‌قانون ارتش جمهوري اسلامي ايران بخش 2

‌بخش دوم - ترفيعات

‌ماده 63 - ترفيع عبارت است از نيل به درجه يا رتبه بالا برابر مقررات اين قانون.

‌تبصره - ترفيعات و روش اجراي آن به موجب آيين‌نامه‌اي خواهد بود كه به وسيله ستاد مشترك تهيه مي‌گردد و اجراي آن منوط به تصويب‌فرماندهي كل مي‌باشد.

‌ماده 64 - ترتيب درجات پرسنل نظامي زميني و هوايي و درجات معادل آن در نيروي دريايي به شرح زير است:

1 - سرباز ناوي

2 - سربازدوم ناوي‌دوم

3 - سربازيكم ناوي‌يكم

4 - سرجوخه سرناوي

5 - گروهبان‌سوم مهناوي‌سوم

6 - گروهبان‌دوم مهناوي‌دوم

7 - گروهبان‌يكم مهناوي‌يكم

8 - استواردوم ناواستواردوم

9 - استواريكم ناواستواريكم

10 - ستوان‌سوم ناوبان‌سوم

11 - ستوان‌دوم ناوبان‌دوم

12 - ستوان‌يكم ناوبان‌يكم

13 - سروان ناوسروان

14 - سرگرد ناخداسوم

15 - سرهنگ‌دوم ناخدادوم

16 - سرهنگ ناخدايكم

17 - سرتيپ‌دوم درياداردوم

18 - سرتيپ دريادار

19 - سرلشكر دريابان

20 - سپهبد درياسالار

‌تبصره - در كليه مواردي كه در اين قانون عناوين درجات پرسنل نيروي زميني و هوايي ذكر شده است در مورد پرسنل نيروي دريايي عناوين‌درجات معادل آن مورد نظر مي‌باشد.

‌ماده 65 - فارغ‌التحصيلان آموزشگاه نظامي به درجه گروهبان‌دومي نائل و حداقل مدت توقف آنان در تمامي درجات تا درجه ستوان‌سومي چهار‌سال و از آن به تعهد 5 سال خواهد بود.

‌تبصره - پرسنلي كه مدرك تحصيلي پايان دوره دبيرستان داشته باشند پس از ارائه مدرك ديپلم متوسط مدت توقف در درجات ستوان‌سومي به بعد‌براي آنان حداقل چهار سال خواهد بود.

‌ماده 66 - فارغ‌التحصيلان دوره اول دانشكده علوم نظامي به درجه ستوان‌سومي نائل مي‌شوند و حداقل مدت توقف آنها در تمامي درجات بعدي‌چهار سال خواهد بود كه در نهايت به درجه سرهنگي خواهند رسيد.

‌تبصره - در موارد استثنايي به تشخيص شوراي عالي دفاع و در صورت تصويب فرماندهي كل درجه سرتيپ‌دومي به صورت درجه تشويقي به اين‌پرسنل اعطا مي‌گردد.

‌ماده 67 - فارغ‌التحصيلان دوره دوم دانشكده علوم نظامي به درجه ستوان‌دومي نائل و حداقل مدت توقف آنها در تمامي درجات تا درجه سرتيپ‌دومي چهار سال خواهد بود.

‌تبصره - در مورد كساني كه به درجه سرتيپ‌دومي نائل شده‌اند و دانشكده فرماندهي و ستاد را طي نموده يا مدارك تحصيلي فوق ليسانس و بالاتر‌مورد نياز و قابل قبول ارتش را دارند، ارتقاء به درجات سرتيپي، سرلشكري و سپهبدي بر حسب نياز با پيشنهاد شوراي عالي دفاع منوط به تصويب‌فرماندهي كل خواهد بود.

‌ماده 68 - چنانچه در اساسنامه طول هر يك از دوره‌ها و مراكز آموزشي بدو خدمت بر اساس نياز نيرو يا سازمان مربوط بيش از حداقل زمان تعيين‌شده براي دوره‌هاي مشابه در سطح ارتش تعيين شود، پرسنل تحت آموزش پس از گذشت حداقل زمان، از حقوق و ديگر امتيازات درجه‌اي كه پس از‌طي دوره بدان نائل خواهند شد، برخورداري مي‌گردند. استفاده از درجه موكول به اتمام دوره آموزشي مي‌باشد.

‌ماده 69 - وضعيت ترفيعات پرسنل نظامي فارغ‌التحصيل مدارس و مؤسسات آموزش عالي و دانشگاه‌ها پس از استخدام و طي دوره آموزش‌نظامي، حسب مورد به قرار زير خواهد بود:

‌الف - دارندگان مدارك فوق ديپلم به درجه ستوان‌سومي نائل مي‌شوند و ترفيعات بعدي آنان تابع مقررات ماده 66 اين قانون خواهد بود.

ب - دارندگان مدارك ليسانس به درجه ستوان‌دومي نائل مي‌شوند و ترفيعات بعدي آنان تابع مقررات ماده 67 اين قانون خواهد بود.

ج - دارندگان مدارك بالاتر در ازاء هر سال تحصيلي بالاتر از ليسانس با معادل آن از دو سال ارشديت نسبت به دارندگان مدرك ليسانس و در ازاء‌هر چهار سال ارشديت از يك درجه بالاتر برخوردار مي‌گردند و ترفيعات بعدي آنان تابع مقررات ماده 67 اين قانون خواهد بود.

‌ماده 70 - با پرسنلي كه در طور خدمت موفق به اخذ و ارائه مدارك تحصيلي فوق ديپلم و بالاتر مورد نياز و قابل قبول ارتش شوند به ترتيب زير‌رفتار مي‌شود:

‌الف - چنانچه در زمان ارائه مدرك تحصيلي درجه آنان پائين‌تر از درجات ورودي مدرك ارائه شده باشد، به درجات ورودي مدرك جديد برابر‌مقررات ماده 69 اين قانون نائل مي‌شوند.

ب - چنانچه در زمان ارائه مدرك تحصيلي درجه آنان بالاتر از درجات ورودي مدرك ارائه شده باشد، صرفاً ترفيعات بعدي آنان بر اساس مدرك‌تحصيلي جديد تابع مقررات ماده 69 اين قانون خواهد بود.

‌ماده 71 - پرسنل پيماني پس از طي دوره آموزشي لازم به درجات يا رتبه‌هاي زير نائل مي‌گردند:

‌الف - دارندگان مدرك پايان دوره ابتدايي به درجه گروهبان‌سومي يا رتبه 2

ب - دارندگان مدرك پايان دوره راهنمايي به درجه گروهبان‌دومي يا رتبه 5

ج - دارندگان مدرك پايان دوره دبيرستان به درجه گروهبان‌يكمي يا رتبه 7

‌د - دارندگان مدرك فوق ديپلم به درجه ستوان‌سومي يا رتبه 10

ه - دارندگان مدرك ليسانس به درجه ستوان‌دومي يا رتبه 11

‌و - دارندگان مدرك بالاتر در ازاء هر سال تحصيلي بالاتر از ليسانس از دو سال ارشديت نسبت به دارندگان مدرك ليسانس و در ازاء هر چهار سال‌ارشديت از يك درجه يا رتبه بالاتر برخوردار مي‌گردند.

‌تبصره - پرسنل پيماني كه برابر مقررات اين قانون در كادر ثابت استخدام مي‌شوند چنانچه آموزش‌هاي مورد نياز كادر ثابت را طي نكرده باشند‌مي‌بايست آن را طي نموده و چنانچه درجه آنان پس از آموزشهاي مزبور برابر درجات پيماني آنان نباشد، مدت خدمت پيماني در آن درجه جزء سابقه‌ترفيع منظور خواهد شد.

‌ماده 72 - پرسنل وظيفه از نظر نيل به درجات تابع مقررات قانون خدمت وظيفه عمومي مي‌باشند.

‌ماده 73 - اولين رتبه كارمندان موضوع بند الف ماده 31 اين قانون در بدو استخدام با مدرك پنجم ابتدايي "2" با مدرك پايان دوره راهنمايي "ه" با‌مدرك پايان دوره دبيرستان "9" و با مدرك تحصيلي بالاتر از ديپلم به ازاء هر دو سال تحصيل بالاتر از ديپلم يك رتبه بالاتر از "9" مي‌باشد.

‌تبصره 1 - در صورتي كه تعداد سنوات تحصيلي بالاتر از ديپلم، فرد باشد به ازاء آخرين سال تحصيلي از دو سال ارشديت برخوردار مي‌گردند.

‌تبصره 2 - كارمندان موضوع اين ماده كه در طول خدمت مدرك تحصيلي بالاتر از مدرك ارائه شده در بدو استخدام كه مورد نياز سازمان باشد ارائه‌نمايند چنانچه در زمان ارائه مدرك جديد رتبه خدمتي آنان بالاتر از رتبه ورودي مدرك ارائه شده باشد رتبه آنان به رتبه ورودي مدرك تغيير يافته و از‌مزاياي مقرره مربوط به آن، در طول خدمت استفاده خواهند نمود. چنانچه در زمان ارائه مدرك تحصيلي رتبه آنان بالاتر از رتبه ورودي مدرك ارائه شده‌باشد صرفاً ترفيعات بعدي آنان بر اساس مدرك تحصيلي جديد انجام خواهد شد.

