بخش هشتم - مقررات اختصاصی موتورسیکلت و دوچرخه‌

ماده 164- رانندگان و سرنشینان هر نوع موتورسیکلت و دوچرخه موتوردار باید به کلاه ایمنی مجهز باشند و در طول حرکت از آن استفاده نمایند.

ماده 165- رانندگان موتورسیکلت نباید در یک خط عبور به موازات و در کنار خودروها حرکت کنند.

ماده 166- رانندگان موتورسیکلت باید هنگام رانندگی تنها روی زین موتورسیکلت بنشینند و حق‌ندارند شخص دیگری را بر ترک سوار کنند، مگر آنکه در ترک نیز یک زین کامل برابر استاندارد ساخت‌موتورسیکلت نصب شده یا موتورسیکلت دارای یدک پهلو (سایدکار) باشد.

ماده 167- عبور موتورسیکلت و موتور گازی و دوچرخه سوار از پیاده رو و وسط دستجات‌، بازار ونقاط شلوغ ممنوع است‌.

ماده 168- موتورسیکلت سواران و دوچرخه سواران حق ندارند هنگام رانندگی بار نامتعارف و اشیای‌دیگری حمل کنند یا حرکت نمایشی یا اعمالی انجام دهند که نیازمند برداشتن دست‌های آنان از روی فرمان‌باشد.

ماده 169- راندن موتورسیکلت‌، موتور گازی و دوچرخه هنگام لغزنده بودن راه‌ها ممنوع است‌.

ماده 170- رانندگی با دوچرخه فاقد زین ممنوع است‌.

ماده 171- دو ترکه سوار کردن اشخاص روی دوچرخه ممنوع است‌، مگر آنکه زین اضافی استانداردبرای این کار داشته باشد.

ماده 172- دوچرخه سواران مکلفند:

الف - هنگام حرکت به طور کامل از طرف راست راه عبور نمایند و برای گذشتن از وسایل نقلیه‌ای که درکنار راه توقف کرده اند منتهای احتیاط را به عمل آورند.

ب - در صورت زیاد بودن تعداد دوچرخه سواران‌، باید در یک ردیف حرکت کنند، مگر آنکه معبرویژه‌ای برای آنها اختصاص داده شده باشد.

در این صورت حق ندارند بیرون معبر ویژه عبور و مرور نمایند.

فصل دهم - مقررات مختلف‌

ماده 173- رانندگان وسایل نقلیه‌ای که در پشت سر وسیله نقلیه دیگر حرکت می‌کنند، موظفند فاصله ‌مناسبی را برای جلوگیری از تصادف حفظ کنند.

چگونگی رعایت فاصله مناسب به وسیله متن‌های آموزشی تهیه شده و با روش قاعده دو ثانیه از طریق‌کتاب‌های آموزشی موضوع تبصره ماده (97) این آیین‌نامه‌، به درخواست کنندگان گواهی‌نامه آموزش داده‌می‌شود.

ماده 174- کامیون‌های بزرگ و وسایل نقلیه دیگری که دارای یدک‌های طویل هستند و همچنین وسایل‌نقلیه‌ای که به صورت کاروان و دسته جمعی در یک ستون در جاده‌ها حرکت می‌کنند، هنگام عبور باید فاصله‌بیشتری با وسایل نقلیه جلوی خود داشته باشند به طوری که وسیله نقلیه دیگری که از آنها سبقت می‌گیرد،بتواند پس از سبقت بار دیگر در جلو آنها وارد مسیر مجاز عبور خود شوند.

ماده 175- سوار کردن بیش از ظرفیت مجاز تعیین شده در وسیله نقلیه و همچنین گذاشتن بار یا اشیادیگر در قسمت جلو یا عقب آن اعم از درون یا بیرون که مانع دید راننده گردد ممنوع است‌.

ماده 176- رانندگان وسایل نقلیه سنگین هنگام عبور از جاده‌های کم عرض و باریک یا عقب راندن‌،باید یک نفر کمک راننده برای پرهیز از هرگونه خطری همراه داشته باشند.

ماده 177- حرکت با دنده خلاص در سرازیری‌ها ممنوع است‌.

ماده 178- وسایل نقلیه نباید از روی لوله‌های آب آتش نشانی که برای خاموش کردن آتش در خیابان‌قرار گرفته اند، عبور نمایند، مگر با اجازه متصدیان آتش نشانی‌.

ماده 179- رانندگان تاکسی‌ها و وسایل نقلیه مسافربری موظفند موارد زیر را رعایت نمایند:

الف - سوار کردن مسافر با داشتن مسافر قبلی در تاکسی‌های تلفنی‌، بی سیم و یا مؤسسات و یاشرکت‌های تاکسیرانی دربست‌، ممنوع است‌.

ب ـ رانندگان تاکسی‌ها موظفند پس از سوار شدن مسافر و هنگام شروع به حرکت‌، تاکسیمتر را به کاراندازند.

در صورت نداشتن یا خرابی تاکسیمتر حق کارکردن ندارند، مگر در نقاطی که شهرداری نصب تاکسیمتررا ضروری اعلام نکرده باشد.

پ - رانندگان وسایل نقلیه عمومی دیگر که دربست کرایه داده می‌شوند نباید بدون رضایت کرایه کننده‌شخص دیگری را سوار کنند.

ت - خودداری از بردن مسافر برای وسایل نقلیه عمومی و همچنین نرساندن مسافر به مقصد ممنوع است‌،مگر اینکه بر اساس ضوابط مربوط خارج از خدمت (سرویس‌) باشند.

ث - رانندگان وسایل نقلیه عمومی و کمک رانندگان آنها نباید با مسافران با خشونت و بی احترامی رفتارنمایند.

