قانون دریایی بخش 2

ماده 51 - کیفیت فروش کشتی.

‌هرگاه حکم فروش کشتی به توسط دادگاه صادر گردد کیفیت فروش کشتی بدین قرار خواهد بود که میزان مزایده از مبلغ بدهی به اضافه کلیه مطالبات‌ممتاز مندرج در ماده 29 و حق مرتهنین که به موقع مطالبه شده است شروع می‌گردد. چنانچه کشتی بفروش نرسد مرتهن می‌تواند با پرداخت مطالبات‌ممتاز و حقوقی که به موقع مطالبه شده است با رعایت مفاد ماده 36 تقاضای انتقال عین مرهونه را به خود بنماید مگر آنکه سایر طلبکاران با پرداخت‌مطالبات ممتاز و حق مرتهن تقاضای انتقال کشتی را به خود بنمایند.

‌در صورتی که عین مرهونه به مبلغ بیشتری به فروش رسید از محل وجوه حاصله اول حقوق ممتاز و سپس حق مرتهن مقدم پرداخت می‌شود و حقوق‌بستانکاران دیگر با در نظر گرفتن تقدم رهن تأدیه یا به نام آنها به حساب صندوق ثبت در بانک ملی تودیع خواهد شد.

فصل چهارم - باربری دریایی

‌ماده 52 - تعاریف.

‌اصطلاحاتی که در این فصل به کار رفته دارای معانی زیر است.

1 - متصدی باربری - متصدی باربری به طور کلی به مالک یا اجاره‌کننده کشتی که با فرستنده بار قرارداد باربری منعقد کرده است اطلاق می‌شود.

2 - قرارداد باربری - قرارداد باربری فقط قراردادی است که بر اساس بارنامه دریای یا اسناد مشابه دیگری که برای حمل و نقل کالا از طریق دریا‌است منعقد شود و نیز هر بارنامه دریایی یا اسناد مشابه دیگری که به استناد قرارداد اجاره کشتی رابطه بین متصدی باربری و دارنده بارنامه یا سمند‌مذکور را از زمان صدور تعیین نماید قرارداد باربری تلقی می‌گردد.

3 - بار - بار شامل هر گونه محموله اعم از اموال و اشیاء و هر کالای دیگری می‌باشد به استثناء حیوانات زنده و بارهایی که بر طبق مفاد قرارداد‌باربری باید روی عرضه کشتی حمل شود و عملاً هم بدین ترتیب حمل شده باشد.

4 - کشتی - کشتی به هر وسیله‌ای اطلاق می‌شود که برای حمل بار در دریا به کار رود.

5 - فرستنده بار - فرستنده بار شخصی است که با متصدی باربری قرارداد باربری تنظیم می‌نماید و بار را برای حمل به کشتی تحویل می‌دهد.

6 - تحویل گیرنده - تحویل گیرنده شخصی است که به موجب بارنامه حق دریافت بار را دارد.

7 - بارنامه دریایی - بارنامه دریایی سندی است که مشخصات کامل بار در آن قید و توسط فرمانده کشتی یا کسی که از طرف او برای این منظور‌تعیین شده امضاء گردد و به موجب آن تعهد شود بار توسط کشتی به مقصد حمل و به تحویل گیرنده داده شود. بارنامه دریایی یا اسناد مشابه آن به منزله‌رسید دریافت بار است.

8 - مدت حمل - از زمانی که بار در کشتی بارگیری شده تا زمانی که از کشتی تخلیه گردد مدت حمل محسوب می‌شود.

9 - بارگیری و تخلیه - بارگیری به طور معمول از زمانی شروع می‌شود که چنگال جرثقیل باری را که فرستنده آماده بارگیری کرده است به منظور‌بارگیری در کشتی از اسکله یا بارانداز یا وسائل باربری یا وسائل باربری که بدین منظور مورد استفاده قرار گیرد گرفته و بلند نماید و تخلیه زمانی خاتمه‌می‌یابد که چنگال جرثقیل بار را در اسکله و یا بارانداز یا وسائل باربری که بدین منظور مورد استفاده قرار گرفته فرود آورد.

‌ماده 53 - مسئولیت و وظایف متصدی باربری.

‌با توجه به مفاد ماده 57 در هر قرارداد باربری مسئولیت تعهدات حقوق و معافیت از مسئولیتهای متصدی باربری در مورد بارگیری - جابجا کردن - انبار‌کردن - باربری - محافظت - مواظبت و تخلیه بار به شرح مواد مندرج در این فصل خواهد بود.

‌ماده 54 - وظایف متصدی باربری.

1 - متصدی باربری مکلف است قبل از هر سفر و در شروع آن مراقبتهای لازم را به شرح ذیل به عمل آورد.

‌الف - کشتی را برای دریانوردی آماده کند.

ب - کارکنان و تجهیزات و تدارکات کشتی را به طور شایسته تهیه و فراهم آورد.

ج - انبارها و سردخانه‌ها و کلیه قسمتهای دیگر کشتی را که برای حمل کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد مرتب و آماده کند.

2 - با توجه به مفاد ماده 55 متصدی باربری موظف است با کمال دقت و به نحو مطلوب محمولات را بارگیری - جابجا - حمل - محافظت -‌مواظبت و تخلیه نماید.

3 - پس از وصول و قبول مسئولیت کالا متصدی باربری یا فرمانده کشتی و یا عامل متصدی باربری بر حسب تقاضای بر حسب تقاضای فرستنده‌بار موظف است بارنامه دریایی که در آن مشخصات ذیل درج شده است صادر نماید.

‌الف - علائم مشخصه‌ای که جهت شناسایی بار ضروری است همان علائمی است که توسط فرستنده بار قبل از شروع بارگیری کتباً تسلیم شده‌است مشروط بر این که در مورد بار بدون روپوش علائم مذکور بر روی بار نقش شده و یا به طور وضوح نشان داده شده باشد اگر بار در صندوق قرار‌گرفته و یا دارای پوشش باشد علائم باید به طوری نقش شود که تا پایان سفر خوانا بماند.

ب - تعداد بسته‌ها یا قطعات یا مقدار یا وزن بر حسب مورد به نحوی که کتباً از طرف فرستنده بار تعیین و تسلیم شده است.

ج - متصدی باربری یا فرمانده یا عامل متصدی باربری ملزم نیست که در بارنامه دریایی علائم - تعداد - مقدار یا وزنی را قید نماید که صحت آنها به‌جهات موجه مشکوک باشد و یا وسیله مناسب برای رسیدگی به صحت آنها را در اختیار نداشته باشد.

4 - بارنامه دریایی صادر شده به شرح فوق مدرک دریافت کالا به وسیله متصدی باربری به شرح مندرج در بند 3 الف - ب - ج این ماده خواهد‌بود.