‌ماده 74 - اولين رتبه كارمندان موضوع بند ب ماده 31 اين قانون كه با مهارتي در يكي از رده‌هاي يك تا سه براي مشاغلي استخدام مي‌شوند كه از‌نظر پيچيدگي و سختي در يكي از گروه‌هاي يك تا سه قرار دارند به شرح زير مي‌باشد:

‌الف - رده 1 گروه 1، رتبه (1) .

ب - رده 2 گروه 1 و رده 2، رتبه (3) .

ج - رده 3 گروه 1 و رده 2 گروه 2 و رده 1 گروه 3، رتبه (5) .

‌د - رده 3 گروه 2 و رده 2 گروه 3، رتبه (7) .

ه - رده 3 گروه 3، رتبه (9) .

‌تبصره 1 - كارمندان موضوع بند الف اين ماده در صورت داشتن مدرك پايان دوره ابتدايي از يك سال ارشديت و كليه كارمندان موضوع اين ماده در‌صورت داشتن مدرك پايان دوره راهنمايي از چهار سال ارشديت و به شرط داشتن مدرك پايان دوره دبيرستان از 6 سال ارشديت برخوردار مي‌گردند. و‌در صورتي كه در طول خدمت موفق به اخذ و ارائه اين مدارك گردند و از مدت خدمت آنها حداقل پنج سال باقي مانده باشد از تاريخ ارائه مدرك از‌ارشديت مربوط برخوردار خواهند شد.

‌تبصره 2 - كارمندان موضوع اين ماده در صورتي كه در طول خدمت موفق شوند در شغلي كه در گروه بالاتري قرار دارد، به تأييد كميسيون ماده 41‌اين قانون با يكي از رده‌هاي سه‌گانه مهارت انجام وظيفه نمايند، در صورت نياز سازمان به گروه شغلي مزبور انتقال يافته و چنانچه رتبه ورودي رده‌مهارت و گروه شغلي جديد، بالاتر از رتبه آنان در زمان انتصاب در شغل جديد باشد از زمان انتصاب، رتبه آنان به رتبه ورودي مزبور تغيير يافته و از‌مزاياي مقرره مربوط به آن در طول خدمت استفاده خواهند نمود.

‌ماده 75 - تعداد رتبه‌ها براي كارمندان موضوع مواد 73 و 74 اين قانون 20 رتبه بوده و كارمندان مزبور در صورت شايستگي و كارآيي هر چهار سال‌يك رتبه ارتقاء خواهند يافت.

‌ماده 76 - كارمنداني كه دوره‌هاي طولي آموزشي را در ارتش يا وزارت دفاع طي نمايند به ازاء هر سال آموزش از دو سال ارشديت و هر دو سال‌آموزش از يك رتبه بالاتر برخوردار مي‌گردند.

‌ماده 77 - ستاد مشترك و وزارت دفاع موظفند همه‌ساله نيازمنديهاي تخصصي و تحصيلي ارتش و وزارت دفاع را اعلام نمايند و تا پرسنل بتوانند‌در صورت تمايل در رشته‌هاي مزبور تحصيل كنند.

‌ماده 78 - ترفيع پرسنل با رعايت مقررات اين قانون منوط به تصويب مقامات زير خواهد بود:

‌الف - نظاميان تا درجه ستوان‌دومي و كليه كارمندان. در نيروها، فرمانده نيروي مربوط در وزارت دفاع و ستاد مشترك، وزير دفاع و رييس ستاد‌مشترك.

ب - از درجه ستوان‌يكمي به بالا، فرماندهي كل.

‌ماده 79 - وضعيت پرسنل در كليه مراحل خدمت از نظر مكتبي به وسيله سازمان عقيدتي سياسي، از نظر امنيتي به وسيله سازمان حفاظت‌اطلاعات و از نظر كارايي توسط كميسيون ارزيابي مورد بررسي قرار مي‌گيرد تا در ترفيعات و انتصابات ملاك عمل واقع شود.

‌تبصره - وزارت دفاع و ستاد مشترك در زمينه ارزيابي كارآيي، سازمان عقيدتي سياسي در زمينه صلاحيت مكتبي و سازمان حفاظت و اطلاعات در‌زمينه صلاحيت امنيتي، آيين‌نامه اجرايي مأموريت محوله در اين ماده را تهيه و به تصويب شوراي عالي دفاع مي‌رسانند.

‌ماده 80 - براي ترفيع، پرسنل علاوه بر حائز بودن كليه شرايط مقرر در اين قانون و ضوابط مربوط بايستي قبلاً يا همزمان با ترفيع در شغل سازماني‌بالاتر منصوب شده باشند.

‌تبصره 1 - وزارت دفاع و ستاد مشترك با هماهنگي نيروهاي سه‌گانه مكلفند حتي‌الامكان پيش‌بيني‌هاي لازم را در زمينه‌هاي استخدام، آموزش و‌گردش مشاغل سازماني به نحوي انجام دهند كه پرسنل به علت نداشتن محل سازماني از نيل به ترفيع محروم نگردند.

‌تبصره 2 - وضعيت ترفيعاتي پرسنل منتسب و همچنين مأمورين به مناطق جنگي مطابق دستورالعملي مي‌باشد كه از طريق ستاد مشترك با‌هماهنگي نيروها تهيه و به تصويب شوراي عالي دفاع خواهد رسيد.

‌تبصره 3 - ايجاد يا بالا بردن محل سازماني به منظور ترفيع پرسنل ممنوع است.

‌ماده 81 - ستاد مشترك با هماهنگي نيروهاي سه‌گانه مكلفند حداكثر ظرف مدت يك سال پس از تصويب اين قانون محل‌هاي سازماني ارتش را‌مورد بررسي قرار داده و ضرورت نظامي يا كارمندي يا مشترك بودن شغل را تعيين و درجات و رتبه‌هاي متناسب براي هر محل سازماني را در نظر‌بگيرند. وزارت دفاع نيز مكلف است نسبت به اين تجديد نظر در مورد محل‌هاي سازماني خود با هماهنگي سازمان امور اداري و استخدامي اقدام‌نمايد.

‌ماده 82 - تعداد و تركيب نيروي انساني ارتش و همچنين نسبت به درجه‌ها و رتبه‌هاي آنان بر مبناي خط مشي، استراتژي و تهديدات، برابر جداول‌سازمان و تجهيزات مصوب و به نسبتي كه به وسيله ستاد مشترك تعيين و پس از تأييد شوراي عالي دفاع به تصويب فرماندهي كل خواهد رسيد‌مشخص مي‌گردد.

‌ماده 83 - كليه پرسنل براي نيل به درجه يا رتبه بالاتر بايد مدت توقف مقرر در درجه يا رتبه مربوط را برابر ضوابط مقررات اين قانون طي نمايند و‌جز در مورد پرسنل منتسب، حداقل نصف آن در آخرين درجه يا رتبه در شغل سازماني باشند.

‌ماده 84 - دادن ارشديت به پرسنلي كه خود رشادت، فداكاري، تلاش، ابتكار و خلاقيت فوق‌العاده و ارزنده نشان مي‌دهند تابع شرايط عمومي‌ترفيعات نبوده و با پيشنهاد فرماندهان يا مسئولان مربوط و تصويب مقامات مصرحه در ماده 78 اين قانون خواهد بود.

‌ماده 85 - در موارد استثنايي به منظور تأمين نيازمنديهاي سازمان و حفظ تعادل در سلسله مراتب در مشاغل حساس ممكن است نظاميان با پيشنهاد‌فرمانده مربوط و تصويب فرماندهي كل حداكثر دو درجه موقت ترفيع يابند.

‌تبصره 1 - پرسنلي كه به درجه موقت نائل مي‌شوند در تمام مدتي كه حق استفاده از درجه مزبور را دارند حقوق همان درجه را دريافت خواهند‌داشت.

‌تبصره 2 - ترفيع اين قبيل پرسنل از لحاظ درجه ثابت تابع مقررات اين قانون بوده و نيل به درجه ثابت بالاتر پس از طي حداقل مدت توقف امكان‌پذير است.

‌تبصره 3 - در صورت رفع نياز سازماني يا مشاهده عدم كارآيي و شايستگي درجه موقت سلب مي‌گردد.

‌تبصره 4 - در صورتي كه مشمولين اين ماده در حين استفاده از درجه موقت بازنشسته يا معلول و يا فوت شوند عنوان و مزاياي درجه موقت از آنان‌سلب و مأخذ احتساب حقوق بازنشستگي يا وظيفه و يا مستمري بر مبناي حقوق و درجه ثابت خواهد بود مگر در مورد پرسنل شهيد و جانباز كه‌درجه موقت آنان مبناي احتساب حقوق مستمري و وظيفه خواهد بود.