ماده 180- رانندگان حق ندارند ضمن رانندگی‌، دخانیات استعمال نمایند یا خوراکی یا آشامیدنی میل‌کنند و استفاده از هرگونه وسایل و تجهیزات مانند تلفن همراه که باعث انحراف ذهنی و رفتاری راننده گرددممنوع است‌.

رانندگان موظفند در هر حال به طور کامل به جلو توجه داشته باشند.

ماده 181- رانندگی برای کسی که نوشابه الکلی یا مواد مخدر و داروهای خواب‌آور مصرف کرده تا رفع کامل آثار آن ممنوع است‌.

تبصره - در مواردی که مأموران راهنمایی و رانندگی و پلیس راه به وجود حالت مستی و یا حالت غیرعادی ناشی از مصرف مواد یاد شده به راننده‌ای ظنین شوند، موظفند وسیله نقلیه را متوقف ساخته و بلافاصله‌میزان الکل خون راننده و مانند آن را از طریق آزمایش‌های لازم تعیین و از رانندگی وی جلوگیری نموده ومتخلف را برای تعیین تکلیف به مراجع مربوط معرفی نمایند.

ماده 182- سوار کردن اشخاص آلوده به کثافات در وسایل نقلیه عمومی مسافربری مجاز نیست‌.

ماده 183- راننده موظف است هنگام رانندگی‌، گواهی‌نامه رانندگی خویش‌، بیمه نامه شخص ثالث‌خودرو و کارت شناسایی خودرو را همراه داشته باشد و در صورت درخواست مأموران راهنمایی و رانندگی ویا پلیس راه‌، آنها را تسلیم نماید.

مأمور موظف است پس از ملاحظه و بررسی مدارک آنها را بازگرداند، مگر در مواردی که به موجب قانونیا آیین‌نامه‌، اخذ گواهی‌نامه به منظور درج تخلف در آن ضرورت داشته باشد.

در این صورت در برابر دادن رسید، گواهی‌نامه اخذ می‌گردد.

ماده 184- استفاده از بوق‌های شیپوری‌، سوت بلبلی و به طور کلی هر نوع وسیله آگاه سازی صوتی باصدای ناهنجار و غیر عادی در مناطق مسکونی و همچنین زدن بوق ممتد یا غیر ضروری یا مکرر و یا زدنبوق در محل‌هایی که این عمل به وسیله علایم منع شده است‌، ممنوع است‌.

استفاده از بوق برای مقاصدی مانند صدا زدن افراد، جلب توجه مسافر، اعلام حضور و باز کردن درب‌منزل‌، خداحافظی و مانند آنها ممنوع است‌.

ماده 185- وسایل نقلیه امدادی که مجاز به داشتن چراغ گردان یا آژیر خطر ویژه می‌باشند تنها هنگامی‌که برای انجام مأموریت‌های مهم و فوری در حرکتند، باید از آنها استفاده نمایند.

ماده 186- وسایل نقلیه انتظامی و امدادی‌، هنگامی که برای انجام مأموریت فوری در حرکتند درصورت به کار بردن چراغ گردان ویژه اعلام خطر یا آژیر، تا حدودی که موجب بروز تصادف نشود، مجاز به‌انجام اعمال زیر می‌باشند:

الف - توقف در محل ممنوعه

ب - تجاوز از سرعت مجاز و سبقت از سمت راست وسیله نقلیه دیگر

پ - عبور از طرف چپ راه و همچنین دور زدن در نقاط ممنوعه ت - گذشتن از چراغ قرمز یا رعایت‌نکردن علایم دیگر ایست‌، مشروط به این که از سرعت وسیله نقلیه در این گونه محل‌ها تا حداقل امکان کاسته‌شود.

ماده 187- درهای وسایل نقلیه در حال حرکت باید به طور کامل بسته باشد و باز کردن آنها پیش ازتوقف کامل مجاز نیست‌.

ماده 188- اتومبیل‌های مدارس تنها هنگام سوار و پیاده کردن دانش آموزان حق استفاده از علایم‌دیداری یاد شده در ماده (60) را دارند.

ماده 189- استفاده از لاستیک‌های فرسوده و غیر استاندارد در وسایل نقلیه ممنوع است‌.

هنگام برف و یخبندان و به طور کلی در صورت اعلام مقامات مرتبط و یا مأموران راهنمایی و رانندگی ویا پلیس راه‌، رانندگی با وسیله نقلیه‌ای که چرخ‌های آن به زنجیر و یا لاستیک یخ شکن مجهز نباشد، ممنوع‌است‌.

ماده 190- راندن وسیله نقلیه‌ای که بیش از ظرفیت مندرج در کارت مشخصات‌، بار یا مسافر گرفتهممنوع است‌.

ماده 191- عبور وسایل نقلیه از میان دستجات ارتش یا مأموران انتظامی یا دانش آموزان یا تشییع‌کنندگان جنازه‌ها یا دیگر دستجات تشریفاتی و بوق زدن در این گونه موارد مجاز نیست‌.

ماده 192- عبور وسایل نقلیه از پیاده روها و توقف آنها روی پیاده رو ممنوع است‌.

ماده 193- سوار شدن و سوار کردن اشخاص روی گلگیر یا رکاب یا سایر قسمتهای بیرونی وسایل نقلیه ممنوع است‌.

ماده 194- راندن و یا حرکت با اسکیت و اسکوتر و مانند آنها درمعابر عمومی ممنوع است‌، مگر درمسیرهایی که از سوی راهنمایی و رانندگی با نصب تابلو ویژه‌، مجاز اعلام شده باشد.