5 - فرستنده بار نسبت به صحت علائم - تعداد - مقدار و وزن بار به نحوی که هنگام حمل اظهار داشته است در مقابل متصدی باربری مسئول‌شناخته می‌شود و موظف است غرامت متصدی باربری را در مقابل هر گونه فقدان - خسارت و هزینه‌های ناشی از عدم صحت اظهارات مذکور بپردازد. ‌حق متصدی باربری به دریافت چنین غرامتی مسئولیت و تعهدات نامبرده را که ناشی از قرارداد باربری است نسبت به هیچ کس غیر از فرستنده بار‌محدود نخواهد کرد.

6 - در صورتی که همزمان یا قبل از نقل مکان بار و تسلیم آن به تحویل گیرنده اخطاریه‌ای حاکی از فقدان یا خسارت وارده به بار با شرح و کیفت‌آن کتباً به متصدی باربری یا نماینده او در بندر تخلیه تسلیم نگردد نقل مکان بار و دادن آن به کسی که بر طبق قرارداد حمل باید بار به او تسلیم شود به‌منزله تحویل بار مندرج در بارنامه دریایی از طرف متصدی باربری خواهد بود مگر آنکه خلاف آن ثابت شود. ‌چنانچه فقدان یا خسارت وارده به بار آشکار نباشد اخطار مذکور باید ظرف سه روز پس از تحویل بار تسلیم شود. ‌در صورتی که در موقع دریافت وضع و حالت کالا مورد رسیدگی و بازدید طرفین قرار گرفته باشد تسلیم اخطار کتبی ضروری نخواهد بود. ‌ادعای فقدان یا خسارت نسبت به متصدی باربری و کشتی پس از گذشتن یک سال از تاریخ تحویل و در صورت عدم تحویل از تاریخی که بار بایستی‌تحویل داده شده باشد مسموع نخواهد بود.

‌متصدی باربری و تحویل گیرنده بار باید همه گونه تسهیلات معقول جهت رسیدگی و تشخیص فقدان و خسارات واقعی و یا خساراتی که تصور می‌رود‌به بار وارد آمده فراهم کند.

7 - بعد از بارگیری به تقاضای فرستنده محموله باید روی بارنامه‌ای که برای او توسط متصدی باربری فرمانده کشتی و یا عامل متصدی باربری‌صادر شود جمله "‌بارگیری شده" قید گردد مشروط بر این که اگر فرستنده بار قبلاً سند یا مدرکی دال بر تحویل بار دریافت داشته است آن را مسترد دارد‌ولی به اختیار متصدی بار ممکن است در سند مذکور نام بندر بارگیری و نام کشتی یا کشتیهای حامل بار و تاریخ یا تواریخ حمل بار توسط متصدی‌باربری و عامل او و یا فرمانده کشتی ذکر شود در این صورت سند مزبور که حاوی این مشخصات است و مفاد بند 3 این ماده در آن رعایت شده است"‌بارنامه دریایی بار بارگیری شده" محسوب می‌گردد.

8 - قید هر گونه شرط یا توافق در قرارداد باربری به منظور سلب مسئولیت متصدی باربری یا کشتی یا محدود کردن مسئولیت مزبور در مورد فقدان‌بار یا خسارت وارد به آن ناشی از غفلت و تقصیر و یا تسامح در انجام وظایف و تعهدات مصرحه در این فصل باطل و بلااثر خواهد بود. ‌مزایای بیمه یا شروط مشابه آن که به نفع متصدی باربری منظور گردد نیز تابع حکم فوق خواهد بود. ‌مزایای بیمه یا شروط مشابه آن که به نفع متصدی باربری منظور گردد نیز تابع حکم فوق خواهد بود.

‌ماده 55 - عدم مسئولیت متصدی باربری و کشتی.

1 - کشتی و متصدی باربری هیچکدام مسئول فقدان یا خسارت ناشی از عدم قابلیت دریانوردی نخواهد بود مگر آنکه از طرف آنها در آماده نمودن‌کشتی برای دریانوردی و تأمین احتیاجات آن از نظر کارکنان و تجهیزات و تدارکات کافی و مناسب کردن انبارها و سردخانه‌ها و کلیه قسمتهای دیگر‌کشتی که کالا در آن حمل می‌شود و همچنین مواظبت حمل طبق بند یک ماده 54 سعی و اهتمام کافی مبذول نشده باشند. ‌هرگاه فقدان و یا خسارت وارده در نتیجه عدم قابلیت دریانوردی باشد متصدی باربری و یا اشخاص دیگری که به استناد این ماده ادعای معافیت از‌مسئولیت می‌نمایند ملزمند که اعمال سعی و مراقبت را از ناحیه خود ثابت کنند.

2 - کشتی و متصدی بار مسئول فقدان یا خسارت ناشی از علل مشروحه زیر نخواهند بود.

‌الف - غفلت و قصور و یا عمل فرمانده و کارکنان و راهنمایان و یا مأمور مجاز متصدی باربری هنگام دریانوردی و اداره امور کشتی.

ب - آتش‌سوزی که به سبب فعل و یا خطای متصدی باربری نباشد.

ج - خطرات و حوادث خطرناک و یا سوانح دریا و آبهای قابل کشتیرانی.

‌د - بلیات طبیعی.

ه - جنگ و نتایج آن.

‌و - عملیات دشمنان جامعه.

‌ز - بازداشت یا متوقف شدن کشتی در نتیجه اقدامات قهریه یا به سبب امر یا عمل حکام یا مردم یا مقامات قضایی.

ح - محدودیت‌های قرنطینه.

ط - فعل و یا ترک فعل فرستنده بار یا صاحب بار - عامل یا نماینده او.

ی - اعتصاب و یا بستن کارگاهها و یا خودداری و یا جلوگیری از کار به طور کلی و جزئی به هر علتی که باشد.

ک - شورش و یا اغتشاش.

ل - نجات و مجاهدت برای نجات جان افراد و یا اموال در دریا.

م - کسر و کمبود وزن و حجم کالا و هر نوع خسارت دیگری که از معایب مخفی - ماهیت و نقائص ذاتی کالا ناشی گردد.

ن - نقائص بسته‌بندی کالا.

س - نقائص و یا کامل نبودن علائم و مشخصات.

ع - عیوب مخفی که با دقت کافی قابل کشف نباشد.

ف - هر علت دیگری که از فعل و یا تقصیر متصدی باربری و یا فعل و یا تقصیر عامل یا مأمور مجاز او ناشی شده باشد ولی در این مورد متصدی‌باربری و عامل و یا مأمور مجاز او باید ثابت کند که تقصیر و فعل آنان تأثیری در فقدان و خسارات و زیان وارده نداشته است.

3 - فرستنده بار در مورد فقدان یا خسارات وارده به متصدی باربری و یا کشتی به هر سبب و علتی که ناشی از عمل یا تقصیر و یا غفلت فرستنده‌بار و یا عامل و یا مأمور مجاز او نباشد مسئول نخواهد بود.

4 - هر گونه تغییر مسیر کشتی در دریا برای نجات و مجاهدت در حفظ جان آدمی و اموال و یا هر گونه انحراف معقول کشتی نقض و تخلف از‌مقررات این فصل و قرارداد باربری نیست و متصدی باربری مسئول فقدان و یا خسارت وارده ناشی از آن نخواهد بود.