‌ماده 86 - وضع ترفيع پرسنلي كه تحت تعقيب قانوني قرار مي‌گيرند به شرح زير خواهد بود:

‌الف - در صورتي كه در مراجع قضايي تحت پيگرد قانوني قرار گيرند و با قرار صادره از مراجع ذيصلاح بازداشت شوند، از تاريخ بازداشت ترفيع‌معلق مي‌گردد، مشروط بر اين كه تاريخ بازداشت قبل از تاريخ استحقاق ترفيع باشد.

ب - در صورتي كه پرونده منتهي به صدور رأي قطعي برائت يا قرار منع پيگرد و يا موقوفي تعقيب گردد، ترفيع پرسنل از تاريخ استحقاق از اين‌لحاظ بلامانع است.

ج - در صورت محكوميت، مدتي كه بر اثر اجراي كيفر عملاً از خدمت منفك شده‌اند، به حداقل مدت توقف در درجه يا رتبه اضافه خواهد شد.

‌د - محكوميت‌ها به ميزاني كه مشمول عفو، آزادي مشروط، تعليق مجازات، تأخير اجراي حكم و حبس با خدمت قرار گرفته‌اند اثري در ترفيع‌ندارند.

‌ماده 87 - مدت توقف در درجه يا رتبه براي پرسنلي كه به تنزيل موقت درجه يا رتبه تنبيه مي‌شوند بلافاصله پس از انقضاي مدت تنبيه، همان‌قدمتي خواهد بود كه در درجه يا رتبه قبل از تنبيه داشته‌اند.

‌فصل چهارم - وضعيت پرسنل از لحاظ خدمت

‌ماده 88 - وضعيت پرسنل مشمول اين قانون از لحاظ خدمت حسب مورد به شرح زير خواهد بود:

‌الف - خدمت آزمايشي.

ب - خدمت آموزشي.

ج - حاضر به خدمت.

‌د - مأمور.

ه - مأمور به خدمت.

‌و - مرخصي.

‌ز - غايب.

ح - فراري.

ط - بازداشت.

ي - منتظر خدمت.

ك - بدون كار.

ل - منتسب.

‌ماده 89 - "‌خدمت آزمايشي" وضع خدمتي كارمنداني است كه برابر مقررات مربوطه به خدمت پذيرفته شده و به منظور ارزيابي شايستگي‌هاي لازم‌به مدت 6 ماه تا دو سال مرحله آزمايشي را مي‌گذرانند.

‌ماده 90 - "‌خدمت آموزشي" وضع خدمتي پرسنلي است كه بدون داشتن شغل سازماني در يكي از مؤسسات يا مراكز آموزشي به هزينه ارتش يا‌وزارت دفاع و يا سازمان‌هاي وابسته به آنها، آموزش مي‌بينند.

‌تبصره - جز در مورد آموزش‌هاي بدو استخدام چنانچه دوره آموزش كمتر از شش ماه باشد پرسنل با حفظ محل سازماني به صورت مأمور دوره را‌طي خواهند نمود و در صورتي كه دوره آموزش بيشتر از 6 ماه باشد پرسنل در دوران آموزش منتسب خواهند شد.

‌ماده 91 - "‌حاضر به خدمت" وضع پرسنلي است كه برابر مقررات مربوط در يكي از مشاغل سازماني منصوب و عملاً در آن شغل انجام وظيفه‌مي‌نمايند.

‌ماده 92 - "‌مأمور" وضعيت پرسنلي است كه براي مدتي كمتر از يك سال در يكي از مشاغل سازمان غير از شغل سازماني خود و يا در شغلي كه در‌سازمان، محلي براي آن پيش‌بيني نشده است گمارده شوند و يا به ساير نيروها و سازمان‌ها براي مدت مزبور اعزام گردند.

‌تبصره 1 - در مورد مشاغلي كه در جداول سازمان، محلي براي آن پيش‌بيني نشده است نيرو و يا سازمان مربوط موظف است حداكثر ظرف مدت‌يك سال تكليف آن از لحاظ حذف شغل و يا درج آن در جدول سازمان مشخص نمايد.

‌تبصره 2 - مأمور شدن و انتقال پرسنل به نيرو يا سازمان ديگر با هماهنگي دو نيرو و يا سازمان مربوط و تصويب ستاد مشترك انجام خواهد شد.

‌تبصره 3 - نيروها و سازمان‌ها مكلفند پرسنل مازاد بر نياز خود را به ستاد مشترك معرفي نمايند تا با انتقال يا مأمور نمودن آنان به ساير نيروها و‌سازمان‌ها امكان بهره‌برداري هر چه بيشتر از پرسنل و تأمين نيازهاي سازماني فراهم گردد.

‌ماده 93 - "‌مأمور به خدمت" وضعيت پرسنلي است كه به ساير وزارتخانه‌ها يا نهادها يا سازمان‌هاي دولتي يا وابسته به دولت مأمور مي‌گردند.

‌تبصره - مأمور به خدمت شدن پرسنل منوط به تصويب مقامات مذكور در ماده 78 اين قانون و درج مراتب در فرمان همگاني مي‌باشد.

‌ماده 94 - "‌مرخصي" وضع پرسنلي است كه برابر مقررات مربوط در حال استفاده از مرخصي‌هاي زير مي‌باشند:

‌الف - مرخصي استحقاقي - پرسنل اعم از كادر ثابت، وظيفه پيماني حق استفاده از يك ماه مرخصي سالانه را با استفاده از حقوق و مزاياي مربوط‌دارا مي‌باشند. مدت مرخصي در مناطق بد آب و هوا 45 روز خواهد بود.

‌تبصره - پرسنل در دوره‌هاي آموزشي مي‌توانند طبق مقررات مندرج در اساسنامه آموزشگاه‌هاي مربوط از مرخصي تحصيلي استفاده نمايند.

ب - مرخصي استعلاجي - پرسنلي كه به علت بيماري قادر به خدمت نمي‌باشند با تجويز پزشك مسئول علاوه بر مرخصي استحقاقي حداكثر تا4 ماه مي‌توانند از اين مرخصي استفاده نمايند. پرسنل زن از نظر مرخصي دوران بارداري شمول قانون استخدام كشوري مي‌باشند.

ج - مرخصي اضطراري - پرسنلي كه استحقاق مرخصي سالانه را نداشته لكن اضطراراً نياز به مرخصي دارند مي‌توانند از مرخصي‌هاي استحقاقي‌سال‌هاي بعد استفاده نمايند.

‌د - مرخصي بدون حقوق - پرسنل در شرايط خاص و ضروري مي‌توانند حداكثر جمعاً سه سال در طول خدمت بدون حقوق استفاده نمايند. اين‌مدت از لحاظ حقوق و ترفيعات و بازنشستگي جزء سنوات خدمتي محسوب نمي‌گردد.

ه - مرخصي تشويقي - به مقتضاي ابراز لياقت و شايستگي ممكن است حداكثر تا 30 روز در طول سال به پرسنل مرخصي تشويقي داده شود.

‌تبصره 1 - ترتيب استفاده از مرخصي‌هاي مذكور، تعيين مناطق بد آب و هوا موضوع بند الف اين ماده و حدود اختيارات فرماندهان و رؤساء در‌دادن مرخصي‌ها به موجب آيين‌نامه‌اي است كه به وسيله ستاد مشترك، با هماهنگي وزارت دفاع و نيروهاي سه‌گانه و سازمان امور اداري و استخدامي‌تهيه و به تصويب شوراي عالي دفاع خواهد رسيد.

‌تبصره 2 - در شرايط جنگي و بسيج همگاني و در مواقعي كه ضرورت ايجاد مي‌نمايد، اعطاء مرخصي و مدت آن تابع شرايط عمومي اين ماده‌نبوده و در آيين‌نامه‌اي كه به وسيله ستاد مشترك تهيه و به تصويب شوراي عالي دفاع مي‌رسد مشخص خواهد شد.