ماده 195- عبور وسایل نقلیه سنگین که حداکثر سرعت آنها از 15 کیلومتر در ساعت تجاوز نمی‌کندمانند تراکتورهای زنجیری و غلطک‌های جاده کوبی و غیره باید پیش از رسیدن آنها به اولین پست راه آهن یاایستگاه‌، خبر داده شود تا تدارک احتیاطی لازم برای عبور بی خطر آنها از تقاطع راه آهن فراهم گردد.

ماده 196- رانندگان این گونه وسایل نقلیه موظفند هنگامی که عبور آنها از تقاطع راه آهن مجاز است‌پیش از رسیدن به آن توقف کامل کنند و پس از دیدن دو طرف و اطمینان از نبودن خطر احتمالی از آنجابگذرند.

هنگامی که نزدیک شدن قطار به وسیله علایم یا صدای لکوموتیو اعلام می‌شود، تا عبور قطار نباید ازتقاطع عبور نمایند.

ماده 197- هرگاه مأمور راهنما در محل تقاطع راه آهن حضور داشته باشد، عبور از تقاطع باید با فرمان‌او انجام گیرد.

ماده 198- هیچکس حق ندارد وسیله نقلیه‌ای را که متعلق به او نیست یا راننده آن نمی‌باشد، بدون‌اجازه کسی که آن را در اختیار دارد از محل خود حرکت دهد یا با آن رانندگی کند، مگر مأموران انتظامی بارعایت قوانین و مقررات و در چارچوب وظایف قانونی‌.

ماده 199- هیچکس حق ندارد به شخصی که گواهی‌نامه رانندگی ندارد اجازه رانندگی با وسیله نقلیه‌خود را بدهد. با متخلف برابر مقررات کیفری رفتار خواهد شد.

ماده 200- هیچکس حق ندارد وسیله نقلیه‌ای را که طبق نظر کارشناس راهنمایی و رانندگی و یا پلیس‌راه دارای عیب و نقص فنی بوده یا وسایل ایمنی کامل مقرر در این آیین‌نامه را نداشته باشد، در راه‌ها براند.

ماده 201- مأموران راهنمایی و رانندگی یا پلیس راه‌، حسب مورد، پس از اعلام مراجع صلاحیت داربه منظور پیشگیری از حوادث مکلفند از عبور و مرور در راههایی که به علت خرابی‌، جاری شدن سیل‌،ریزش کوه و بهمن و یا علت‌های دیگر خطرناک می‌باشند تا تعمیر و رفع علت‌های خطر، جلوگیری به عمل‌آورده و یا از حرکت وسایل نقلیه غیر مجهز به تجهیزات لازم ممانعت به عمل آورند.

ماده 202- صدور مجوز جا به جایی مسافر در شهرها و حومه آنها با شهرداری محل می‌باشد.

ماده 203- حمل مسافر با وسایل نقلیه باربری ممنوع است‌.

همچنین حمل مسافر با وسایل نقلیه‌ای که دارای پلاک شخصی بوده و پیشتر مجوز لازم برای جا به جایی‌مسافر از وزارت راه و ترابری و یا شهرداری دریافت ننموده باشند، ممنوع می‌باشد مگر در شرایط اضطراری‌و با اجازه پلیس راه و یا راهنمایی و رانندگی‌.

ماده 204- در صورت نبود امکانات لازم برای رساندن مجروحان به مراکز درمانی‌، کلیه رانندگان ‌مکلفند همکاری لازم را برای رساندن مصدومان تصادفات رانندگی به اولین مرکز درمانی انجام دهند.

ماده 205- هیچکس حق ندارد در حالی که سوار دوچرخه یا کفش‌های چرخ دار یا سه چرخه‌های‌بدون رکاب مانند اسکیت و اسکوتر یا اتومبیل‌های اسباب بازی است به وسایل نقلیه در حال حرکت تکیه‌نماید و آنها را وسیله حرکت خود یا حرکت وسیله‌ای که بر آن سوار است قرار دهد.

تکیه نمودن و آویزان شدن اشخاص نیز به وسایل نقلیه ممنوع است‌.

ماده 206- ریختن شیشه‌، بطری‌، میخ‌، سیم‌، حلبی‌، مایعات لزج و چرب‌، نخاله‌های ساختمانی وزباله‌، مصالح ساختمانی‌، شستشوی وسایل نقلیه‌، ایجاد موانع و به طور کلی هر عملی که باعث سد راه و ایجادخطر و انحراف وسایل نقلیه از مسیر حرکت باشد بر روی راه ها، شانه جاده‌ها و حریم قانونی آنها ممنوع‌است‌.

همچنین ریختن هرگونه زباله‌، ضایعات و اشیا، آب دهان و مانند آن از درون خودرو به وسیله راننده و یاسرنشینان ممنوع است‌.

ماده 207- نصب هر نوع علایم و پلاک‌های متفرقه و همچنین الصاق یا نصب یا نقش هر نوع آگهی‌،نوشته‌، عکس و نوشتن عبارات و ترسیم نقوش روی شیشه‌ها یا بدنه درونی یا بیرونی وسایل نقلیه به منظورتجارت‌، تبلیغ‌، نمایش و مانند آن ممنوع است مگر بر اساس ضوابطی که به پیشنهاد شورای‌عالی هماهنگی‌ترافیک شهرهای کشور به تصویب وزیر کشور خواهد رسید.

در مورد جاده‌ها با تصویب وزارت راه و ترابری اقدام می‌شود.

ماده 208- حرکت وسایل نقلیه دارای چرخ فلزی در معابر شهری مجاز نیست‌.

ماده 209- اعمال زیر در خیابان‌ها و معابر شهری ممنوع است‌:

الف ـ ورزش و مسابقه‌های ورزشی‌، مسابقه با اسب یا حیوانات دیگر و وسایل نقلیه‌، بدون کسب مجوزاز مقامات صلاحیت دار.