5 - متصدی باربری و یا کشتی هیچکدام در مورد فقدان و یا خسارات وارده به کالا مسئولیتی زائد بر صد لیره استرلینگ برای هر بسته کالا و یا‌واحد آن نخواهد داشت مگر این که نوع و ارزش این گونه بار قبل از حمل توسط فرستنده بار اظهار گردیده و در بارنامه دریایی نیز قید شده باشد. ‌چنانچه اظهار مذکور در بارنامه دریایی قید شده باشد حمل بر صحت موضوع می‌گردد مگر آنکه خلاف آن ثابت شود ولی متصدی باربری را مقید‌نمی‌کند و مشارالیه می‌تواند نسبت به آن اعتراض نماید. ‌متصدی باربری یا عامل او و یا فرمانده می‌توانند با فرستنده بار نسبت به تعیین حداکثر مبلغ دیگری غیر از آنچه در بالا تعیین شده توافق نمایند مشروط‌بر این که از مبلغ فوق کمتر نباشد.

‌چنانچه فرستنده بار نوع یا ارزش جنس را عالماً و عامداً بر خلاف واقع در بارنامه دریایی قید کند متصدی باربری و کشتی در مورد فقدان یا خسارات‌وارد به بار مسئول نخواهند بود.

6 - هر گاه متصدی باربری فرمانده و یا عامل متصدی باربری اجناس قابل اشتعال و انفجار و یا خطرناک را بدون علم و اطلاع از کیفیت و نوع آن‌بارگیری نمایند و بعداً از نوع و کیفیت آنها به عللی آگاه شوند می‌توانند در هر موقع و قبل از تخلیه در مقصد در هر محلی که صلاح بدانند بدون پرداخت‌هیچگونه غرامت و یا هزینه‌ای که ممکن است به طور مستقیم و یا غیر مستقیم از حمل چنین موادی ایجاد شود آنها را تخلیه و یا نابود و یا بلااثر کنند.‌ چنانچه حمل این گونه بار با علم و اطلاع صورت گیرد و بعداً وجود آن برای کشتی و یا بار آن ایجاد خطر کند متصدی باربری می‌تواند آن را به طریق‌مذکور در بالا در هر محلی که صلاح بداند تخلیه و یا نابود و یا بلااثر نماید در این صورت مسئولیتی متوجه متصدی باربری نخواهد بود مگر نسبت به‌خسارات مشترک دریایی که ممکن است به وجود آید.

‌ماده 56 - اعراض از حقوق و افزایش مسئولیت و تعهدات. ‌متصدی باربری مختار است از تمام یا قسمتی از حقوق و عدم مسئولیتهای خود صرفنظر کند و یا مسئولیتی زائد بر آنچه در این فصل پیش‌بینی شده‌است قبول کند. قید این گونه انصراف یا افزایش مسئولیت در بارنامه دریایی الزامی است. ‌مقررات این فصل شامل قرارداد اجاره کشتی نمی‌شود ولی اگر بارنامه‌های دریایی برای کشتی‌ای که در اجاره است صادر شود آن بارنامه تابع مقررات این‌فصل خواهد بود. این مقررات مانع از آن نیست که در بارنامه درباره خسارات مشترک دریایی شرایطی مجاز قید کنند.

‌ماده 57 - تنظیم قرارداد با شرایط خاص.

‌با وجود مقررات مذکور در مواد فوق متصدی باربری - فرمانده و یا عامل متصدی باربری و یا فرستنده بار می‌توانند قراردادی با هر نوع شرط برای حمل‌بار مشخص و تقبل هر گونه مسئولیت و تعهد از طرف متصدی باربری و حقوق و مزایای وی منعقد کنند و حتی ممکن است درباره مسئولیت متصدی‌باربری نسبت به قابلیت دریانوردی کشتی شرایط خاصی که مخالف نظم عمومی نباشد منظور دارند و همچنین نسبت به مراقبت و مواظبت کارکنان یا‌عاملین متصدی باربری و یا مأمور مجاز او در مورد بارگیری - جابجا کردن - انبار کردن - حمل - محافظت - مواظبت و تخلیه کالا شرایط خاص‌منظور دارند مشروط بر این که با انعقاد قراردادهای مذکور بارنامه دریایی تنظیم نشود و همچنین شرایط قرارداد در قبض رسیدی که غیر قابل انتقال‌خواهد بود ذکر و جمله "‌غیر قابل انتقال" در روی رسید مذکور قید شود. هر قراردادی که به طریق فوق منعقد شده باشد معتبر است. مفاد این ماده ناظر‌به حمل کالاهای بازرگانی معمولی که در جریان عملیات عادی تجاری حمل و نقل می‌شود نیست و فقط شامل باری است که کیفیات خاص حمل آنها‌عرفاً انعقاد قراردادی خاص را ایجاب می‌کند.

‌ماده 58 - قرارداد خاص راجع به خسارات وارده به کالا قبل از بارگیری و بعد از تخلیه کشتی. ‌هیچیک از مقررات این فصل مانع از آن نیست که متصدی باربری و فرستنده بار شرایط خاصی را در قرارداد پیش‌بینی کنند که بر طبق آن مسئولیت و‌تعهدات متصدی باربری و

کشتی در مورد فقدان یا خسارات مربوط به محافظت و مواظبت و جابجا کردن بار قبل از بارگیری و بعد از تخلیه کشتی باز‌تعیین گردد.

‌ماده 59 - عدم تعمیم مقررات فصل حاضر. مقررات این فصل در حقوق و تعهدات متصدی بار مندرج در فصل پنجم قسمت دوم مربوط به"‌تحدید مسئولیت مالکین کشتی" تغییری نمی‌دهد.

‌ماده 60 - مشخصات بارنامه دریایی.

‌الف - خصوصیات و مشخصات بارنامه دریایی به شرح زیر است که باید در بارنامه قید گردد:

1 - نام کشتی.

2 - نام بندر مبدأ و تاریخ بارگیری و نام بندر مقصد.

3 - علامت و مشخصات و نوع بار و تعداد بسته و جمع آن.

4 - وزن خالص و غیر خالص و اندازه بار.

5 - نام و نشانی فرستنده بار - متصدی باربری - تحویل گیرنده.

6 - شرایط بارگیری و حمل بار و واحد نرخ.

7 - تعداد نسخ بارنامه.

‌ماده 61 - کیفیت حقوقی بارنامه دریایی.

‌بارنامه دریایی ممکن است مانند چک به نام شخص معین یا حامل یا حواله کرد صادر گردد.

‌در صورتی که صادرکننده بارنامه هنگام تنظیم بارنامه تاریخ آن را مقدم بر تاریخ صدور بگذارد در مقابل تحویل گیرنده کالا مسئول کلیه خسارات وارده به‌علت این تغییر تاریخ خواهد بود.

‌ماده 62 - نسخ بارنامه دریایی.

‌بارنامه دریایی لااقل باید در چهار نسخه به شرح زیر صادر شود: ‌نسخه اول که اصلی است برای فرستنده بار.

