در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم (۱۲۳) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور که با عنوان طرح یک فوریتی به مجلس شورای اسلامی تقدیم گردیده بود، با تصویب در جلسه علنی روز سه شنبه مورخ ۱۸/۱۲/۱۳۹۴ و تأیید شورای محترم نگهبان، به پیوست ابلاغ می گردد.
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی
شماره۱۰۸۷۱ ۴/۲/۱۳۹۵
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به پیوست «قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور» که در جلسه علنی روز سه شنبه مورخ هجدهم اسفند ماه یکهزار و سیصد و نود و چهار مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ ۱۸/۱/۱۳۹۵ به تأیید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره ۳۷۳۳/۴۴۵ مورخ ۲۸/۱/۱۳۹۵ مجلس شورای اسلامی واصل گردیده، جهت اجرا ابلاغ می گردد.
رئیس جمهور ـ حسن روحانی
قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور
ماده۱ـ تعریف اصطلاحات به کار رفته در این قانون به شرح زیر است:
الف ـ دانشگاه: به کلیه دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی تحت پوشش وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و پژوهشی غیر دولتی اطلاق می شود.
ب ـ وزارتین: به وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اطلاق می شود.
پ ـ سنجش: فرآیندی است که با هدف ایجاد وحدت رویه و هماهنگی در بین دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و پژوهشی، ایجاد فضای رقابتی یکسان و برقراری عدالت آموزشی برای کلیه داوطلبان تحصیلات تکمیلی از طریق آزمون، مصاحبه علمی، بررسی سوابق آموزشی و پژوهشی و فناوری انجام می شود.
ت ـ پذیرش: فرآیندی است که با شرکت داوطلب در آزمون آغاز و با بررسی سوابق آموزشی، پژوهشی، فناوری، انجام مصاحبه علمی و سنجش عملی تکمیل و با اعلام نتایج قبولی توسط وزارتین از طریق سازمان سنجش آموزش کشور و مرکز سنجش آموزش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی پایان می یابد.
ث ـ تحصیلات تکمیلی: شامل مقاطع کارشناسی ارشد ناپیوسته، دکتری ناپیوسته و دکتری تخصصی می باشد.
ماده۲ـ برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر نحوه سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی به شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها با ترکیب زیر واگذار می شود که در این قانون به اختصار «شورا» نامیده می شود:
۱ـ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری (رئیس شورا)
۲ـ وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
۳ـ دو نفر از رؤسای دانشگاه های دولتی به انتخاب وزارتین
۴ـ رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بدون حق رأی
۵ ـ رئیس دانشگاه پیام نور
۶ ـ رئیس سازمان سنجش آموزش کشور (دبیر شورا)
۷ـ دو نفر از نمایندگان کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری به عنوان ناظر
تبصره۱ـ عضویت اعضاء در «شورا» قابل تفویض به غیر نمی باشد و «شورا» با حضور حداقل پنج نفر از اعضای دارای حق رأی، رسمیت می یابد.
تبصره۲ـ «شورا» می تواند برای انجام وظایف محوله، کارگروههای تخصصی تشکیل دهد.
تبصره۳ـ شـورا مـوظف است در اجـرای این قـانـون، سیاست های کلی نظام ابلاغی از سوی مقـام معظم رهبری و مصـوبات شـورای عالی انقلاب فرهنگی را رعایت نماید.
ماده۳ـ وظایف و اختیارات شورا درخصوص سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی عبارت است از:
الف ـ تصویب شیوه نامه اجرائی سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی در دانشگاه.
ب ـ تصویب عناوین و تعیین ضرایب دروس آزمون مربوط به هر رشته تحصیلی.
پ ـ نظارت بر حسن اجرای فرآیند سنجش و پذیرش و اعلام نتایج پذیرفته شدگان.
ت ـ تعیین نصاب قبولی در مرحله سنجش عمومی برای ورود به مرحله بعدی سنجش.
ث ـ تصویب دروس آزمون متمرکز دوره کارشناسی ارشد در هر یک از رشته های تحصیلات تکمیلی و تعیین ضرایب آنها.
ج ـ تعیین تعداد دفعات برگزاری آزمون متمرکز در هر سال و مدت اعتبار آن.
چ ـ تصویب معیارهای اختصاصی درخصوص رشته های خاص.