ب ـ بستن‌، خوراک دادن و رها کردن دام‌ها و پرندگان‌.

پ ـ انجام هرگونه حرکات پرشی‌، نمایشی‌، تک چرخ‌، دور زدن درجا، رانندگی همراه با صدای ناهنجار وممتد بوق یا صدای اگزوز و اصطکاک چرخ‌ها و مانند آنها.

ماده 210- هرکس که مسؤو حرکت و هدایت حیوانات است‌، هنگام عبور از عرض یا طول معابر درشب باید از علایم سیار مانند (فانوس‌، چراغ‌های الکتریکی‌، دستانه یا راکت شبرنگ دار) استفاده نماید.

رانندگان موظفند با دیدن حرکت گله و رمه از سرعت خود کاسته و در صورت لزوم تا عبور احشام توقف‌نمایند.

به هرحال عبور دادن حیوانات از نقاط مشخص شده و تا حد امکان دارای روشنایی ضرورت دارد.

ماده 211- دستگاه‌های مسؤو موظفند پیش از بسته شدن تمام یا بخشی از راه برای انجام هر نوع‌عملیات اجرایی اعم از تعریض‌، تعمیر، نگهداری‌، حفاری و مانند آنها، هماهنگی‌های لازم را انجام داده و بااطلاع ادارات راهنمایی و رانندگی و یا پلیس راه اقدام و مراتب را به آگاهی مردم برسانند.

ماده 212- اشخاصی که به هر عنوان روی راه‌های عمومی کار می‌کنند، موظفند پیش از شروع به کار،علایم ایمنی عبور و مرور را بر اساس ضوابط و استانداردهای ایمنی در عملیات اجرایی راه‌ها که به تأییدمسؤولین مرتبط می‌رسد در محل نصب و همچنین لوازم کار، لباس‌های کارگران و وسایل نقلیه خود را به‌علایم هشدار دهنده مجهز نمایند. در غیر این صورت مأموران راهنمایی و رانندگی و پلیس راه موظفند از کار آنان

جلوگیری به عمل آورند.

ماده 213- شهرداری‌ها و مأموران متصدی ایجاد فضای سبز، نصب کننده اتاقک (کیوسک‌) تلفن ومانند آنها موظفند مثلث دید رانندگان را در تقاطع‌ها باز نگهدارند.

ماده 214- جز مأموران صلاحیت دار هیچکس حق ندارد برای هدایت‌، حفاظت و کنترل وسایل نقلیه‌در سواره رو خیابان بایستد یا قدم بزند.

ماده 215- پیادگان موظفند که‌:

الف ـ در محل‌هایی که پیاده رو وجود دارد از سطح سواره رو استفاده نکنند.

ب ـ در محل‌هایی که پیاده رو وجود ندارد یا در صورت وجود به دلایلی غیر قابل تردد باشد باید از منتهی‌الیه سمت چپ سواره رو و عکس جهت حرکت وسایل نقلیه عبور نمایند.

پ ـ برای گذشتن از عرض راه‌، تنها از گذرگاه‌های پیاده‌، پل‌های هوایی و گذرگاه‌های زیرزمینی مجازعبور نمایند.

ت ـ از دویدن‌، پریدن و ورود ناگهانی به سطح سواره رو خودداری کرده و مراقب حرکت وسایل نقلیه‌باشند.

ث ـ از حصار آزادراه‌ها نگذرند و در بزرگراه‌ها و خیابان‌ها از لابلای درختان و گل بوته‌های حاشیه ومیانه راه عبور نکنند.

ج ـ در تقاطع‌ها با روشن شدن چراغ سبز مقابل خود (چراغ عابر) حرکت نمایند و هنگامی که چراغ عابرقرمز بود عبور نکنند.

چ - از موانع و خط کشی خطوط ویژه‌، سواره رو خیابان‌ها و میدان‌ها عبور نکنند.

ح - در بزرگراه‌ها و خیابان‌های اصلی‌، از خارج از گذرگاه‌های تعیین شده عبور نکنند.

خ - در سواره رو خیابان برای سوار شدن به وسیله نقلیه و همچنین صحبت کردن یا خرید و فروش باراننده یا سرنشینان وسایل نقلیه‌، توقف نکنند.

ماده 216- رانندگی با وسایل نقلیه دارای پلاک دولتی که علامت مشخص کننده روی شیشه یا دیگرقسمتهای تعیین شده آن الصاق یا نصب نشده باشد، ممنوع است‌.

ماده 217- رانندگانی که دچار معلولیت و یا ناشنوایی هستند باید با علامت ویژه‌ای که روی شیشه‌عقب وسیله نقلیه الصاق می‌شود، دیگر رانندگان را از وضعیت خود آگاه سازند تا رانندگان با دیدن آن علامت‌،علاوه بر رعایت مقررات این آیین‌نامه‌، احتیاط لازم را بنمایند.

ماده 218- شهرداری‌ها موظفند پیاده روهای استاندارد، هموار و ایمن با در نظر گرفتن عبورسالخوردگان و معلولان با صندلی چرخ دار و یا بدون آن‌، در حاشیه معابر شهری ایجاد کنند و با توجه به‌موقعیت جغرافیایی شهر، در محل‌های مناسب نیز مسیر عبور دوچرخه سواران را تا حد امکان و به صورت‌جداگانه ایجاد نمایند.

ماده 219- شهرداری‌ها موظفند به منظور افزایش ایمنی عبور و مرور، با همکاری زیر مجموعه‌های‌وزارت نیرو، برای تأمین روشنایی معابر شهرها اقدام نمایند.