‌نسخه دوم برای شخصی که بارنامه به نام او صادر شده است.

‌نسخه سوم برای فرمانده کشتی.

‌نسخه چهارم برای مالک کشتی و یا نماینده قانونی او.

‌کلیه نسخ بارنامه توسط فرمانده کشتی و یا کسی که از طرف او برای این منظور تعیین شده امضاء می‌گردد. اگر نسخ متعددی برای بارنامه صادر گردد‌نسخ مزبور نمره گذاری شده و در هر یک تعداد نسخ صادره ذکر خواهد شد.

‌ماده 63 - مدت لازم برای صدور بارنامه.

‌بارنامه دریایی باید ظرف 24 ساعت پس از بارگیری تنظیم شده و به امضاء برسد. ‌چنانچه فرمانده کشتی به علت به طول انجامیدن بارگیری در مقابل دریافت هر قسمت از بار قبض رسید و یا رسید موقت صادر نماید صاحب کالا یا‌فرستنده بار موظف است پس از دریافت بارنامه دریایی (‌با رعایت مفاد این ماده از حیث مدت) قبض رسید و یا رسید موقت بار را به فرمانده مسترد‌دارد.

‌ماده 64 - حقوق دارنده بارنامه - تحویل گیرنده.

‌دارنده نسخه اصلی بارنامه دریایی حق دارد تحویل بار را از فرمانده کشتی خواستار گردد. تحویل بار با احراز هویت کامل و نشانی و سمت تحویل‌گیرنده صورت خواهد گرفت اگر در بارنامه وزن و مقدار و جنس کالا غیر قابل تشخیص ذکر گردد اثبات ارقام ادعایی به عهده فرستنده بار خواهد بود.

‌ماده 65 - تحویل بار قبل از رسیدن به مقصد.

‌پس از صدور بارنامه دریایی نمی‌توان تحویل بار را قبل از رسیدن به مقصد مطالبه نمود مگر آنکه نسخه اصلی قابل انتقال بارنامه به فرمانده و یا متصدی‌باربری تسلیم گردد در صورتی که این امر ممکن نباشد تحویل بار در قبال وثیقه کافی جهت جبران خسارت احتمالی صورت خواهد گرفت.

‌ماده 66 - فساد بار.

‌اگر بار در معرض تضییع و فساد سریع باشد فرمانده می‌تواند بار مزبور را با اطلاع دادستان محل در داخل کشور و یا کنسولگری‌های دولت شاهنشاهی و‌یا مراجع رسمی و صلاحیتدار محل در خارج از کشور بفروش برساند و مراتب را فوراً به فرستنده و تحویل گیرنده بار اطلاع دهد.

‌ماده 67 - بار بدون بسته‌بندی - تعیین وزن توسط شخص ثالث. ‌هرگاه بر حسب عرف تجاری وزن بار بدون بسته‌بندی از طرف کسی غیر از متصدی باربری یا فرستنده بار اظهار و مراتب در بارنامه دریایی قید گردد‌علیرغم آنچه در این فصل گفته شده است بارنامه دریایی مذکور مدرک وصول بار به وزن تعیین شده از طرف اظهارکننده علیه متصدی باربری تلقی‌نخواهد شد.

‌ماده 68 - حمل بار بدون اجازه مالک.

‌فرمانده و کارکنان کشتی به هیچ وجه حق ندارند بدون اجازه مالک کشتی و به حساب خود باری را حمل کنند. افرادی که بدون اجازه باری را حمل‌کرده‌اند مکلفند علاوه بر جبران خسارات دو برابر کرایه معمولی بار را بپردازند.

فصل پنجم - مالکین کشتی - حدود مسئولیت و تعهدات آنها

قسمت اول - مقررات کلی

‌ماده 69 - مسئولیت مالک کشتی.

‌مالک کشتی شخصاً مسئول اعمال و تعهدات و قصور و خطاهای خود و نیز مسئول عملیات فرمانده و قراردادهایی است که وی ضمن انجام وظائف‌خود منعقد می‌کند. ‌مالک کشتی همچنین مسئول عملیات کارکنان کشتی و مأموران مجازی که از طرف او به خدمت در کشتی گمارده شده‌اند خواهد بود.

‌ماده 70 - مدیر عامل - تجهیزکننده.

‌الف - در موردی که کشتی به چند شریک تعلق داشته باشد شرکاء می‌توانند یک نفر را برای اداره امور کشتی به عنوان مدیر عامل تعیین نمایند.

ب - مالک یا شرکاء کشتی می‌توانند یک یا چند نفر را برای تجهیز کردن کشتی (‌از قبیل تهیه کارکنان و تدارک خواربار - سوخت و کلیه مایحتاج‌کشتی و غیره) به عنوان تجهیزکننده تعیین نمایند.

ج - مدیر عامل و تجهیزکننده ممکن است مالک کشتی نیز باشد.

‌د - تجهیزکننده‌ای که خود نیز از جمله مالکین کشتی است و یا از طرف آنها سمت نمایندگی دارد می‌تواند راجع به مسائل مربوط به تجهیزات و‌حرکت کشتی به عنوان نماینده قانونی آنها در مراجع صلاحیتدار رسمی و دادگاهها حضور بهم رساند.

‌ماده 71 - اخذ تصمیمات شرکاء کشتی.

‌در صورتی که کشتی به چند نفر شریک تعلق داشته باشد تصمیمات نسبت به مسائلی که مربوط به منافع مشترک مالکین است و همچنین نسبت به‌انتخاب مدیر عامل و تجهیزکننده با رأی حداقل نصف به علاوه یک مجموع سهام اتخاذ می‌گردد.

‌ماده 72 - استرداد سهم مالکی که فرمانده کشتی می‌باشد. ‌چنانچه فرمانده کشتی در مالکیت کشتی شریک باشد و به خدمت او خاتمه داده شود حق دارد سهام و حقوق خود را واگذار کند و بهای آن را از سایر‌مالکین دریافت دارد. در صورت اختلاف بها سهام وی از طرف کارشناسانی که توسط طرفین و یا توسط دادگاه انتخاب شده‌اند معین خواهد گردید.

‌ماده 73 - عزل فرمانده. ‌در صورت نبودن قرارداد خاص مالک کشتی می‌تواند در هر موقع به خدمت فرمانده خاتمه دهد.

‌ماده 74 - تعهدات مستأجر کشتی. ‌در صورتی که مستأجر کشتی هزینه کارکنان - خواربار و اداره امور کشتی و دریانوردی را شخصاً به عهده گرفته باشد از نظر مسئولیت‌های مربوط به‌مالک کشتی در حکم مالک کشتی است.

قسمت دوم - تحدید مسئولیت مالکین کشتی

‌ماده 75 - حدود مسئولیت.

1 - مالک کشتی دریاپیما می‌تواند در مورد مطالبات ناشی از هر یک از حوادث مذکور در ذیل، مسئولیت خود را به میزان مقرر در ماده 77 این‌قانون محدود کند. مگر آنکه حوادثی که موجب ایجاد چنین خساراتی شده بر اثر تقصیر مالک کشتی به وجود آمده باشد.

