آیین نامه آموزشی دوره های کاردانی . کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی پیوسته

مقدمه

بیش از 6 سال از اجرای آیین نامه آموزشی دورهای کاردانی و کارشناسی مصوب اسفند ماه 1369 شورای عالی برنامه ریزی (نشریه 101)می گذرد. و این مدت ، فرصت کافی بود تا نقاط ضعف و قوت آن بررسی و مورد توجه قرار گیرد.

بر این اساس کمیسیون تدوین آیین نامه ها ماموریت یافت، تا با استفاده از نظرات دانشگاهها و کارشناسان مسایل آموزشی خصوصا معاونین آموزشی دانشگاهها ، آیین نامه مزبور را بررسی نموده برخی از موارد را اصلاح و تجدید نظر و اشکالات آنرا بر طرف نماید و این کار صورت گرفت و آیین نامه جدید تدوین و جهت تصویب نهایی به شورای عالی برنامه ریزی نیز طی جلسات 316 الی 339 خود آنرا برسی و اصلاح و سپس در جلسه 339 به تصویب نهایی رسانید که بصورت متن پیوست جهت اجرا ابلاغ می شود .

این آیین نامه ، مجموعه ضوابط و مقررات آموزشی مصوب حاکم بر آموزشی عالی در مقاطع کاردانی، کارشناسی ناپیوسته وکارشناسی پیوسته است که با هدف ایجاد هماهنگی در فعالیتهای آموزشی دانشگاهها و به منظور ارتقای کیفیت آموزشی تدوین یافته است.

لکن آنچه در نیل به این هدفها اهمیت بسیار دارد، نحوه اجرا و بکار بستن دقیق ضوابطی است که در آیین‌نامه ، پیش بینی شده است. و این مقصود فقط با هماهنگی مسئولان اجرایی و دانشگاهها، و همکاری استادان و دانشجویان متعهد حاصل خواهد شد.

با امید تحقیق این همکاری و هماهنگی و توجیه و تبیین این موضوع ، تذکر چند نکته ضروری به نظر می‌رسد:

1_ در این آیین نامه، تنها به ذکر اصول اکتفا شده است . آنجا که ساکت است تصمیم گیری بر عهده شورای آموزشی دانشگاه مربوط است لکن تغییر اصول و یا تفسیری مغایر با اصول آیین نامه ، مجاز نیست و اگر ابهامی در عبارت مشاهده شود رفع آن بر عهده کمیسیون تدوین آیین نامه های شورای عالی برنامه ریزی است.

2_مسئولیت اجرای این آیین نامه بر عهده دانشگاهها و موسسات آموزشی عالی اعم از دانشگاهها، مجتمع‌های دانشگاهی، مرکز عالی، دانشکده ها و دیگر انواع واحدها آموزش عالی وابسته و تابعه وزارت فرهنگ و آموزش عالی و وزارت بهداشت ، درمان آموزش پزشکی است .

3_ مسئولان اجرایی ، اساتید راهنما ، مدرسان و دانشجویان ،ملزم به رعایت و اجرای این آیین نامه هستند. هر عملی که خلاف این آیین نامه در جایی صورت گیرد از درجه ااعتبار ساقط است و آن عمل به هیچ وجه در جای دیگر قابل استناد نخواهد بود.

4_لازم است دانشگاهها ، دانشجویان را از آغاز تحصیل با مواد این آیین نامه آشنا سازند و به هنگام نام‌نویسی در نخستین نیمسال تحصیلی ابتدای هر سال تحصیلی ، اهم مواد آن را در اختیارت دانشجویان قرار دهند و.

5_دانشگاهها موظفند با تعیین استاد راهنما ، دانشجویان را در انتخاب واحدهای درسی و آشنایی کامل با اصول این آیین نامه یاری دهند. و ترتیبی بر قرار سازیند که انتخاب درس دانشجویان با مشورت و تایید استاد راهنما صورت گیرد. نو استادان راهنما موظف باشند هر نکته ی را که در بهبود وضع تحصیلی و کشف ذوق علمی دانشجویان موثر است به آنان یاد آوری نمایند.

6_ استادان و دانشگاهها باید نهایت دقت و توجه را در تصحیح اوراق امتحانی دانشجویان مبذول دارند و در مهلت مقرر در آیین نامه ، نمرات نهایی امتحانات دانشجویان را به آموزشی تحویل نمایند . چه بی توجهی به این مهم ، بخش قابل توجهی از آیین نامه آموزشی را معطل گذاشته احتمالا موجب تضییع حقوق دانشجویان خواهد شد.

7_ چنانچه استادان محترم و مسئولان آموزشی آگاهند در برنامه های آموزشی مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی ، ریز مواد و محتوی بسیاری از دروس پایه و بعضی از دروس اصلی برای چندین رشته یا گرایش تحصیلی هم خانواده از یک یا چند گروه آموزشی مشترک است. مثل محتوی ریاضی 1و2 که برای تمام رشته های فنی و مهندسی ریاضی، فیزیک، کامپیوتر و آمار یکسان است ، لازم است مسئولان آموزشی دانشگاهها با مشورت بخش کامپیوتر به این دروس مشترک کد واحد اختصاص دهند و دانشجویان را به طور مساوی در کلاسها تقسیم نمایند تا از امکانات آموزشی به نحو بهتر ، بیشتر و به طور بهینه استفاده شود.