ماده 220- رانندگان و سرنشینان وسایل نقلیه موظفند هنگام حرکت وسیله نقلیه کمربندهای ایمنی‌خود را بسته نگاه دارند.

تبصره - سوارکردن کودکان کمتر از 12 سال در صندلی جلو وسیله نقلیه و همچنین در آغوش داشتن‌کودک هنگام رانندگی ممنوع است‌.

ماده 221- باز گذاشتن در صندوق عقب وسیله نقلیه در حال حرکت‌، یا نصب پرده یا کرکره یا هر چیزدیگری که مانع دید عقب وسیله نقلیه شود ممنوع است‌.

ماده 222- ریزش روغن‌، نفت گاز، بنزین و مایعات آلوده و تخریب کننده دیگر در راه‌ها ممنوع است‌.

ماده 223- زمان لازم‌الاجرا شدن آن دسته از احکام این آیین‌نامه که اجرای آنها مستلزم آموزش‌،اطلاع‌رسانی عمومی یا کسب مهارتهای خاص باشد، اول مهرماه سال‌ 1384 تعیین می‌شود.

محمدرضاعارف - معاون اول رییس‌جمهور

پایه گروه‌ نوع وسیله نقلیه پیش‌نیاز

1 موتور گازی (دوچرخه موتوردار)

الف 2 موتورسیکلت تا 200 سی‌سی

3 موتورسیکلت از 200 سی‌سی به بالا و سه چرخ با وزن تا 400 کیلوگرم الف - 2

ب 1 خودروهای تا 9 نفر ظرفیت و وانت تا 3.5 تن

2 خودروهای 10 تا 15 نفر ظرفیت و خودروهای خدمات عمومی

پ‌ 1 وسایل نقلیه باربری با ظرفیت بیش از 3.5 تا 10 تن ب - 1

2 وسایل نقلیه مسافربری با ظرفیت 16 تا 26 نفر ب - 2

ت 1 وسایل نقلیه باربری با ظرفیت بیش از 10 تا 40 تن‌ پ - 1

2 وسایل نقلیه مسافربری با ظرفیت 27 نفر و بیشتر پ - 2

ویژه ماشین‌آلات سبک و سنگین عمرانی و کشاورزی و وسایل نقلیه فوق‌سنگین پ - 1

پیوست شماره 2

ضوابط احراز سلامت جسمانی و روانی (صلاحیت پزشکی‌) درخواست کنندگان انواع گواهی‌نامه‌رانندگی

ماده 1 ـ بینایی برای گواهی‌نامه‌های رانندگی پایه الف (گروه‌های 1 و 2) و پایه ب (گروه‌ 1) و ویژه‌:

1 - حداقل قدرت بینایی برای مجموع دو چشم با اصلاح یا بدون اصلاح 12.10

2 ـ حداقل میدان بینایی برای هر چشم 70 درجه

3 - برای افراد تک چشمی حداقل قدرت بینایی 9.10 و میدان بینایی 100 درجه‌، ضمن

رعایت شرایط‌ویژه در وسیله نقلیه‌.

ماده 2- بینایی برای گواهی‌نامه‌های رانندگی پایه الف (گروه 3)، پایه ب (گروه 2) و پایه "پ‌"(گروه 1) ومجوزهای صادره درماده (33) آیین‌نامه‌:

1 - حداقل قدرت بینایی برای مجموع دو چشم با اصلاح یا بدون اصلاح 14.10

2 - حداقل میدان بینایی برای هر چشم 70 درجه

ماده 3- بینایی برای گواهی‌نامه‌های رانندگی پایه پ (گروه 2) و پایه ت (گروه 1 و2) :

1 - حداقل قدرت بینایی برای مجموع دو چشم با اصلاح یا بدون اصلاح حداقل 15.10

2 ـ حداقل میدان بینایی برای هر چشم 70 درجه

ماده 4- آن دسته ازبیماریهایی که نیازبه دریافت نظریه وتأیید پزشک متخصص معتمد چشم را دارد:

1 ـ افراد دارای میدان بینایی دو چشمی بین 120 تا 140 درجه

2 ـ افراد مبتلابه کوررنگی چشم

3 - افراد مبتلابه کاتاراکت (آب مروارید)

4 - افراد مبتلابه گلوکوم (آب سیاه‌)

5 - مبتلایان به بیماری شبکیه چشم‌.

تبصره 1 ـ ملاک ارزیابی میدان بینایی تست Confrontaion می‌باشد.

تبصره 2 ـ در معاینه چشم و سنجش بینایی‌، رعایت موارد زیر به وسیله پزشک الزامی است‌:

الف ـ سنجش دید (قدرت بینایی‌) باید طبق استانداردهای بین‌المللی و با نمودارهای سنجش بینایی‌استاندارد انجام پذیرد.

ب ـ حداکثر میزان دید برای هر چشم 10.10

پ ـ در صورتی که متقاضی در هر خط دید بیش از 2 حرف را خطا نماید، آن خط در محدوده دید محاسبه‌نگردیده و خط درشت تر ملاک ارزیابی قرار می‌گیرد.

ماده 5- شنوایی‌:

1 ـ حداکثر افت شنوایی قابل قبول بدون اصلاح در هر گوش تا 40 دسی بل‌، برای گواهی‌نامه رانندگی پایهالف (گروه 3)، پایه ب (گروه 2)، پایه پ (گروه 1و2)، پایه ت (گروه 1و2) و مجوزهای صادره در ماده (33)آیین‌نامه‌.

2 ـ درصورت کر بودن کامل یک گوش‌، حداکثر افت شنوایی قابل قبول با یا بدون اصلاح در گوش بهترتا40 دسی بل‌، برای گواهی‌نامه‌های رانندگی پایه الف (گروه 1و2) و پایه‌"ب‌"(گروه 1) و ویژه‌.