‌الف - تلفات جانی یا صدمات بدنی به هر شخصی که برای سفر در کشتی سوار شده است و نیز از بین رفتن و خسارات وارده به اموالی که در کشتی‌حمل می‌شود.

ب - تلفات جانی یا صدمات بدنی وارده به هر شخص دیگر (‌خواه در خشکی و خواه در آب) و همچنین فقدان یا خسارت وارده به هر گونه مال‌دیگر یا تضییع هر گونه حقی که در نتیجه عمل یا خطا یا غفلت اشخاصی که در کشتی یا خارج آن هستند و مالک کشتی مسئول عمل یا خطا یا غفلت‌چنین اشخاصی است به وجود آید مشروط بر آنکه عمل یا خطا یا غفلت اشخاص اخیر مربوط به عملیات ناشی از دریانوردی و یا اداره امور کشتی یا‌بارگیری یا حمل و یا تخلیه بار و سوار کردن و حمل و پیاده کردن مسافرین باشد.

2 - "خسارت بدنی" عبارت است از خسارت ناشی از تلفات جانی و صدمات بدنی وارده به اشخاص و "‌خسارت مالی" عبارت است از هر یک از‌خسارات دیگری که در بند (1) این ماده ذکر شده است.

3 - در موارد مصرح در بند 1 این ماده حق تحدید مسئولیت برای مالک کشتی محفوظ است ولو آنکه مسئولیت وی ناشی از مالکیت کشتی یا‌تصرف یا حفاظت یا نظارت بر آن باشد. بدون این که اثبات خطای او یا اشخاصی که مسئولیت آنان را عهده‌دار است لازم باشد.

4 - مقررات این ماده شامل موارد ذیل نیست:

‌الف - مطالبات مربوط به نجات کشتی و خسارات مشترک دریایی.

ب - مطالبات فرمانده یا کارکنان کشتی و یا هر یک از نمایندگان مالک کشتی که در کشتی باشند و یا مأموران مجاز مالک کشتی که وظایف آنها‌مربوط به کشتی است و همچنین مطالبات وراث یا نمایندگان یا اشخاصی که تحت تکفل آنها هستند مشروط به این که به موجب قانونی که ناظر به قرار‌داد استخدامی آنها با مالک کشتی است مالک کشتی مجاز نباشد مسئولیت خود را نسبت به این قبیل دعاوی محدود نماید و یا به موجب قانون مذکور‌فقط بتواند مسئولیت خود را تا میزانی بیش از آنچه در ماده 77 این فصل مقرر شده است محدود سازد.

5 - هر گاه مالک کشتی محق باشد علیه مدعی نسبت به همان حادثه اقامه دعوی نماید دعاوی هر یک از طرفین به طور تهاتر حل و فصل خواهد‌شد و مقررات این فصل فقط نسبت به مازاد احتمالی قابل اجرا خواهد بود.

6 - قانون دادگاه مرجع رسیدگی معین خواهد کرد چه کسی باید ثابت کند که علت حادثه موجد ادعا بر اثر فعل یا تقصیر مالک کشتی بوده یا نبوده‌است.

7 - استناد به تحدید مسئولیت دلیل قبول اصل مسئولیت نیست.

‌ماده 76 - حساب مخصوص.

1 - تحدید مسئولیت مقرر در ماده 77 این فصل شامل مجموع مطالبات مربوط به خسارات بدنی و مالی ناشی از یک حادثه بدون توجه به‌مطالبات ناشی از حادثه دیگر خواهد بود. اعم از این که مطالبات اخیر قبلاً به وجود آمده و یا بعداً ایجاد گردد.

2 - چنانچه مجموع خسارات ناشی از یک حادثه معین از حدود مسئولیت مقرر در ماده 77 تجاوز نماید تمام وجوهی که به علت تحدید‌مسئولیت باید پرداخت گردد حساب مخصوصی را تشکیل خواهد داد.

3 - وجوهی که بدین ترتیب در حساب مخصوص منظور می‌شود فقط برای پرداخت مطالباتی است که در برابر آن مطالبات می‌توان به تحدید‌مسئولیت استناد کرد.

4 - بعد از تشکیل حساب مخصوص در صورتی که عملاً بتوان از وجوه این حساب استفاده نمود هیچیک از طلبکارانی که از این حساب حق‌استفاده دارد نمی‌تواند نسبت به سایر داراییهای مالک کشتی برای وصول همان طلب اقامه دعوی نماید.

‌ماده 77 - میزان مسئولیت.

1 - مالک کشتی می‌تواند میزان مسئولیت خود را به شرح مذکور در ماده 75 به مبالغ زیر محدود نماید:

‌الف - در صورتی که سانحه فقط منجر به خسارات مالی گردد جمعاً بر حسب هر تن ظرفیت کشتی معادل هشت پهلوی و یک دهم پهلوی طلا.

ب - در صورتی که سانحه فقط منجر به خسارات بدنی شود، جمعاً بر حسب هر تن ظرفیت کشتی معادل بیست و پنج پهلوی طلا.

ج - در صورتی که سانحه منجر به خسارات بدنی و مالی گردد جمعاً بر حسب هر تن ظرفیت کشتی معادل بیست و پنج پهلوی طلا که از این مبلغ‌شانزده و نه دهم پهلوی بر حسب هر تن ظرفیت کشتی منحصراً برای پرداخت خسارات بدنی و مبلغ هشت و یک دهم پهلوی بقیه بر حسب هر تن‌ظرفیت کشتی برای پرداخت خسارات مالی تخصیص می‌یابد. چنانچه مواردی پیش آید که سهم اولیه تکافوی پرداخت کلیه خسارات بدنی را ننماید‌کسری آن از محل قسمت دوم حساب مخصوص با مطالبات مالی پرداخت خواهد گردید.

2 - در هر قسمت از حساب مخصوص تقسیم وجوه بین طلبکاران باید به نسبت طلب مسلم آنها صورت گیرد.

3 - اگر مالک کشتی قبل از تقسیم وجوه حساب مخصوص تمام یا قسمتی از بدهی‌های مذکور در بند یک ماده 75 را پرداخت نموده باشد نسبت‌به حساب مذکور قائم مقام قانونی طلبکار خواهد بود ولی حقوق مالک در این مورد محدود به میزانی است که طلبکار می‌توانسته بر طبق قوانین‌کشوری که حساب مخصوص در آن ایجاد شده از او مطالبه نماید.

4 - هنگامی که مالک کشتی ملزم به پرداخت تمام یا قسمتی از بدهی‌های مندرج در بند یک ماده 75 این قانون شود دادگاه می‌تواند دستور دهد‌وجوه کافی به طور موقت کنار گذارده شود تا مالک کشتی بتواند بعداً حقوق خود را از محل حساب مخصوص به نحو مذکور در بند بالا استیفاء نماید.