ماده 95 - "‌غايب" وضع پرسنلي است كه بدون رعايت مقررات در محل خدمت حاضر نشوند.
‌ماده 96 - "‌فراري" وضع پرسنلي است كه مدت غيبت آنان در زمان صلح از 15 روز و در زمان جنگ از 5 روز تجاوز نمايد. و حقوق و مزاياي اين‌قبيل پرسنل از تاريخ غيبت قطع مي‌گردد و پرسنل فراري پس از معرفي يا دستگيري بلافاصله شروع به خدمت نموده و به اتهام فرار آنان برابر مقررات‌كيفري مربوط رسيدگي مي‌شود. وضعيت خدمتي پرسنل كادر ثابت كه مرتكب فرار از خدمت شده‌اند به شرح زير خواهد بود:
‌الف - در صورت صدور رأي برائت يا قرار موقوفي تعقيب يا قرار منع پيگرد، ايام غيبت و فرار به انتساب تبديل خواهد شد.
ب - در صورت محكوميت به مجازاتي كه مستلزم اخراج از خدمت نباشد، ايام غيبت و فرار جزء خدمت محسوب نمي‌گردد.
ج - در صورت محكوميت به مجازاتي كه مستلزم اخراج از خدمت باشد از تاريخ قطعيت رأي اخراج خواهند شد.
‌تبصره - هر گاه مدت فرار پرسنل كادر ثابت بالغ بر 6 ماه گردد از زمان آغاز غيبت اخراج مي‌گردند و پس از آن برابر مقررات كيفري مربوط محاكمه‌شده و فقط در صورت صدور رأي برائت يا قرار موقوفي تعقيب يا منع پيگرد، حكم اخراج نيز كان‌لم‌يكن خواهد شد. در صورتي كه محاكمه غيابي انجام‌گردد پرسنل مي‌توانند پس از حضور به حكم صادره اعتراض نموده و در صورت صدور رأي برائت يا قرار موقوفي تعقيب يا منع پيگرد در رسيدگي‌مجدد، حكم اخراج آنان نيز كان‌لم‌يكن مي‌گردد.
رأي شماره ۱۲۸۹ هيأت عمومي ديوان عدالت اداري با موضوع عدم پرداخت حقوق و مزايا و عناوين مشابه در ايام غيبت بيش از ششماه مشمولين تبصره ماده ۹۶ قانون ارتش جمهوري اسلامي ايران مصوب ۱۳۶۶
شماره هـ/۹۳/۶۸۵ ۲۸/۸/۱۳۹۳
تاريخ دادنامه : ۵/۸/۱۳۹۳ شماره دادنامه: ۱۲۸۹ کلاسه پرونده : ۹۳/۶۸۵
مرجع رسيدگي: هيأت عمومي ديوان عدالت اداري
شاکي : معاون نيروي انساني ستاد ارتش جمهوري اسلامي ايران
موضوع شکايت و خواسته : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب ديوان عدالت اداري
رأي هيأت عمومي
اولاً: تعارض در آراء محرز است.
ثانياً: مطابق تبصره ماده ۹۶ قانون ارتش جمهوري اسلامي ايران مصوب ۱/۷/۱۳۶۶، هر گاه مدت فرار پرسنل کادر ثابت بالغ بر ۶ ماه شود، از زمان آغاز غيبت اخراج مي‌شوند و پس از آن برابر مقررات کيفري مربوط محاکمه شده و فقط در صورت صدور رأي برائت يا قرار موقوفي تعقيب يا منع پيگرد، حکم اخراج نيز کان لم يکن خواهد شد. با توجه به اين که مقنن در حکم پيش گفته در صورت صدور رأي برائت يا قرار موقوفي تعقيب يا منع پيگرد پرسنل کادر ثابت که بيش از ۶ ماه از فرار آنها گذشته باشد صرفاً لغو حکم اخراج را پيش‌بيني کرده است ، بنابراين پرداخت حقوق و مزايا و عناوين مشابه در ايام غيبت به اشخاص مذکور وجاهت قانوني ندارد و رأي شعبه اول تشخيص ديوان عدالت اداري به شماره دادنامه ۹۱۰۹۹۷۰۹۰۵۱۰۰۵۸۷ ـ ۲۹/۸/۱۳۹۱ که متضمن استدلال فوق‌الذکر است و به رد شکايت شاکي اوليه صادر شده است صحيح و موافق مقررات تشخيص مي‌شود. اين رأي به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکيلات و آيين دادرسي ديوان عدالت اداري مصوب سال ۱۳۹۲، براي شعب ديوان عدالت اداري و ساير مراجع اداري مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.
هيأت عمومي ديوان عدالت اداري معاون قضائي ديوان عدالت اداري ـ مرتضي علي‌اشراقي
‌ماده 97 - "‌بازداشت" وضع پرسنلي است كه به موجب قرارهاي صادره از مراجع ذيصلاح قضايي تا صدور حكم قطعي در توقيف به سر برده و يا‌برابر مقررات انضباطي در بازداشتگاه يا محل خدمتي تحت نظر باشند.
‌ماده 98 - "‌منتظر خدمت" وضع پرسنلي است كه برابر مقررات مربوط به علت ارتكاب تخلفات انضباطي به طور موقت از كار بر كنار شده باشند.
‌تبصره - مدت انتظار خدمت جزء ايام خدمت براي ترفيع منظور نشده و تنها از نظر بازنشستگي محسوب مي‌گردد. كسور بازنشستگي اين مدت بر‌اساس آخرين حقوق قبل از انتظار خدمت به صندوق بازنشستگي واريز مي‌گردد.
‌ماده 99 - "‌بدون كار" وضع پرسنلي است كه به يكي از علل زير موقتاً از كار بر كنار گردند:
‌الف - به موجب قرارهاي صادره از مراجع ذيصلاح قضايي بازداشت شوند.
ب - برابر احكام صادره از دادگاه‌هاي صالح زنداني شوند.
ج - به علت عدم پرداخت محكوم به يا بدهي منجر به صدور اجرائيه، زنداني شوند.
‌د - به علت ارتكاب تخلفات انضباطي بدون كار شوند.
ه - در صورتي كه محكوم به اقامت اجباري يا ممنوع از اقامت در محل معين شوند.
‌تبصره 1 - چنانچه در محل اقامت پرسنل مشمول بند (ه) پادگان و يا سازمان نظامي وجود داشته باشد ارتش در صورت نياز مي‌تواند آنان را به‌جاي بدون كاري در آن محل حاضر به خدمت نمايد.
‌تبصره 2 - مدت بدون كاري جزء ايام خدمت براي ترفيع منظور نشده و تنها از نظر بازنشستگي محسوب مي‌گردد.
‌كسور بازنشستگي اين مدت بر اساس آخرين حقوق قبل از بدون كاري به صندوق بازنشستگي واريز خواهد شد.
‌تبصره 3 - محكوميت‌ها به ميزاني كه مشمول عفو، آزادي مشروط، تعليق اجراي مجازات، تأخير اجراي حكم يا حبس با خدمت قرار گيرند باعث‌بدون كاري نخواهد شد.
‌ماده 100 - "‌منتسب" وضعيت پرسنلي است كه در يكي از حالت‌هاي زير از يگان خدمتي خود منفك گرديده و در اختيار آجوداني نيرو يا سازمان‌مربوط يا آجوداني ستاد مشترك قرار مي‌گيرند و كليه عمليات پرسنلي آنان در مدت انتساب بر عهده آجوداني‌هاي مزبور مي‌باشد.
‌مدت انتساب جزء مدت خدمت براي ترفيع منظور مي‌گردد به استثناي پرسنل مفقودالاثر كه موكول به تعيين تكليف آنان است.
‌الف - پرسنلي كه به واسطه حذف يا انحلال محل سازماني موقتاً بدون شغل شوند كه در اين صورت نيرو يا سازمان مربوط موظفند حداكثر تا سه‌ماه وضعيت شغلي اين قبيل پرسنل را روشن نمايند.
ب - پرسنلي كه به دست دشمنان خارجي اسير گرديده يا توسط ضد انقلاب يا اشرار يا سارقين مسلح و يا قاچاقچيان به گروگان گرفته شده باشند،‌براي تمام مدت اسارت يا در گروگان بودن و حداكثر تا شش ماه پس از آزادي. نيرو يا سازمان مربوط موظف است ظرف مدت مزبور وضعيت اين قبيل‌پرسنل را روشن نمايد.
ج - پرسنل مفقودالاثري كه در نبرد با دشمنان خارجي يا رويارويي با ضد انقلاب يا اشرار يا سارقين مسلح و يا قاچاقچيان ناپديد شده و وضع آنان‌نامعلوم است تا تعيين وضعيت.
‌د - پرسنلي كه به لحاظ بيماري بيش از 4 ماه بستري مي‌گردند، حداكثر تا يك سال.
ه - مدت بدون كاري پرسنل موضوع بند الف ماده 99 اين قانون در صورت صدور رأي برائت، قرار موقوفي تعقيب يا قرار منع پيگرد.
‌تبصره - پرسنل مأمور و مأمور به خدمت بيش از 6 ماه و همچنين محصليني كه در طول خدمت به دوره‌هاي آموزشي بيش از شش ماه اعزام‌مي‌گردند در حكم منتسب خواهند بود.