ماده 6- موارد ممنوعیت مطلق صدور و تمدید گواهی‌نامه رانندگی‌:

اول‌:

بینایی 1- میدان بینایی دو چشمی کمتر از 120 درجه برای انواع گواهی‌نامه رانندگی‌.

2 - افراد مبتلابه بیماریهای Homonymous hemianopia،Hmianopia bitemporal برای انواع‌گواهی‌نامه رانندگی‌.

3 ـ افراد تک چشمی دارای قدرت بینایی کمتر از 9.10 برای انواع گواهی‌نامه رانندگی

4 ـ افراد تک چشمی دارای میدان بینایی کمتر از 100 درجه برای انواع گواهی‌نامه رانندگی‌.

تبصره 1 ـ افرادی که به تازگی یک چشم خود را از دست داده‌اند تا طی زمان لازم برای عادت به دید تک‌چشمی‌، حداقل به مدت یک سال ممنوعیت مطلق رانندگی دارند.

5 ـ افراد تک چشمی با هر قدرت بینایی برای دریافت گواهی‌نامه رانندگی پایه الف (گروه 3)، پایه ب(گروه 2)، پایه پ (گروه 1و2)، پایه ت (گروههای 1 و 2) و مجوزهای صادره درماده (33) آیین‌نامه‌.

6 - افراد مبتلابه کوررنگی شدید، دیپلوپیا (دو بینی‌) و فوریای عمودی برای گواهی‌نامه‌های رانندگی پایه‌الف ( گروه 3)، پایه ب (گروه 2) پایه پ (گروه 1 و 2)، پایه ت (گروه 1 و 2) و مجوزهای صادره در ماده (33)آیین

7 - درصورت کر بودن کامل یک گوش و افت شنوایی بیش از 75 دسی بل در گوش دیگر، برای‌گواهی‌نامه‌های رانندگی پایه الف (گروه‌های 1و2)، پایه ب (گروه 1)و ویژه

8 ـ افت شنوایی بیش از 75 دسی بل در هر دو گوش‌، برای گواهینامه‌های رانندگی پایه

الف (گروه 3)، پایه‌ب ( گروه 2)، پایه پ (گروه 1و2)، پایه ت (گروههای 1و2) و مجوزهای صادره درماده (33) آیین‌نامه‌.

سوم‌: اندامهای حرکتی فوقانی و تحتانی

نوع 1 ـ برای انواع گواهی‌نامه‌های رانندگی‌:

9 - فقدان مادرزادی یا قطع عضو یا قلج (درصورتی که هیچگونه اصلاح در فرد و وسیله نقلیه عملاامکان‌پذیر نباشد) شامل موارد زیر:

الف ـ هر دو ا ندام فوقانی (از ناحیه مچ‌)

ب ـ انگشت شصت در هر دو دست

ج - یک اندام فوقانی و یک اندام تحتانی (از ناحیه مچ‌)

د - اندامی که برای عمل کردن یک کنترل دستی یا پایی وجود آن الزامی است‌.

10- ابتلابه Quardriplegia

11 - ابتلابه دفرمیتی شدید

12 - چرخش مهره‌های سرویکال به طرف راست و چپ کمتر از 45 درجه

تبصره 2 ـ بدیهی است مفاد ماده (8) باید در این موارد مدنظر قرار گیرد.

نوع 2: برای گواهی‌نامه‌های رانندگی پایه الف (گروه 3)، پایه ب (گروه 2)، پایه پ

(گروه 1 و 2) و پایه ت‌(گروه 1 و 2) و مجوزهای صادره در ماده (33) آیین‌نامه‌:

الف ـ قطع عضو زیر زانو منجر به پروتز اندام تحتانی

ب ـ قطع در قسمت قدامی پا، مفصل Metatarsophalangeal و پنجه بزرگ پا

پ ـ قطع‌، فلج یا ناتوانی کامل از یک شصت و دو انگشت در هر دست

ت ـ دارا بودن تنها یک بازو

ث ـ ابتلابه پاراپلژی

تبصره 3 ـ بدیهی است مفاد ماده (8) باید در موارد یادشده مدنظر قرار گیرد.

چهارم‌: سایر موارد به شرح زیر برای انواع گواهی‌نامه‌های رانندگی‌:

14 ـ افراد مبتلابه اختلالات تنفسی شدید (سطح 4) و کلیه افرادی که برای رفع اختلالات تنفسی خودنیازمند استفاده از تجهیزات تأمین اکسیژن در زمان رانندگی هستند.

15 - افراد مبتلابه اختلال شدید عملکرد قلب (طبقه 4 از طبقه بندی عملکرد قلب‌).

16 ـ اعتیاد به انواع مواد مخدر، مواد و نوشابه‌های الکلی‌، استفاده از داروهای تخدیر کننده و یا محرک‌سیستم اعصاب و روان (CNS)

17 - افراد مبتلابه سایکوز حاد از هر نوع‌، بیماران (خلفی‌) Bipolar در فاز حاد.

18 - افراد مبتلابه صرع مسلم‌.

ماده 7- موارد ممنوعیت مطلق برای صدور گواهی‌نامه رانندگی باید به تأیید سه نفر پزشک متخصصمربوط رسیده باشد.

ماده 8- هرگاه پزشک و افسر کارشناس عالی تصادفات و امور فنی راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی‌جمهوری اسلامی ایران تشخیص دهند که اشخاص مبتلابه ضعف بینایی یا شنوایی به کمک عینک یا لنز و یاسمعک و همچنین اشخاص دارای نقص عضو به کمک وسایل مصنوعی و یا با نصب تجهیزات مخصوص دروسیله نقلیه‌، به طور طبیعی قادر به رانندگی می‌باشند، صدور گواهی‌نامه به نام آنان در صورت جمع شرایط‌لازم دیگر، مانعی ندارد.

