، در صورت دارا بودن سوابق بيشتر از امتيازات استفاده شده مي‌توانند برابر ماده (۴۵) قانون براي فرزند يا فرزندان ديگر خود تقاضاي معافيت نمايند.

ماده۲۳ـ فصل چهارم آيين‌نامه اجرايي قانون خدمت وظيفه عمومي، موضوع تصويب‌نامه شماره ۳۱۹۴۰ مورخ ۱۵/۵/۱۳۶۴ و اصلاحات بعدي آن لغو مي‌شود.

اين تصـويب‌نامه در تاريخ ۶/۵/۱۳۹۲ به تأييـد مقام محـترم رياست جمهوري رسيده است.

معاون اول رييس جمهور ـ محمدرضا رحيمي