‌فصل پنجم - تكاليف انضباطي پرسنل، تشويقات، تنبيهات و چگونگي رسيدگي به شكايات
‌ماده 101 - پرسنل ارتش و وزارت دفاع و سازمان‌هاي وابسته به آنها از نظر امور انضباطي تابع آيين‌نامه‌اي مي‌باشند كه تكاليف انضباطي پرسنل،‌ميزان تشويقات و تنبيهات انضباطي و حدود اختيارات فرماندهان و مسئولان در زمينه اعمال آنها را در حدود مقرر در اين قانون تعيين مي‌نمايد.‌آيين‌نامه انضباطي فوق توسط ستاد مشترك با همكاري و هماهنگي وزارت دفاع و نيروهاي سه‌گانه و سازمان عقيدتي سياسي تهيه و در صورت‌تصويب مقام رهبري به اجراء گذارده مي‌شوند.
‌ماده 102 - پرسنل به مقتضاي ابراز لياقت و شايستگي به شرح زير تشويق مي‌شوند:
‌الف - تشويق شفاهي.
ب - تشويق كتبي.
ج - تشويق در دستور قسمتي.
‌د - تشويق در دستور نيرو يا سازمان.
ه - تشويق در فرمان همگاني ارتش.
‌و - مرخصي تشويقي حداكثر به مدت 30 روز در سال.
‌ز - پاداش و جوائز.
ح - اعطاي نشان.
ط - رفع تنبيهات.
ي - ارشديت.
‌تبصره - اعطاء درجه تشويقي از طريق ارشديت به ميزاني كه منجر به نيل به درجه بالاتر گردد انجام مي‌شود.
‌ماده 103 - تنبيهاتي كه به علت تخلفات پرسنل اعمال مي‌شود به شرح زير است:
‌الف - توبيخ شفاهي.
ب - توبيخ كتبي.
ج - توبيخ در دستور قسمتي.
‌د - توبيخ در دستور نيرو يا سازمان.
ه - توبيخ در فرمان همگاني ارتش.
‌و - خدمت شبانه روزي در قسمت، حداكثر تا 30 روز.
‌ز - بازداشت غير قابل تمديد در بازداشتگاه، حداكثر تا 30 روز.
ح - كسر حقوق حداكثر به ميزان يك پنجم، حداكثر به مدت 4 ماه.
ط - انتظار خدمت حداكثر تا 6 ماه.
ي - بدون كاري حداكثر تا 3 ماه.
ك - محروميت از ترفيع به مدت محدود و حداكثر دو سال در زمان صلح و چهار سال در زمان جنگ.
ل - تنزيل درجه يا رتبه براي مدت محدود يا دائم.
م - معافيت از خدمت.
ن - اخراج از خدمت.
‌تبصره 1 - اعمال تنبيهات مذكور در بندهاي (‌ز) و (ح) اين ماده منوط به تفويض اختيار از سوي فرماندهي كل (‌ مقام رهبري) به فرماندهان مي‌باشد.
‌تبصره 2 - در صورتي كه تنزيل درجه يا رتبه براي مدت محدود اعمال شود، پس از انقضاي مدت مزبور پرسنل مورد تنبيه يا رتبه قبل از تنبيه با‌همان سابقه به خدمت ادامه داده و ترفيعات بعدي آنان بر اساس درجه يا رتبه مزبور خواهد بود و در صورتي كه تنزيل درجه يا رتبه به طور دائم اعمال‌شود، پرسنل مورد تنبيه پس از طي حداقل مدت توقف در درجه يا رتبه تنبيهي با احتساب قدمت خدمت در درجه يا رتبه قبل از تنزيل به درجه يا رتبه‌بالاتر نائل شده و ترفيعات بعدي آنان طبق مقررات اين قانون خواهد بود.
‌ماده 104 - رسيدگي به تخلفات پرسنل كه فرمانده نيروي مربوط براي آنان پيشنهاد محروميت از ترفيع، تنزيل درجه يا رتبه، معافيت از خدمت و يا‌اخراج از خدمت مي‌دهد و همچنين رسيدگي به شكايات پرسنل از رده‌هاي بالاتر در امور خدمتي، در هيأت‌هايي مركب از اعضاء مشروحه زير به عمل‌مي‌آيد:
‌الف - معاون پرسنلي نيروي مربوط يا جانشين وي.
ب - رييس بازرسي نيروي مربوط يا جانشين وي.
ج - مسئول سازمان عقيدتي سياسي نيروي مربوط يا جانشين وي.
‌د - مسئول سازمان حفاظت اطلاعات نيروي مربوط يا جانشين وي.
ه - نماينده سازمان قضايي نيروهاي مسلح.
‌تبصره 1 - چنانچه پرسنل متخلف يا شاكي، جمعي وزارت دفاع يا ستاد مشترك باشند، مقامات هم‌تراز وزارت دفاع و مشترك هيأت را تشكيل‌خواهند داد و پيشنهاد تنبيهات فوق‌الذكر نيز به وسيله وزير دفاع يا رييس مشترك به هيأت ارائه خواهد شد.
‌تبصره 2 - هيأت‌هاي رسيدگي مي‌توانند از اشخاصي كه ضروري تشخيص مي‌دهند به منظور اظهار نظر دعوت نمايند ليكن حق رأي منحصر به‌اعضاء اصلي هيأت است.
‌تبصره 3 - دعوت از شخص متخلف جهت استماع دفاعيات وي در جلسه رسيدگي الزامي است لكن در صورتي كه دو بار بدون عذر موجه در‌جلسه هيأت حضور نيابد اين حق از وي سلب مي‌گردد.
‌تبصره 4 - حداقل يك هفته قبل از تشكيل جلسه رسيدگي، موضوع تخلف و دلائل مربوط و خلاصه پرونده و سوابق پرسنل متخلف به تمامي‌اعضاء هيأت و همچنين شخص متخلف كتباً اعلام مي‌گردد.
‌تبصره 5 - شكايات پرسنل از رده‌هاي بالاتر تنها در صورتي كه قابل طرح در اين هيأت خواهد بود كه قبلاً توسط پرسنل مزبور به فرمانده يك رده‌بالاتر و فرمانده نيروي مربوط و در مورد پرسنل وزارت دفاع و ستاد مشترك به وزير دفاع يا رييس ستاد مشترك گزارش شده باشد.
‌تبصره 6 - تصميمات هيأت با اكثريت آراء اتخاذ خواهد شد و جز در موارد معافيت يا اخراج از خدمت و شكايت از فرماندهان نيروها و رييس‌ستاد مشترك و وزير دفاع، پس از درج در فرمان همگاني قابل اجراء مي‌باشد. در اين موارد نيز در صورتي كه ظرف مدت يك ماه پس از ابلاغ تصميمات‌به شخص ذينفع مورد اعتراض وي قرار نگيرد پس از درج در فرمان همگاني قابل اجراء است و در صورت تسليم اعتراضيه، موضوع در هيأت مذكور در‌ماده 105 اين قانون مورد رسيدگي قرار گرفته و رأي هيأت مزبور پس از درج در فرمان همگاني قابل اجراء خواهد بود. ذينفع نسبت به آراء قابل اجراء هر‌يك از دو هيأت مي‌تواند به مراجع صالحه قضايي تنظيم نمايد.
‌تبصره 7 - رسيدگي به تخلفات مرتبط با جنگ كه براي عاملين آنها پيشنهاد تنبيهات فوق‌الذكر گرديده است بر عهده دادگاه‌هاي نظامي خواهد بود‌كه به منظور رسيدگي به جرائم و تخلفات پرسنل، در مناطق مورد نياز تشكيل مي‌گردد.
‌تبصره 8 - اعمال تنبيهات مذكور در اين ماده به وسيله فرماندهي كل، منوط به طي مراحل فوق‌الذكر نمي‌باشد.
‌ماده 105 - هيأت تجديد نظر از اعضاء زير تشكيل مي‌گردد:
‌الف - رييس ستاد مشترك.
ب - وزير دفاع.
ج - فرماندهان نيروهاي زميني، هوايي، دريايي.
‌د - رييس سازمان عقيدتي سياسي.
ه - رييس سازمان حفاظت اطلاعات.
‌و - رييس سازمان قضايي نيروهاي مسلح.
‌تبصره 1 - پرسنل معترض به تصميمات هيأت رسيدگي مذكور در ماده 104 مي‌بايست ظرف مدت يك ماه از تاريخ ابلاغ تصميمات هيأت،‌اعتراض كتبي خود را به دبيرخانه ستاد مشترك تحويل و يا با پست سفارشي ارسال نمايند.
‌تبصره 2 - چگونگي تشكيل و نحوه رسيدگي هيأت‌هاي رسيدگي و هي.‌هيأت تجديد نظر به موجب آيين‌نامه‌اي خواهد بود كه به وسيله ستاد‌مشترك با هماهنگي وزارت دفاع و همكاري نيروهاي سه‌گانه تهيه و به تصويب شوراي عالي دفاع مي‌رسد.
‌فصل ششم - پايان خدمت
‌ماده 106 - خدمت پرسنل در ارتش و وزارت دفاع و سازمان وابسته به آنها به يكي از صور زير پايان مي‌يابد:
‌الف - شهادت.
ب - جانباز شدن.
ج - بازنشستگي.
‌د - بازخريدي.
ه - انتقال.
‌و - معلوليت.
‌ز - فوت.
ح - استعفاء.
ط - معافيت از خدمت.
ي - اخراج.