اما در متن گواهی‌نامه باید تصریح شود که فقط با عینک‌، لنز یا سمعک و یا چه نوع وسیله نقلیه‌ایمی‌توانند رانندگی نمایند.

آزمایش عملی رانندگی از درخواست کنندگان دارای نقص عضو باید به وسیله سه نفر افسر کارشناس‌مذکور انجام پذیرد.

ماده 9- ارزیابی انواع‌:

1 ـ اختلالات بینایی

2 ـ اختلالات شنوایی

3 ـ اختلالات غدد آندوکرین (اعم از انواع دیابت نیازمند به درمان انسولینی و غیر انسولینی‌، هیپوگلیسمی‌غیر دیابتی‌، تیروئید، پاراتیروئید، هیپوفیز، اکرومگالی‌، آدرنال‌، چاقی‌، آنسفالوپاتی هپاتیکی‌)

4 ـ اختلالات کلیوی

5 ـ اختلالات تنفسی

6 ـ اختلالات نورولوژیکی (مغز و اعصاب‌)

7 ـ اختلالات حرکتی اندامهای فوقانی و تحتانی

8 ـ اختلالات عصبی ـ عضلانی

9 ـ اختلالات قلبی و عروقی

10 ـ اختلالات فشار خون

11 ـ اختلالات ناشی از مصرف دارو

12 ـ اختلالات روحی و روانی (اعصاب و روان‌)

13 ـ اختلالات خواب (اعم از Sleep apnea و نارکولپسی‌)

14 ـ عفونت‌ها

احراز سلامت جسمانی و روانی رانندگان براساس دستورالعمل اجرایی است که پس از تأیید وزارت‌بهداشت‌، درمان و آموزش پزشکی و با هماهنگی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران برای اجرا به تمامی‌پزشکان انجام دهنده معاینات پزشکی درخواست کنندگان انواع گواهی‌نامه‌، ابلاغ می‌شود.

ماده 10- پزشکان انجام دهنده معاینات درخواست کنندگان گواهی‌نامه رانندگی‌، ملزم به شرکت وکسب موفقیت دردوره آموزشی‌"معاینات رانندگان‌" که به وسیله وزارت بهداشت‌، درمان و آموزش پزشکیبرگزار می‌گردد، هستند.

پیوست 3

ضوابط حمل بار

1 ـ وزارت راه و ترابری می‌تواند در آزاد راه‌های کشور وسایل لازمه برای توزین و اندازه گیری ابعاد و وزن‌محور وسایط نقلیه سنگین را تهیه و مورد استفاده قرار دهد.

2 ـ وزارت راه و ترابری می‌تواند با جلب مساعدت نیروی انتظامی از عبور و مرور وسایط نقلیه‌ای که وزنو طرز بارگیری و ظرفیت محموله آن اضافه بر میزان مجاز باشد جلوگیری نماید.

3 ـ مالکین وسایط نقلیه سنگین مکلف به رعایت مقررات یادشده و سایر مقررات بین‌المللی و مصوب ازطرف وزارت راه و تر ابری بوده و وزارت راه و ترابری برای اجرای این تصویبنامه با استفاده از نظرسندیکای مالکین کامیونها حدود و نظامات مربوط را تعیین و آگهی خواهد نمود.

4 ـ وزارت راه و ترابری در اجرای مقررات این تصویبنامه عده لازم از مهندسین آن وزارت را انتخاب‌خواهد نمود که با تشریک مساعی نیروی انتظامی اقدام لازم را معمول دارند.

مقررات حمل و نقل بار در راهها

الف ـ بار محوری

تعریف ـ فشار یا نیروی وزن وارده از سوی هر یک از محورهای وسایل نقلیه بر سطح راه را بار محوری‌می‌نامند.

حداکثر فشار وارد از محورهای راهنما، منفرد و زوج بر سطح راه نباید از حدود ذیل تجاوز نماید.

1 ـ محور راهنما (دو چرخ‌) شش تن

2 ـ محور منفرد (چهار چرخ‌) سیزده تن

3 ـ محور زوج (هشت چرخ‌) بیست تن

تبصره 1 ـ برای استفاده از حداکثر فشار تعیین شده در فوق اندازه لاستیک چرخها نباید از 75020 کمترباشد.

تبصره 2 ـ چنانچه فاصله دو محور مجاور از یکدیگر کمتر از دو متر باشد، آن دو محور را روی هممحور زوج نامند و اگر فاصله از دو متر بیشتر باشد هر کدام محور منفرد محسوب می‌شود.

ب ـ وزن مجاز کامیونها

حداکثر وزن کامیون با بار آن نباید از حدود ذیل تجاوز نماید:

ـ کامیون دو محور 19 تن

ـ کامیون سه محور 26 تن

ج ـ وزن مجاز وسایل نقلیه مفصل دار

اول - کامیون نیمه یدک (بارگیر مستقیما به وسیله چرخ پنجم به کامیون اتصال دارد) شامل

1 ـ تریلی سه محور ده چرخ‌ بیست و شش تن

2 ـ چهار محور چهارده چرخ سی و دو تن (چنانچه فاصله بین دو محور عقب تریلی از دو متر تجاوزنماید.

حداکثر وزن مجاز (تریلی با محموله‌)، 36 تن می‌باشد.

3 ـ تریلی پنج محور دوازده چرخ سی و چهار تن

تبصره‌- در صورتی که مشخصات چرخهای تریلی بیش از اندازه معمول باشد، میزان ظرفیت حمل‌اضافی مشخص و با مجوز واحدهای ذی‌ربط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای حداکثر وزن (تریلی بامحموله‌) تا 38 تن اجازه عبور داده‌شود.