5 - به منظور تعیین حدود مسئولیت مالک کشتی طبق مقررات این ماده هر کشتی که ظرفیت آن کمتر از 300 تن باشد در حکم 300 تن خواهد‌بود.

6 - به منظور اجرای مقررات این فصل ظرفیت کشتی به شرح ذیل محاسبه می‌شود:

‌در مورد کشتیهای بخاری یا موتوری ظرفیت خالص به اضافه مقدار حجمی که از ظرفیت غیر خالص برای تعیین ظرفیت خالص بابت ماشین یا‌موتورخانه کسر می‌شود. ‌در مورد سایر کشتی‌ها ظرفیت خالص.

‌ماده 78 - تشکیل و تقسیم وجوه حساب مخصوص.

‌مقررات مربوط به تشکیل و تقسیم وجوه (‌حساب مخصوص) به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که بر طبق ماده 193 این قانون تنظیم و تصویب خواهد‌شد.

‌ماده 79 - اخذ تضمین یا تأمین.

1 - در کلیه مواردی که مالک مجاز است به موجب این قانون مسئولیت خود را محدود کند و هنگامی که کشتی یا هر کشتی و یا هر مال دیگر‌متعلق به مالک در قلمرو ایران توقیف شده است و یا برای احتراز از توقیف، تضمین یا تأمین دیگر داده شده است دادگاه یا هر مرجع صلاحیتدار دیگر‌می‌تواند بر رفع توقیف از کشتی یا از مال دیگر و یا به فک تأمین دستور لازم را صادر نماید. مشروط بر این که مالک تضمین یا تأمین دیگری معادل با‌میزان کامل مسئولیت خود به نحوی که این قانون مقرر می‌دارد داده باشد و در این مورد تضمین و تأمین باید طوری باشد که عملاً قابل استفاده بوده و‌تکافوی حقوق مدعی را بنماید.

2 - در صورتی که مطابق شرائط مذکور در بند یک این ماده تضمین یا تأمین کافی در محلهای ذیل داده شده باشد دادگاه یا مقام صالح دیگر به فک‌توقیف از کشتی یا رفع تضمین و یا تأمین رأی می‌دهد.

‌الف - در بندری که حادثه موجد طلب به وقوع پیوسته است.

ب - در نخستین بندر توقف پس از حادثه اگر حادثه در بندر روی نداده است.

ج - در بندر مقصد یا تخلیه بر حسب آنکه خسارت بدنی یا مربوط به کالا باشد.

3 - در صورتی که میزان تضمین یا تأمین به حد میزان مسئولیت مقرر در این قانون نباشد، احکام بند یک و دو در صورتی جاری خواهد شد که‌تضمین یا تأمین کافی برای بقیه آن داده شود.

4 - هنگامی که مالک مطابق مقررات این قانون به میزان مبلغی که معادل مسئولیت کامل او است تضمین یا تأمینی دیگر داده است کلیه مطالبات‌ناشی از یک حادثه که مالک مسئولیت خود را نسبت به آن محدود نموده است از محل این تضمین یا تأمین تأدیه خواهد شد.

‌ماده 80 - مسئولیت کشتی - مدیر عامل - تجهیزکننده.

1 - مسئولیت مالک کشتی در این فصل شامل مسئولیت کشتی نیز می‌باشد.

2 - با رعایت مفاد بند 3 این ماده مقررات این فصل به همان کیفیت که شامل مالک کشتی می‌گردد شامل مستأجر - مدیر عامل و تجهیزکننده -‌فرمانده و کارکنان کشتی و همچنین مأموران مجاز آنها در طی خدمت می‌گردد. مشروط بر این که حدود مسئولیت مالک کشتی و کلیه اشخاصی مذکور‌در بالا در مورد خسارت مالی و بدنی ناشی از یک حادثه مشخص دریایی از مبلغی که بر طبق ماده 77 تعیین شده است تجاوز ننماید.

3 - چنانچه علیه فرمانده یا کارکنان کشتی اقامه دعوی شود این اشخاص می‌توانند به محدودیت مسئولیت خود استناد نمایند ولو این که حادثه‌موجد ادعای خسارت، ناشی از فعل یا قصور شخصی آنها باشد. با این وصف اگر فرمانده یا هر یک از کارکنان مالک تمام یا قسمتی از کشتی یا مستأجر‌یا مدیر عامل و یا تجهیزکننده نیز باشد استناد به مقررات این ماده فقط در صورتی جایز خواهد بود که چنین شخصی به عنوان فرمانده یا یکی از کارکنان،‌مسبب فعل یا قصور موجد مسئولیت بوده باشد.

‌فصل ششم - وظایف و مسئولیت فرمانده و کارکنان کشتی

‌ماده 81 - مسئولیت فرمانده در مورد حمل بار.

‌فرمانده کشتی در مقابل باری که تحویل می‌گیرد ملزم به صدور بارنامه دریایی می‌باشد. فرمانده نیز مسئول حمل باری است که به عهده گرفته و باید آن را‌تحویل دهد.

‌ماده 82 - استخدام افراد.

‌استخدام افراد و افسران با رعایت مقررات مربوطه توسط فرمانده و به نمایندگی از طرف مالک انجام می‌گیرد. فرمانده موظف است در موقع انتخاب‌نسبت به صلاحیت افراد و افسران دقت لازم به عمل آورد و نظریات مالک کشتی یا نماینده او را در صورتی که در محل حاضر باشد جلب کند.

‌ماده 83 - دفتر ثبت وقایع کشتی.

‌فرمانده کشتی مکلف است دفتر ثبت وقایع را که راهنمای همه گونه اطلاعات مربوط به کشتی و نمودار فعالیت آن و هر نوع حوادثی است که پیش آید‌در کشتی نگاهداری و در آن موضوعات مزبور را ثبت نماید. ‌این دفتر باید قبلاً توسط اداره ثبت بنادر و کشتیرانی ضمن تعیین نام کشتی شماره‌گذاری و پلمب شده گواهی گردد.

‌ماده 84 - نگهداری مدارک و اسناد کشتی.

‌فرمانده موظف است در دفتر فرماندهی کشتی مدارک و اسناد ذیل را همیشه نگهداری کند:

1 - سند مالکیت کشتی یا رو نوشت مصدق آن.

2 - سند ثبت کشتی.

3 - سند تابعیت کشتی.

4 - فهرست کارکنان کشتی.

5 - فهرست مسافران کشتی.

6 - کلیه اسناد مربوط به حمل.

7 - اجازه حرکت کشتی.

8 - گواهینامه‌های مربوط به قرنطینه.

9 - اجازه دریانوردی و گواهینامه‌های فنی.

10 - فهرست حقوق عینی مربوط به کشتی.

‌ماده 85 - حرکت و مانور کشتی در بنادر.

‌فرمانده موظف است در موقع ورود به بنادر و ترعه‌ها یا رودخانه‌ها و همچنین در موقع مانور و خروج و حرکت کشتی شخصاً روی پل فرماندهی حاضر‌باشد و حرکت کشتی را نظارت نماید.