‌ماده 107 - پرسنل در موارد زير شهيد و يا در حكم شهيد محسوب مي‌شوند:
‌الف - كشته شدن يا فوت در ميدان نبرد به سبب مأموريت.
ب - كشته شدن يا فوت در هر گونه مأموريت رزمي يا جنگي و در طول رفت و برگشت به سبب مأموريت.
ج - كشته شدن يا فوت در اسارت دشمن يا ضد انقلاب يا اشرار يا سارقين مسلح و يا قاچاقچيان.
‌د - كشته شدن در هر گونه حملات زميني، هوايي و دريايي دشمن.
ه - كشته شدن يا فوت در رفت و برگشت از منطقه عمليات تا محل مرخصي.
‌و - كشته شدن توسط اشرار، سارقين مسلح و قاچاقچيان به سبب مأموريت.
‌ز - كشته شدن توسط ضد انقلاب و يا به سبب عمليات خرابكاري عوامل دشمن.
ح - كشته شدن در هر گونه آموزش‌هاي رزمي و عمليات مانوري.
ط - كشته شدن حين آزمايش و تحقيقات در زمينه اسلحه و مهمات و وسائل جنگي و خنثي‌سازي مواد منفجره و محترقه به سبب مأموريت.
ي - كشته شدن به سبب خدمت از طريق سوء قصد اعم از اين كه در ايام خدمت يا غير خدمت باشد.
ك - فوت در اثر جراحات، صدمات و بيماري‌هاي حاصله از موارد مندرج در بندهاي بالا، مشروط بر اين كه جراحات يا صدمات مذكور علت‌فوت باشد.
‌تبصره - منظور از مأموريت‌هاي مندرج در اين ماده كليه وظايفي است كه تحت همين عنوان به پرسنل اعم از انفرادي يا دسته جمعي از طرف يگان‌مربوط واگذار مي‌شود.
‌ماده 108 - پرسنلي كه يك يا چند عضو خود يا بخشي از آن را براي هميشه از دست دهند، يا بيش از يك سال به منظور درمان بستري گردند، و يا‌به علت فقدان سلامتي، تمام يا بخشي از توان كاري خود را از دست بدهند و تا يك سال كارآيي خود را به دست نياورند، چنانچه در يكي از موارد‌مذكور در ماده فوق اين وضعيت براي آنان به وجود آمده باشد جانباز و در ساير موارد معلول شناخته مي‌شوند.
‌جانبازان و معلولين از نظر وضعيت خدمتي مشمول يكي از بندهاي زير خواهند شد:
‌الف - پرسنلي كه خسارت وارده بر عضو يا اعضاء آنان و يا ميزان كارآيي از دست رفته ايشان جزئي بوده و امكان ادامه خدمت بدون مشقت براي‌آنان وجود داشته باشد به خدمت ادامه خواهند داد.
ب - پرسنلي كه خسارات وارده بر عضو يا اعضاء آنان و يا ميزان كارايي از دست رفته ايشان در حدي باشد كه ادامه خدمت براي آنان توأم با مشقت‌باشد لكن شخصاً مايل به ادامه خدمت باشند به خدمت ادامه مي‌دهند و در صورت عدم تمايل بازنشسته مي‌گردند.
ج - پرسنلي كه خسارت وارده بر عضو يا اعضاء آنان و يا ميزان كارايي از دست رفته ايشان در حدي باشد كه امكان ادامه خدمت را از آنان سلب‌نمايد و پرسنلي كه بيش از يك سال بستري باشند بازنشسته مي‌گردند.
‌تبصره 1 - تشخيص تطبيق وضعيت پرسنل با اين ماده و بندهاي آن از نظر پزشكي بر عهده كميسيون عالي پزشكي مي‌باشد.
‌تبصره 2 - پرسنلي كه بر اساس اين ماده بازنشسته مي‌گردند چنانچه حداكثر تا 5 سال پس از بازنشستگي سلامت خود را به نحوي بازيابند كه به‌تشخيص كميسيون عالي پزشكي امكان ارجاع شغل به آنان وجود داشته باشد در صورتي كه واجد صلاحيت اعاده به خدمت باشند با تمايل شخصي و‌با تصويب مقامات مذكور در ماده 78 اين قانون با درجه يا رتبه قبل از بازنشستگي به خدمت اعاده مي‌گردند.
‌ماده 109 - جانبازان به تناسب آسيب وارده از يك ماه تا چهار سال ارشديت برخورداري مي‌گردند.
‌تبصره 1 - طبقه بندي صدمات وارده بر جانبازان و ميزان ارشديت استحقاقي طبق آيين‌نامه‌اي خواهد بود كه با توجه به آيين‌نامه مشابه در بنياد‌شهيد توسط ستاد مشترك تهيه و به تصويب فرماندهي كل مي‌رسد.
‌تبصره 2 - تشخيص جانباز بودن پرسنل از نظر تطبيق وضعيت آنان با موارد مذكور در ماده 107 اين قانون و همچنين تعيين ميزان ارشديت‌استحقاقي هر يك از جانبازان بر عهده كميسيون مذكور در ماده 120 اين قانون مي‌باشد.
‌تبصره 3 - مزاياي شغل جانبازان بند ب ماده فوق كه به خدمت ادامه مي‌دهند صرف نظر از مشاغلي كه به آنان محول مي‌گردد حداقل معادل‌مزاياي شغل آنان در زمان جانباز شدن خواهد بود.
‌ماده 110 - پرسنل مشمول اين قانون با داشتن 30 سال خدمت يا 60 سال سن بازنشسته مي‌شوند.
‌تبصره 1 - در مواقع استثنايي و نياز ارتش و تمايل پرسنل، در صورت تصويب هيأت مذكور در ماده 105 اين قانون بازنشستگي به مدت محدود به‌تعويق خواهد افتاد.
‌تبصره 2 - پرسنلي كه داراي حداقل 25 سال سابقه خدمت باشند مي‌توانند شخصاً تقاضاي بازنشستگي نمايند قبول يا رد تقاضاي آنان موكول به‌نظر نيرو يا سازمان مربوط مي‌باشد و صرف تقاضاي بازنشستگي رافع مسئوليت‌هاي محوله نخواهد بود.
‌تبصره 3 - در صورتي كه پرسنل در طول اجراي تنبيه تنزيل درجه يا رتبه بازنشسته شوند با درجه رتبه تنبيهي بازنشسته خواهند شد.
‌تبصره 4 - تصويب بازنشستگي با رعايت مقررات اين قانون به عهده مقامات مذكور در ماده 78 اين قانون خواهد بود.
‌ماده 111 - ارتش و وزارت دفاع و سازمان‌هاي وابسته به آنها در موارد استثنايي مي‌توانند در صورت نياز، پرسنل بازنشسته‌اي را كه صلاحيت اعاده‌به خدمت داشته باشند و سن آنها بيش از 65 سال نباشد با تمايل شخصي آنان و تصويب هيأت مذكور در ماده 105 اين قانون با درجه يا رتبه و قدمت‌خدمت قبل از بازنشستگي براي مدت محدود به خدمت اعاده نمايد.
‌تبصره 1 - تقاضاي بازنشستگي مجدد قبل از انقضاء مدت فوق ممنوع است ليكن سازمان مي‌تواند قبل از انقضاء مدت مزبور آنان را مجدداً‌بازنشسته نمايد.
‌تبصره 2 - پرسنلي كه به خدمت اعاده مي‌گردند از تاريخ اعاده، حقوق و بازنشستگي آنان قطع شده و از حقوق درجه يا رتبه خود و مزاياي شغل‌مربوط استفاده مي‌نمايند و از نظر كليه امور استخدامي مانند ساير شاغلين با آنان رفتار و مدت خدمت جديد اين قبيل پرسنل بر سنوات خدمت قبلي‌اضافه و موجب تجديد نظر در حقوق بازنشستگي آنان خواهد شد.
‌ماده 112 - ارتش و وزارت دفاع و سازمان‌هاي وابسته به آنها مي‌توانند از پرسنل بازنشسته مشمول اين قانون و ساير بازنشستگان دولت با حفظ‌وضعيت و حقوق بازنشستگي به طريق خريد خدمت استفاده نمايند.
‌تبصره - آيين‌نامه اجرايي اين ماده را وزارت دفاع با هماهنگي ستاد مشترك و سازمان امور اداري و استخدامي كشور تهيه مي‌نمايد.
‌ماده 113 - نظاميان بازنشسته حق استفاده از لباس مخصوص نظامي را ندارند مگر در مواردي خاصي كه استفاده از لباس نظامي از طرف ارتش‌اعلام گردد.
‌ماده 114 - پرسنل پس از انجام خدمت به ميزان حداقل دو برابر مدت آخرين دوره آموزشي بعد از اتمام آن دوره، در صورتي كه حداقل 5 سال بيش‌از مجموع سنواتي كه به هزينه ارتش تحصيل كرده‌اند سابقه خدمت داشته باشند مي‌توانند تقاضاي بازخريدي نمايند. تصويب اين تقاضا با هماهنگي‌نيرو يا سازمان ذيربط به عهده مقامات مذكور در ماده 78 اين قانون خواهد بود.