ماده۴ـ سنجش در مقطع کارشناسی ارشد ناپیوسته براساس آزمون متمرکز از دروس تخصصی مقطع کارشناسی و تأثیر معدل داوطلب (در رشته های مرتبط) توسط وزارتین انجام می شود.
ماده۵ـ سنجش و پذیرش دانشجو در مقطع دکتری ناپیوسته برحسب هر یک از شیوه های «آموزشی ـ پژوهشی» و «پژوهش محور» به شرح زیر انجام می شود:
الف ـ دکتری آموزشی ـ پژوهشی: سنجش و پذیرش برای ورود به دوره دکتری ناپیوسته آموزشی ـ پژوهشی براساس معیارهای زیر صورت می گیرد:
۱ـ آزمون های متمرکز (۵۰ درصد)
۲ـ سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری (۲۰ درصد)
۳ـ مصاحبه علمی و سنجش عملی (۳۰ درصد)
ب ـ دکتری پژوهش محور: سنجش و پذیرش برای دوره دکتری ناپیوسته پژوهش محور براساس معیارهای زیر صورت می گیرد:
۱ـ آزمون های متمرکز (۳۰ درصد)
۲ـ سوابق آموزشی، پژوهشی و فناوری (۲۰ درصد)
۳ـ مصاحبه علمی و بخش عملی (۳۰ درصد)
۴ـ تهیه طرح واره (۲۰ درصد)
تبصره۱ـ برگزاری آزمون های متمرکز زیر نظر هریک از وزارتین و از طریق سازمان سنجش آموزش کشور و مرکز سنجش آموزش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار می شود. شورا می تواند با لحاظ بند (ت) ماده (۱) از ظرفیت دانشگاههای کشور اعم از دولتی و غیردولتی در برگزاری آزمون متمرکز استفاده کند.
تبصره۲ـ هریک از وزارتین موظفند در چهارچوب آمایش آموزش عالی کشور، سالانه نسبت به تعیین سقف ظرفیت مجاز پذیرش دانشجو برای تمامی رشته محلهای مورد تأیید شورای گسترش خود اقدام نمایند.
تبصره ۳ـ طرح واره موضوع بند (۴) دکتری پژوهش محور باید در جهت رفع یکی از مشکلات ملی باشد و به تصویب دستگاه اجرائی ذی ربط رسیده باشد.
تبصره۴ـ شورای سنجش و پذیرش دانشجو می تواند هر سه سال یکبار نسبت به اضافه نمودن معیارهای دیگر و تعدیل حداکثر ده درصد (۱۰%) معیارهای موجود اقدام کند. زمان اعمال این تغییرات حداقل یک سال پس از اعلام عمومی آن است.
ماده۶ـ سهمیه های مصوب مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی برای دوره های تحصیلات تکمیلی کماکان به قوت خود باقی است.
تبصره ـ افرادی که براساس مصوبات مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی از شرکت در آزمون ورودی دوره های تحصیلات تکمیلی معاف شمرده شده اند، از شمول این قانون مستثنی هستند.
قانون فوق مشتمل بر شش ماده و هشت تبصره در جلسه علنی روز سه شنبه مورخ هجدهم اسفندماه یکهزار و سیصد و نود و چهار مجلس شورای اسلامی تصویب شد و در تاریخ ۱۸/۱/۱۳۹۵ به تأیید شورای نگهبان رسید.
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی
آیین نامه اجرایی قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور
شماره۱۲۴۴۲/ت۵۳۸۶۲هـ ۱۳۹۶/۲/۶
وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
هیأت وزیران در جلسه ۱۳۹۶/۱/۲۷ به پیشنهاد شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها و به استناد ماده (۷) قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور ـ مصوب ۱۳۹۴ـ آیین نامه اجرایی قانون یادشده را به شرح زیر تصویب کرد:
آیین نامه اجرایی قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور
ماده۱ـ در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:
الف ـ سازمان: سازمان سنجش و آموزش کشور.
ب ـ قانون: قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور ـ مصوب ۱۳۹۴ـ.
پ: شورا: شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی.
ت ـ دبیرخانه: دبیرخانه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی.
ماده۲ـ جلسات شورا با حضور حداقل (۵) عضو صاحب رأی تشکیل و رسمیت می یابد و تصمیمات آن بر اساس رأی موافق حداقل (۴) عضو صاحب رأی معتبر و لازم الاجرا خواهد بود.