‌ماده 86 - تخلفات فرمانده کشتی.

‌فرمانده کشتی در صورت تخلف از مواد 82 - 83 - 84 - 85 در مقابل مالک کشتی مسئول است و مشمول مقررات آیین‌نامه انضباطی خواهد بود.

‌ماده 87 - تدارکات ضروری.

‌فرمانده کشتی مکلف است برای خرید اشیاء ضروری از مالک یا نماینده او در صورتی که در بندر حاضر باشد کسب اجازه کند.

‌ماده 88 - عدم پرداخت مخارج کشتی.

‌در صورتی که کشتی با رضایت مالکین به اجاره داده شده باشد و بعضی از آنها از پرداخت سهم خود نسبت به مخارج و لوازم کشتی خودداری نمایند‌فرمانده می‌تواند 24 ساعت پس از ابلاغ رأساً برای تأمین مخارج کشتی به هر نحوی که مقتضی بداند اقدام کند و حتی می‌تواند با اطلاع به مقامات‌صلاحیتدار محلی و یا نماینده شرکاء کشتی، سهم متعلق به آنها را به وثیقه گذارد.

‌ماده 89 - وثیقه گذاشتن بار جهت اخذ وام.

‌اگر ضمن سفر جهت تعمیر و یا تعویض بعضی از تأسیسات ضروری کشتی و یا مخارج فوری و لازم دیگر وجوه مورد احتیاج در دسترس نباشد فرمانده‌می‌تواند وجوه مذکور را در وهله اول با وثیقه گذاشتن کشتی و یا کرایه باربری و سپس با وثیقه گذاشتن بار کشتی و با رعایت شرایط ذیل قرض و یا در‌موارد ضروری و حیاتی با فروش بار کشتی وجوه لازم را تحصیل نماید:

1 - برای اجرای منظور فوق فرمانده باید ابتداء صورتمجلسی با ذکر موجبات قرضه تنظیم و آن را به امضاء افسران ارشد کشتی رسانده و مراتب را‌فوراً به مالک کشتی اطلاع داده و کسب تکلیف نماید. در صورتی که از طرف مالک کشتی وجوه لازم در اختیار فرمانده گذارده نشود فرمانده می‌تواند در‌صورتی که کشتی در بنادر خارجی باشد با ارائه صورتمجلس مذکور و کسب اجازه از نماینده کنسولی ایران و در صورت عدم وجود نماینده کنسولی‌ایران در محل با اجازه مقامات صلاحیتدار محلی و در صورتی که کشتی در بنادر ایران باشد با اجازه دادستان محل و یا نماینده قانونی او مبادرت به‌تحصیل وام کند.

2 - مبلغ وام درخواستی نباید از میزان واقعی نیازمندیهای مذکور تجاوز نماید.

‌ماده 90 - امکان انتقال بار به کشتی دیگر.

‌اگر کشتی قادر به حرکت نباشد فرمانده می‌تواند با رعایت مقررات ماده 89 بار را به کشتی دیگر انتقال دهد و از طریق وثیقه دادن کشتی، کرایه بار و سایر‌هزینه‌ها را تا بندر مقصد تأمین و پرداخت نماید.

‌ماده 91 - تخلیه بار به تقاضای فرستندگان.

‌مستأجر منحصر کشتی یا فرستندگان بار که متفقاً مخالف وثیقه گذاشتن بار خود می‌باشد، می‌توانند بار خود را تخلیه کنند مشروط بر این که کرایه حمل‌مسافت طی شده را به پردازند.

‌در صورت عدم توافق فرستندگانی که مایل به خروج بار خود هستند ملزم به پرداخت کلیه کرایه می‌باشند.

‌ماده 92 - پرداخت خسارات.

‌در صورتی که بار کشتی بر طبق مفاد ماده 91 تخلیه گردد و خسارتی وارد شود خسارات وارده باید به نسبت سهم متقاضیان تخلیه پرداخت گردد.

‌ماده 93 - فروش بار در موارد فوق‌العاده. ‌در مواردی که ضرورت حیاتی ایجاب کند و چاره‌ای دیگر نباشد فرمانده کشتی می‌تواند با رعایت کلیه شرایط مذکور در ماده 89 نسبت به فروش بار‌کشتی جهت تأمین مخارج ضروری و به منظور ادامه سفر کشتی و رسیدن آن به مقصد اقدام کند. فرمانده باید حتی‌الامکان سعی نماید در چنین موارد‌قبلاً با فرستنده بار و مالک کشتی ارتباط یابد و نظر آنان را جلب نماید.

‌ماده 94 - وثیقه و رهن غیر موجه. ‌اگر فرمانده کشتی اموال و یا خود کشتی و یا بار آن را بدون علت موجه به وثیقه و یا رهن گذارد شخصاً مسئول خسارات وارده خواهد بود. اگر فرمانده‌صورت مخارج کشتی را بر خلاف واقع تهیه و تنظیم کند و یا شرایط مذکور در ماده 89 را رعایت ننماید، علاوه بر جبران خسارات وارده محکوم به‌پرداخت جریمه نقدی بر طبق مقررات ماده 190 این قانون خواهد بود.

‌ماده 95 - فروش کشتی توسط فرمانده.

‌جز در موردی که عدم قابلیت دریانوردی کشتی از طریق مراجع قانونی ثابت شود فرمانده کشتی نمی‌تواند بدون اجازه مخصوص مالک یا مالکین‌کشتی، آن را به فروش رسانده و در غیر این صورت معامله باطل است.

‌ماده 96 - وظیفه به پایان رسانیدن سفر.

‌فرمانده نمی‌تواند پس از آغاز مسافرت بدون علت موجه از ادامه آن خودداری نماید والا مسئول پرداخت خسارات وارده به مالکین یا مستأجرین کشتی‌است و نیز مشمول مقررات آیین‌نامه انضباطی خواهد گردید.

‌ماده 97 - وظیفه فرمانده هنگام مراجعت به بندر پایگاه.

‌هنگامی که فرمانده از آخرین بندر خارجی به طرف بندر پایگاه رهسپار گردد باید تلگرافی وضعیت کشتی و مقدار و نوع و قیمت بار و قروض کشتی را‌که بین راه ایجاد شده است و اسامی و محل اقامت اشخاص وام دهنده را به اطلاع مالک و در صورتی که کشتی در اجاره باشد به اطلاع مستأجر برساند‌و پس از رسیدن کشتی به بندر پایگاه، فرمانده موظف است کلیه حسابهای مربوط به مسافرت انجام شده را در اسرع وقت تصفیه نماید.

‌ماده 98 - حمل بار به حساب فرمانده.

‌فرماندهی که کشتی را برای منافع مشترک مالکین یا مستأجرین اداره می‌کند نمی‌تواند به هیچ وجه باری را بسود شخصی خود حمل نماید. مگر‌قراردادی در این مورد وجود داشته باشد.

‌ماده 99 - ترک کشتی در طی سفر.