‌تبصره - در زمان جنگ و مواقع بحراني و شرايطي كه احتمال وقوع جنگ وجود دارد تصويب تقاضاي بازخريدي به عهده شوراي عالي دفاع‌مي‌باشد.
‌ماده 115 - به پرسنلي كه سوابق خدمتي آنان بازخريد مي‌شود به ازاء هر سال خدمت قابل احتساب از نظر بازنشستگي مبلغي معادل يك برابر و‌نيم آخرين حقوق و مزايا پرداخت خواهد شد.
‌تبصره - در صورتي كه پرسنل در طول اجراي تنبيه تنزيل دائمي درجه يا رتبه بازخريد شوند با درجه يا رتبه تنبيهي بازخريد خواهند شد.
‌ماده 116 - ارتش مي‌تواند در صورت نياز پرسنل بازخريد شده‌اي را كه صلاحيت اعاده به خدمت داشته باشند و از مدت بر كناري آنان بيش از 5‌سال نگذشته باشد با تقاضاي شخصي و تصويب مقامات مذكور در ماده 78 اين قانون فقط براي يك بار با درجه يا رتبه و قدمت خدمت قبلي به خدمت‌اعاده نمايد. اين قبيل پرسنل بايد وجوهي را كه بابت بازخريد سوابق خدمت دريافت داشته‌اند مسترد دارند.
‌ماده 117 - در صورت درخواست يكي از وزارتخانه‌ها، مؤسسات دولتي يا وابسته به دولت يا نهادهاي انقلاب اسلامي پرسنل با تمايل شخصي و‌هماهنگي نيرو يا سازمان مربوط با تصويب مقامات مذكور در ماده 78 اين قانون منتقل مي‌گردند.
‌تبصره 1 - در زمان جنگ و شرايط بحراني و مواقعي كه احتمال وقوع جنگ وجود دارد انتقال پرسنل با تصويب شوراي عالي دفاع امكان‌پذير است‌و در شرايط مزبور در صورت امر فرماندهي كل، پرسنل منتقل شده به سازمان‌هاي ديگر اعاده مي‌گردند.
‌تبصره 2 - اداره بازنشستگي و بيمه ارتش مكلف است كسور بازنشستگي و بيمه پرسنل منتقل شده (‌اعم از سهم دولت و پرسنل) را به سازمان‌مربوط واريز نمايد.
‌تبصره 3 - پرسنلي كه از ارتش منتقل شده‌اند در صورت داشتن كارآيي لازم و صلاحيت اعاده به خدمت با همان درجه يا رتبه و سابقه قبل از انتقال‌ممكن است با تصويب مقامات مذكور در ماده 78 اين قانون اعاده گردند.
‌ماده 118 - پرسنلي كه به يكي از بيماري‌هايي كه قانون، شرايط ويژه‌اي براي مستخدمين مبتلا به آنها پيش‌بيني نموده است، از قبيل سل و سرطان‌مبتلا شوند، از تسهيلات آن قوانين برخوردار خواهند شد.
‌ماده 119 - موارد فوت در حين انجام وظيفه يا با سبب آن به شرح زير است:
‌الف - فوت در محل خدمت و همچنين در حال رفت و برگشت يا خارج از محل خدمتي در ارتباط با امور خدمتي.
ب - فوت در طول مأموريت غير از موارد مذكور در ماده 107 اين قانون از لحظه ابلاغ تا خاتمه مأموريت در ارتباط با مأموريت.
ج - چنانچه پرسنل در ساعات خدمت يا به سبب امور خدمتي يا در طول مأموريت بيمار شده و يا در اثر حوادث و سوانح مصدوم و مجروح‌گرديده و بعداً فوت شوند.
‌د - فوت در اثر بيمارهاي ناشي از موقعيت يا شرايط خاص خدمتي.
ه - فوت در رفت و برگشت از مرخصي.
‌تبصره - فوت در غير از موارد مذكور در اين ماده فوت عادي محسوب مي‌گردد.
‌ماده 120 - براي تشخيص شهيد، جانباز، فوت در حين انجام وظيفه يا به سبب آن، فوت عادي و همچنين تشخيص موارد مختلف معلوليت حسب‌مورد در وزارت دفاع، ستاد مشترك، نيروها و سازمان‌هاي مربوط كميسيون‌هايي با عضويت اعضاء زير تشكيل مي‌گردد:
‌الف - مسئول امور پرسنلي يا جانشين وي.
ب - رييس بازرسي يا جانشين او.
ج - متصدي امور قضايي يا حقوقي.
‌د - نماينده فرمانده يگان يا سازمان مربوط.
ه - يك نفر پزشك (‌رييس بهداري مربوط يا نماينده او) .
‌و - مسئول عقيدتي سياسي يا نماينده او.
‌ز - مسئول امور شهدا يا نماينده او.
ح - مسئول سازمان حفاظت اطلاعات يا نماينده او.
‌ماده 121 - چنانچه نظريه كميسيون مندرج در ماده فوق ظرف مدت يك ماه از تاريخ ابلاغ مورد اعتراض جانباز يا معلول يا يكي از وارث شهدا يا‌متوفي قرار گيرد صدور رأي نهايي بر عهده كميسيون تجديد نظر كه از مقامات زير تشكيل مي‌گردد مي‌باشد:
‌الف - رييس اداره يكم ستاد مشترك يا جانشين او.
ب - رييس اداره بهداري ستاد مشترك يا جانشين او.
ج - معاون اداري وزارت دفاع يا جانشين او.
‌د - رييس اداره بازنشستگي و بيمه ارتش يا جانشين او.
ه - معاون پرسنلي نيروي مربوط يا جانشين او.
‌و - مسئول سازمان عقيدتي سياسي ارتش يا نماينده او.
‌ز - مسئول سازمان حفاظت اطلاعات ارتش يا جانشين او.
‌ماده 122 - آيين‌نامه اجرايي مواد 107 و 119 و 120 و 121 اين قانون توسط وزارت دفاع و با هماهنگي ستاد مشترك و نيروها تهيه مي‌گردد.
‌ماده 123 - استعفاء پرسنل در صورت تقاضاي شخصي و تصويب مقامات مذكور در ماده 78 اين قانون حسب مورد تابع يكي از بندهاي زير‌مي‌باشد:
‌الف - محصلين در مدت طي دوره آموزشي بدو خدمت در ارتش و وزارت دفاع و سازمان‌هاي وابسته به آنها و يا به هزينه آنها يا بلافاصله پس از‌پايان آموزش با پرداخت دو برابر هزينه‌هاي تحصيلي مستعفي مي‌گردند.
ب - پرسنلي كه علاوه بر سنوات آموزشي مدتي خدمت نموده‌اند به ميزان يك دوم مدت مزبور از پرداخت هزينه سنوات آموزشي معاف‌مي‌باشند. در مورد آخرين دوره آموزشي، سنوات خدمتي پس از آن ملاك محاسبه خواهد بود.
ج - پرسنلي كه ارتش و وزارت دفاع يا سازمان‌هاي وابسته به آنها براي تحصيل آنان هزينه‌اي پرداخت نكرده است پس از خدمت به ميزان مدت‌حداقلي كه براي تقاضاي استعفاء در قرارداد استخدامي تعيين گرديده مستعفي مي‌گردند.
‌تبصره - در محاسبه مبلغي كه براي تحصيل پرسنل صرف شده است كمك هزينه تحصيلي، حقوق و مزاياي پرداختي به آنان در مدت تحصيل،‌هزينه‌هاي جاري تحصيلي در مراكز آموزشي، وجوهي كه بابت شهريه به مؤسسه‌هاي آموزشي پرداخت شده است، فوق‌العاده مأموريت آموزشي در‌داخل يا خارج از كشور و هزينه نوشت افزار و تهيه مدارك تحصيلي، خوراك و پوشاك منظور مي‌گردد.
‌ماده 124 - تصويب استعفاء در زمان جنگ و شرايط بحراني و مواقعي كه احتمال وقوع جنگ وجود دارد، در اختيار شوراي عالي دفاع مي‌باشد.
‌ماده 125 - پرسنل مستعفي در صورت نياز يكي از نيروها يا سازمان‌ها با تقاضاي شخصي و داشتن صلاحيت اعاده خدمت در صورتي كه مدت بر‌كناري آنان بيش از 5 سال نباشد با تصويب مقامات ماده 78 اين قانون با حفظ درجه يا رتبه و قدمت خدمت قبل از استعفاء ممكن است فقط براي يك‌بار به خدمت اعاده شوند. اين پرسنل بايد وجوهي را كه در زمان استعفاء دريافت داشته‌اند مسترد نمايند و متقابلاً وجوهي را كه پرداخت نموده‌اند به‌آنان بازگردانده مي‌شود.
‌ماده 126 - پرسنلي كه تا 4 سال پس از حداقل مدت توقف در درجه يا رتبه صلاحيت نيل به ترفيع را به دست نياورند و همچنين پرسنلي كه فاقد‌توانايي لازم براي انجام وظايف متناسب با درجه يا رتبه و تخصص مربوط باشند و نيز پرسنلي كه ادامه خدمت آنها به مصلحت ارتش وزارت دفاع و‌سازمان وابسته به آنها نبوده و در حد اخراج نباشند با تشخيص هيأت‌هاي رسيدگي موضوع ماده 104 اين قانون از خدمت معاف گرديده و با درج در‌فرمان همگاني با آنان به ترتيب زير رفتار مي‌شود:
‌چنانچه حداقل 20 سال سابقه خدمت داشته باشند در رديف بازنشستگان منظور خواهند شد و در غير اين صورت سوابق خدمتي آنان بر اساس مقررات‌اين قانون بازخريد مي‌گردد.
‌ماده 127 - ارتش مي‌تواند در موارد حذف و يا تعديل سازمان، پرسنل مربوط را مشروط بر اين كه در سازمان‌هاي ديگر ارتش شغل مناسبي براي‌آنان وجود نداشته باشد با داشتن 15 سال سابقه خدمت بازنشسته و كمتر از 15 سال را بازخريد نمايد. به مدت خدمت مشمولين اين ماده فقط از نظر‌احتساب وجوه بازخريدي و حقوق بازنشستگي 5 سال اضافه مي‌گردد ليكن در هر صورت سنوات مؤثر در حقوق بازنشستگي آنها از 30 سال بيشتر‌نخواهد بود.
‌تبصره - كسور مربوط به سنوات اضافه شده از محل اعتبارات وزارت دفاع تأمين مي‌گردد.
‌ماده 128 - تصويب بازنشستگي و بازخريدي موضوع مواد 126 و 127 اين قانون به عهده مقامات مذكور در ماده 78 اين قانون خواهد بود.
‌تبصره - حذف يا تعديل سازمان منوط به تصويب فرماندهي كل مي‌باشد.
‌ماده 129 - پرسنل در موارد زير با حكم دادگاه صالح و يا رأي هيأت‌هاي رسيدگي موضوع ماده 104 اين قانون اخراج مي‌گردند:
‌الف - از دست دادن صلاحيت ادامه خدمت.
ب - ارتكاب تخلفات انضباطي موجب اخراج از خدمت.
‌فصل هفتم - دريافتي ماهانه پرسنل
‌ماده 130 - وجوه دريافتي ماهانه پرسنل كادر ثابت و پيماني عبارت است از مجموع حقوق و مزاياي مستمر به علاوه مزاياي شغل منهاي كسورات.
‌بخش اول - حقوق و مزاياي مستمر
‌ماده 131 - حقوق ماهانه پرسنل از مجموع چهار عامل زير تشكيل مي‌گردد:
‌الف - حداقل حقوق - مبلغ معيني است كه به عنوان كمترين ميزان حقوق دريافتي در سطح پرسنل مشمول اين قانون پرداخت مي‌گردد.
ب - حق كارآيي - مبلغي است برابر با حاصل ضرب رتبه حقوقي به توان دو در واحد حق كارآيي.
ج - حق ارتقاء - مبلغ ثابتي است كه به طور يكسان در ازاي نيل به يك درجه يا رتبه بالاتر به حقوق پرسنل افزوده مي‌گردد.
‌د - حق پايه - مبلغ ثابتي است كه به طور يكسان در ازاي هر پايه كه پس از هر دو سال خدمت به پرسنل تعلق مي‌گيرد، به حقوق آنان افزوده‌مي‌گردد.
‌تبصره 1 - اولين رتبه حقوقي براي پرسنلي كه بر اساس تحصيلات پائين‌تر از پايان دوره ابتدايي استخدام مي‌شوند برابر است با يك و براي‌دارندگان مدارك تحصيلي پايان دوره ابتدايي برابر است با 2 و در ازاء هر سال تحصيل بالاتر از آن يك واحد به آن افزوده مي‌گردد. در محاسبه اولين رتبه‌حقوقي پرسنل، سنوات آموزشي قبل از نيل به درجه يا رتبه در بدو استخدام نيز منظور مي‌گردد.
‌تبصره 2 - اولين رتبه حقوقي كارمندان موضوع ماده 74 اين قانون برابر است با رتبه‌هاي مذكور در همان ماده.
‌تبصره 3 - رتبه تبصره پرسنل پس از اولين رتبه برابر است با تعداد درجات يا رتبه‌هاي دريافتي پس از نخستين درجه يا رتبه به اضافه اولين رتبه‌حقوقي.
‌ماده 132 - چنانچه فارغ‌التحصيلان آموزشگاه نظامي و دوره اول و دوم دانشكده علوم نظامي و پرسنل موضوع بندهاي الف و ب ماده 69 اين‌قانون به علت دريافت ارشديت پس از طي حداقل مدت توقف در درجات نهايي مذكور در مواد 65 و 66 و 67 اين قانون حداكثر 28 سال سابقه خدمت‌داشته و شايستگي و كارآيي لازم جهت نيل به درجه بالاتر را نيز دارا باشند ولي امكان اعطاء درجه به آنان وجود نداشته باشد در ازاء هر چهار سال يك‌واحد حق ارتقاء به حقوق آنان افزوده شده و به رتبه حقوقي آنان نيز يك واحد اضافه مي‌شود، در صورتي كه باقيمانده خدمت پرسنل كمتر از حداقل‌مدت توقف در درجات نهايي و حداقل 2 سال باشد معادل يك دوم واحد حق ارتقاء و همچنين يك دوم مابه‌التفاوت حق كارآيي رتبه حقوقي بالاتر با‌رتبه حقوقي آنان، به حقو ايشان افزوده مي‌گردد.
‌ماده 133 - پرسنل مذكور در بند ج ماده 69 اين قانون پس از 4 سال توقف در درجه سرتيپ‌دومي در صورت شايستگي و كارآيي لازم جهت نيل به‌درجه بالاتر، چنانچه امكان اعطاء درجه به آنان وجود نداشته باشد، در ازاء هر چهار سال يك واحد حق ارتقاء به حقوق آنان افزوده شده و به رتبه‌حقوقي آنان نيز يك واحد اضافه مي‌شود.
‌ماده 134 - در محاسبه حق ارتقاء پرسنلي كه به درجات سرتيپي، سرلشگري و سپهبدي و درجات مشابه آنان در نيروي دريايي نائل مي‌گردند در‌ازاء هر درجه دو واحد حق ارتقاء به حقوق آنان افزوده شده و همچنين در محاسبه رتبه حقوقي آنان نيز در ازاء هر يك از درجات مزبور دو واحد منظور‌مي‌گردد.
‌ماده 135 - پرسنلي كه مدارك تحصيلي بالاتر از مدرك استخدامي خود ارائه نمايند و مورد نياز قبول سازمان واقع شود در صورتي كه ارائه مدرك‌تحصيلي جديد موجب درجه يا رتبه آنان نگردد صرفاً در محاسبه رتبه حقوقي، به جاي اولين رتبه حقوقي ناشي از مدرك تحصيلي قبلي، اولين رتبه‌حقوقي مدرك جديد مبناي محاسبه قرار مي‌گيرد.
‌در صورتي كه ارائه مدرك تحصيلي جديد موجب تغيير درجه يا رتبه آنان گردد در محاسبه حقوق آنان به ترتيب زير عمل مي‌شود.
‌در محاسبه حق ارتقاء، حق ارتقاء‌هاي قبلي به اضافه حق ارتقاء‌هايي كه پس از اولين درجه جديد به آنان تعلق خواهد گرفت ملاك محاسبه خواهد بود.
‌حق كارايي آنان همچون پرسنلي كه در زمان ارائه مدرك تحصيلي جديد استخدام شوند محاسبه و بابت خدمت قبلي مبلغي معادل حاصل ضرب واحد‌حق كارآيي در تعداد ارتقاء‌هاي قبل از ارائه مدرك در مجموع اولين رتبه حقوقي قبلي و رتبه حقوق قبلي به آن افزوده خواهد شد.
‌تبصره - در محاسبه حقوق، تغيير رتبه كارمندان موضوع تبصره 2 ماده 74 اين قانون در حكم ارائه مدرك تحصيلي جديد ساير پرسنل مي‌باشد.
‌ماده 136 - با توجه به سختي و كيفيت خاص خدمت در ارتش و وزارت دفاع و سازمان‌هاي وابسته به آنها و به منظور حفظ قدرت جذب نيروي‌انساني به آنها، حداقل و حداكثر حقوق پرسنل مشمول اين قانون از حداقل و حداكثر حقوق مشمولين قانون استخدام كشوري 20 درصد بيشتر خواهد‌بود.
‌ماده 137 - مزاياي مستمر پرسنل مبالغي است كه به تناسب تعداد عائله تحت تكفل آنان به عنوان كمك هزينه مسكن و كمك هزينه عائله‌مندي‌پرداخت مي‌گردد.
‌تبصره - ميزان كمك هزينه مسكن پرسنلي كه از خانه‌هاي سازماني استفاده نمي‌كنند و ميزان اجاره‌بهاي خانه‌هاي سازماني بايد به نحوي تعيين‌گردد كه با توجه به اجاره‌بهاي مسكن در سطح جامعه، به پرسنل استفاده‌كننده از خانه‌هاي سازماني و سايرين به ميزان واحدي در امر مسكن كمك شود.

منبع: edmanlaw.ir

دفتر وکالت مهدی نوری (وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی)

شماره تماس: 09127184919 – 86072210 – 86072235