4 - تریلی پنج محور هیجده چرخ چهل تن

دوم - کامیون با یدک (بارگیر به طور غیر مستقیم به وسیله صفحه گردان و مالبند و قفل و پین به کامیون‌متصل می‌شود.) شامل‌:

1 ـ کامیون دو محور شش چرخ با یدک دو محور شش چرخ سی تن (کامیون شانزده تن ـ یدک چهارده‌تن‌).

2 ـ کامیون دو محور شش چرخ با یدک سه محور ده چرخ سی و دو تن (کامیون شانزده تن ـ یدک پانزدهتن‌).

3 ـ کامیون سه محور ده چرخ با یدک دو محور شش چرخ سی و هشت تن (کامیون بیست و دو تن ـ یدک‌شانزده تن‌)

4 ـ کامیون سه محور ده چرخ با یدک سه محور ده چرخ چهل تن (کامیون بیست و دو تن ـ یدک هیجده‌تن‌)

تبصره 1 ـ حداکثر وزن کامیون و یا وسایط نقلیه مفصلدار با بار نباید از میزان معین شده در کارت‌مشخصات آن تجاوز نماید.

تبصره 2 ـ در بعضی از راههای کشور که دارای شرایط فنی ویژه‌ای می‌باشد، سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌محدودیت به وجود آمده در خصوص ابعاد و وزن وسایل نقلیه را اعلام می‌نماید.

د ـ ابعاد ابعاد وسایط نقلیه با بار آن نباید از حدود زیر تجاوز نماید.

1 ـ حداکثر عرض‌:دو متر و شصت سانتی متر

2 ـ حداکثر ارتفاع‌:چهار متر و نیم (در راههای چالوس و هراز 3.8 متر)

3 ـ حداکثر طول‌:

ـ کامیون دو محور با بار آن ده متر

ـ کامیون سه محور با بارآن دوازده متر

ـ تریلی با بار آن شانزده متر

ـ کامیون با یدک هیجده متر و سی و پنج سانتیمتر

تبصره 1 ـ محموله پس از بارگیری وسایط نقلیه باربری نباید از جلو کامیون بیش از

پنجاه سانتیمتر و ازعقب آن بیش از سه متر بیرون باشد.

قسمتی از بار که از کامیون و یا یدک و یا تریلی خارج می‌شود، باید به طور خیلی واضح در شب به وسیله‌چراغ قرمز و در روز به وسیله پرچم قرمز مشخص گردد.

تبصره 2 ـ وسایط نقلیه‌ای که ابعاد و وزن آنها از حدود فوق‌الذکر تجاوز نماید، به هیچ وجه اجازه حرکت‌درراهها را ندارند. مگر آنکه بار اضافی را تخلیه نمایند.

تبصره 3 ـ متخلفین از این مقررات ضمن الزام به اجرای تبصره 2 ملزم به پراخت حداکثر جریمه قانونی‌تخلف عدول از مقررات و پرداخت خسارت وارده به راه می‌باشند که توسط سازمان راهداری و حمل و نقل‌جاده‌ای برآورد خواهد شد. لذا لازم است متخلفین به واحدهای سازمان مزبور هدایت شوند.

تبصره 4 ـ چنانچه حمل محموله‌هایی که غیر قابل تقسیم بوده‌، و وزن و ابعادشان نیز از حدود یادشده‌تجاوز نماید و از محلی به محل دیگر از طریق جاده ضرورت یابد، لازم است با مجوز (کامپیوتری‌) سازمان‌راهداری و حمل و نقل جاده‌ای و واحدهای تابعه آن در استانها ترتیب حمل و نقل این قبیل اشیاء داده شود. در این قبیل موارد پس از بررسی بر اساس ضوابط تعیین شده شرایط حمل و نقل اعلام خواهد شد.

این شرایط شامل سرعت‌، ساعت حرکت‌، مسیر، پیش بینی‌های لازم به منظور جلوگیری از تصادم وایجاد خسارت به راه و ابنیه فنی و غیره بوده و واحدهای انتظامی و سازمانهای مسؤو مراقبت و نظارتخواهند نمود تا شرایط و ضوابط تعیین شده دقیقا اجراگردد.

تردد تریلی‌های 5 محور 12 چرخ با وزن کل حداکثر 40 (چهل‌) تن با لاستیک‌های نوع رادیال با عرضحداکثر 36.5 (سی و شش و نیم‌) سانتی متر برای چرخ‌های بارگیر در مسیرهای ترانزیتی کشور بلامانع‌می‌باشد.

در خصوص الحاقیه مقررات حمل و نقل بار در راههای کشور موضوع کنترل ظرفیت کل وسایل نقلیه باظرفیت کمتر از 19 تن نظیر کامیون بنز 911 و خاور 808 و 608 با عنایت به اینکه در تعدادی از وسایل‌نقلیه مغایرتهایی بین ظرفیت مندرج در کارت مشخصات وسایل نقلیه با ظرفیت ناخالص مشاهده می‌گردد.

به منظور رفع مشکل و تطبیق وسایل نقلیه فوق با استاندارد، ظرفیت کل وسایل نقلیه (وزن ناخالص‌) به‌شرح زیر اعلام‌گردد.

ـ کامیون بنز 911 11 تن

ـ خاور 808 8.5 تن

ـ بادسان 14 B 6 7 تن‌

ـ بادسان 14 B 8 8.5 تن

ـ دیگر انواع کامیون و کامیونت با ظرفیت کمتر از 19 تن متعاقبا اعلام می‌گردد.