‌در صورتی که فرمانده ناچار شود کشتی را به علت وقوع پیش آمد یا سانحه‌ای ترک نماید این عمل باید با مشورت کلیه افسران کشتی صورت گیرد.‌فرمانده مکلف است هنگام ترک کشتی وجوه نقد و ذیقیمت‌ترین اموال و همچنین اسناد مهم کشتی را با خود نجات دهد والا شخصاً مسئول شناخته‌می‌شود. مگر این که نجات وجوه و اموال و اسناد مزبور، از قدرت وی خارج باشد.

‌ماده 100 - وظیفه فرمانده در نجات کشتی.

‌در موارد وقوع پیشامدهای غیر مترقب فرمانده موظف است تا آخرین لحظه‌ای که امید باقی است در نجات کشتی و محموله و کارکنان آن نهایت اهتمام‌را مبذول دارد. در این نوع حوادث فرمانده باید آخرین نفری باشد که کشتی را ترک می‌کند.

‌ماده 101 - گزارش از بین رفتن کشتی.

‌فرماندهی که از کشتی غرق شده نجات یافته، باید گزارش واقعه را که به گواهی نجات‌یافتگان همراه او رسیده است، به نزدیکترین مقام صلاحیتدار‌ساحلی تسلیم نماید و در صورتی که فرمانده کشتی غرق شود یا نجات‌یافتگان دیگر اطلاعی از فرمانده کشتی نداشته باشند وظیفه مزبور را ارشد‌کارکنان نجات یافته انجام خواهد داد.

فصل هفتم - وثیقه دادن بار و اخذ وام

‌ماده 102 - اخذ وام.

‌اخذ وام در مقابل وثیقه دادن تمام یا قسمتی از بار تنها به وسیله فرمانده کشتی مجاز است مشروط بر این که وام برای تعمیر یا سایر مخارج فوق‌العاده‌کشتی یا بار آن و یا برای تعویض اشیایی باشد که بر اثر یک حادثه دریایی از بین رفته است و نیز منحصراً برای تعقیب سفر کشتی به بندر مقصد باشد.

‌باری که به کشتی تحویل نشده نمی‌تواند برای تأمین مخارج مزبور در وثیقه قرار گیرد. هزینه‌های جاری کشتی جز و مخارج فوق‌العاده کشتی نخواهد‌بود. ‌تشریفات تحصیل وام به موجب مقررات مذکور در ماده 89 انجام می‌گیرد.

‌ماده 103 - ممنوعیت تحصیل وام به اعتبار منافع احتمالی.

‌تحصیل وام به اعتبار منافع احتمالی از فروش کالا ممنوع است و وام دهنده فقط حق دریافت اصل وام را بدون حق مطالبه سود خواهد داشت.

‌ماده 104 - حق تقدم.

‌اگر دو یا چند وام به اعتبار وثیقه دادن یک کالا تحصیل شود وامی که در تاریخ مؤخر دریافت شده بر آنکه تاریخش مقدم است برتری دارد. ‌وامهایی که در یک بندر ضمن توقف واحدی اخذ می‌شوند در ردیف هم قرار خواهند گرفت.

‌ماده 105 - حق ممتاز وام دهنده. ‌وام دهنده نسبت به کالا و اشیاء مورد وثیقه تا میزان اصل مبلغ و بهره وام دارای حقوق ممتاز است.

‌ماده 106 - واگذاری سند وام. ‌سند وام اگر به حواله کرد صادر شده باشد به وسیله ظهرنویسی قابل انتقال است.ظهرنویسی مذکور مشمول مقررات ظهرنویسی به روات و سفته‌هاست.

‌ماده 107 - از بین رفتن کالا.

‌اگر کالای مورد وثیقه در زمان و محل وقوع حادثه و بر اثر حوادث غیر مترقبه و یا فعل یا تقصیر فرمانده یا کارکنان کشتی کلاً تلف شود وام دهنده حق‌استیفای طلب نخواهد داشت. ‌وام گیرنده مکلف است کلیه اقدامات لازم را جهت جلوگیری از وقوع خسارت یا تعدیل آثار آن معمول دارد.

‌ماده 108 - نجات قسمتی از کالای مورد وثیقه.

‌اگر اشیاء مورد وثیقه در دریا غرق شوند و قسمتی از آن نجات یابد استرداد وام تا حدود مبلغی که از فروش کالای نجات یافته به دست آید پس از وضع‌مخارج نجات پرداخت خواهد گردید.

‌ماده 109 - به دریا ریختن کالا.

‌چنانچه هنگام طوفانی بودن دریا به منظور نجات کشتی و کارکنان کشتی و مسافران اشیاء مورد وثیقه به دریا ریخته شوند وام دهنده فقط نسبت به آن‌قسمت از اشیاء مورد وثیقه که باقیمانده باشد دارای حقوق ممتاز خواهد بود.

‌ماده 110 - شرکت در پرداخت خسارات مشترک دریایی.

‌وام دهنده در پرداخت خسارات خاص سهیم نخواهد بود ولی در پرداخت خسارات مشترک دریایی که پس از دادن وام به وجود آید سهیم است مشروط‌به این که در سند وام شرط دیگری ذکر نشده باشد.

فصل هشتم - حمل مسافر

قسمت اول - حدود مسئولیت حمل

‌ماده 111 - تعاریف.

‌اصطلاحاتی که در این فصل به کار رفته دارای معانی ذیل است:

‌الف - متصدی حمل - متصدی حمل عبارت است از مالک یا مستأجر و یا تجهیزکننده کشتی که طرف قرارداد حمل واقع شود.

ب - قرارداد حمل - به استثناء قرارداد اجاره کشتی قرارداد حمل قراردادی است که از طرف متصدی حمل و یا به حساب او برای حمل مسافر‌منعقد گردد.

ج - مسافر - مسافر فقط به کسی اطلاق می‌شود که بر طبق قرارداد حمل با کشتی سفر نماید.

‌د - کشتی - منظور از کشتی فقط کشتیهای دریاپیماست.

ه - مدت حمل - مدت حمل مدتی است که مسافر در کشتی است و یا در حال سوار شدن و یا پیاده شدن از آن باشد ولی این مدت شامل زمانی که‌مسافر در ایستگاه دریایی و یا روی اسکله و یا تأسیسات دیگر بندری توقف نماید نخواهد بود. به علاوه مدت حمل شامل زمانی است که مسافر از‌طریق آب یا از خشکی به کشتی و یا بالعکس حمل شود مشروط بر آنکه قیمت این حمل در بهای بلیط منظور شده باشد و یا وسیله به کار برده شده‌برای حمل اضافی از طرف متصدی حمل در اختیار مسافر قرار گرفته باشد.

‌و - حمل و نقل بین‌المللی - حمل و نقل بین‌المللی عبارت از هر حمل و نقلی است که به موجب قرارداد حمل مبداء و مقصد در یک کشور تعیین‌و بندر عرض راهی که کشتی در آن توقف می‌کند در کشور دیگر و یا مبداء و مقصد در دو کشور مختلف قرار گرفته باشد.

منبع: قانون دریایی