تبصره۱ـ دبیرخانه شورا در سازمان تشکیل و مستقر می گردد.
تبصره۲ـ جلسات شورا هر سه ماه یکبار با دعوت دبیر تشکیل می گردد. در صورت ضرورت با درخواست حداقل (۳) عضو (صاحب رأی) جلسات فوق العاده با دعوت دبیر تشکیل می شود.
تبصره۳ـ موضوعات برای طرح در شورا جمع بندی و توسط دبیر مطرح می گردد.
تبصره۴ـ ابلاغ مصوبات شورا و پیگیری اجرای آن بر عهده دبیر می باشد.
ماده۳ـ در اجرای تبصره (۲) ماده (۲) قانون، شورا می تواند برای بررسی های علمی، فنی و آماری لازم در مورد مأموریت-های محوله علاوه بر کارگروهای (علوم)، (بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) و (دانشگاه ها و مؤسسات غیردولتی) نسبت به تشکیل کارگروه های تخصصی دیگر اقدام نماید.
تبصره۱ـ هر کارگروه با حداقل (۳) و حداکثر (۷) عضو با حداقل مرتبه استادیاری تشکیل می گردد.
تبصره۲ـ در هر کارگروه نماینده تام الاختیار دانشگاه آزاد اسلامی حضور دارد.
تبصره۳ـ جلسات کارگروه ها با حضور سه پنجم اعضا رسمیت می یابد و تصمیمات با رأی اکثریت مطلق حاضران معتبر است.
تبصره۴ـ اعضا و رییس کارگروه تخصصی پس از تصویب در شورا با حکم رییس شورا منصوب می شوند.
تبصره۵ ـ چگونگی اداره کارگروه ها به موجب شیوه نامه ای است که در کارگروه تهیه و به تصویب شورا می رسد.
ماده۴ـ در اجرای ماده (۳) قانون، راهکارهای اجرایی تحقق وظایف شورا در خصوص سنجش و پذیرش دانشجو برای کلیه دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور اعم از دولتی و غیردولتی در مقاطع کارشناسی ارشد ناپیوسته، دکتری ناپیوسته و دکتری تخصصی(PHD ) عبارت است از:
الف ـ تصویب شیوه نامه اجرایی سنجش و پذیرش دانشجوی تحصیلات تکمیلی در دانشگاه.
ب ـ تصویب عناوین و تعیین ضرایب دروس آزمون مربوط به هر رشته تحصیلی.
پ ـ نظارت بر حسن اجرای فرآیند سنجش و پذیرش و اعلام نتیجه پذیرفته شدگان.
ت ـ تعیین حدنصاب قبولی در مرحله سنجش عمومی برای ورود به مرحله بعدی سنجش.
ث ـ تصویب دروس آزمون متمرکز مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در هر یک از رشته های تحصیلات تکمیلی و تعیین ضرایب آنها.
ج ـ تعیین تعداد دفعات برگزاری آزمون متمرکز در هر سال و مدت اعتبار آن.
چ ـ تصویب معیارهای اختصاصی در خصوص رشته های خاص.
ح ـ تصمیم گیری در خصوص سایر موضوعات ارجاعی از سوی رییس شورا.
ماده۵ ـ در اجرای تبصره (۴) ماده (۵) قانون، در صورت اضافه یا تعدیل (حداکثر (۱۰) درصد) معیارهای موجود در ماده (۵)، باید حداقل یک سال قبل از طریق سازمان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام عمومی گردد.
تبصره ـ عناوین مواد و رشته های امتحانی باید حداقل یکسال قبل از طریق سازمان اطلاع رسانی شود.
ماده۶ ـ وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظفند در چارچوب آمایش آموزش عالی کشور با رعایت سایر قوانین و مقررات، سالانه نسبت به تعیین سقف ظرفیت مجاز پذیرش دانشجو برای تمام رشته محل های مورد تأیید شورای گسترش خود اقدام نمایند. قوانین پذیرش و ظرفیت سهمیه های مصوب مجلس شورای اسلامی و شورای عالی انقلاب فرهنگی برای دوره های تحصیلات تکمیلی کماکان به قوت خود باقی است.
ماده۷ـ کلیه دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی دولتی و غیردولتی موظفند قبل از هرگونه پذیرش به منظور انطباق با مصوبات شورا هماهنگی لازم را با دبیرخانه انجام دهند.