8_ کلیه دانشگاهها و ملزم به اجرای دقیق و کامل برنامه ها ی آموزشی مصوب شورای عالی برنامه ریزی می‌باشند و هیچ تغییری در عنوانها، تعداد و محتوی دروس و تغییر در دروس پیشنیاز مجاز نیست. چنانچه استادان و گروههای آموزشی در این گونه موارد نظری داشته باشند، می توانند نظر خود را در این زمینه به شورای عالی برنامه ریزی پیشنهاد نمایند .

9- در حالیکه نیاز کشور به نیروی انسانی متخصص و آزموده بسیار زیاد ولی امکانات آموزشی حداکثر استفاده را به عمل آورند تا بیاری خداوند متعال در آینده شاهد شکوفایی فرهنگ و رشد کیفی آموزش عالی در سطح کشور اسلامی خود باشیم.

در پایان وزارت علوم تحقیات و فن آوری امیدوار است با تصویب و ابلاغ این آیین نامه بسیاری از مشکلات دانشگاهها از لحاظ مقررات آموزشی برطرف شود . با این امید نظرات مجریان، استادان، و دست اندرکاران آموزش عالی در خصوص نتایج حاصل از ااجرای این آیین نامه ، می تواند در جریان تجدید نظرهای بعدی، مورد استفاده و استناد قرارگیرد.

تعاریف

در این آیین نامه تعاریف زیر پذیرفته شده است .

1_دانشگاه :

به همه دانشگاهها ، موسسات آموزش عالی اعم از آموزشی و پژوهشی، روزانه و شبانه دولتی و غیر دولتی، ‌دانشگاه گفته می شود.

2_ دانشکده:

دانشکده واحدی از یک دانشگاه است که در رده خاصی از علوم فعالیت دارد. مانند دانشکده علوم ، دانشکده برق دانشکده الهیات و نظیر آن.

3_ گروه آموزشی:

گروه آموزشی واحدی از یک دانشکده یا یک دانشگاه است که در یک رشته خاص یا چند رشته متجانس فعالیت دارد. مانند گروه ریاضی ،گروه معارف اسلامی و نظیر آن.

4_ گروه برنامه ریزی :

منظور از گروه برنامه ریزی یکی از گروههای نه گانه شورای عالی برنامه ریزی است که در وزارت فرهنگ آموزش عالی استقرار دارند.

5_ گروه آزمایشی:

منظور از گروه آزمایشی یکی از گروههای آزمایشی سازمان سنجش آموزش کشور در اامتحانات سراسری دانشگاهها است،‌که داوطلبان را بر حسب رشته های انتخابی به گروههای خاص تقسیم می‌کند.

6_ دوره:

منظور از دوره در نظام آموزش عالی ، مدت زمانی است که دانشجو وارد دانشگاه شده و در یک رشته خاص تحصیل می کند و در آن رشته فارغ التحصیل می شود . مانند دوره کاردانی، دوره کارشناسی و...

7_ اداره آموزش :

منظور از اداره آموزش، یک واحدی اداری در یک دانشکده یا دانشگاه است که همه مواد آموزشی مربوط به دانشجویان از قبیل فرم نویس، انتخاب واحد ، تجدید امتحانات ، جمع آاوری نمرات و اعلام نتایج را بر عهده دارد.

8_استاد:

هر عضو هیاْت علمی که مسئولیت تدریس دروس نظری یا علمی را در دانشگاه بر عهده دارد استاد نمایده می‌شود.

9_رشته:

رشته یکی از شعب فرعی از گروههای علمی (علوم پزشکی ،علوم انسانی ، علوم پایه ، فنی و مهندسی، کشاورزی ، هنر ، تربیت معلم و علمی _کاربردی) است که از لحاظ موضوع کاملا مشخص و از دیگر موضوعات متمایز بوده و حداقل به یک کارایی مشخص می انجامد . دروس مشترک در دو رشته متفاوت، نباید از 30 درصد کل واحدها در هر دو رشته تجاوز کند.

10_گرایش:

هریک از شعب یک رشته که ناظر بر یک تخصص باشد، گرایش نمایده می شود. ااختلاف دروس در دو گرایش از یک رشته نباید از 7 درصد کل واحدهای رشته کمتر و ااز 30 درصد کل واحدها بیشتر باشد.

فصل اول

شرایط ورود و نام نویسی

شرایط ورود

ماده 1:

شرایط ورود در دوره های کاردانی، کارشناسی (پیوسته و ناپیوسته )، کارشناسی ارشد پیوسته و دوره‌های دکترای عمومی پزشکی ، داروسازی، دندانپزشکی و دامپزشکی، اعم ااز دوره های روزانه و شبانه به شرح زیر است:

1: مجاز بودن به تحصیل از نظر قوانین و مقررات جاری کشور و داشتن شرایط عمومی ورود به آموزش عالی، برابر مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی.

2: داشتن گواهینامه پایان دوره متوسطه از داخل یا خارج کشور، مورد تایید وزارت آآموزش و پرورش (با توجه به نظام جدید آموزش متوسطه) یا برابر آن برای آموزشهای حوزوی ( مطابق مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی ) و یا داشتن گواهینامه دوره کاردانی برای ورود به دوره کارشناسی ناپیوسته که حسب مورد به تایید وزارت فرهنگ آاموزش عالی یا وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی رسیده باشد.

3: پذیرفته شدن در آزمون ورودی .

4: سپردن تعهد خدمت بر اساس ضوابط و قانون آموزش رایگان یا پرداخت شهریه مطابق تعرفه و مقرراتی که از طریق مراجع ذی ربط صادر می شود.

نام نویسی

ماده 2:

پذیرفته شدگان آزمون ورودی، باید برای نام نویسی و انتخاب واحد مراجعه نمایند. عدم مراجعه برای نام‌نویسی در نخستین نیمسال تحصیلی پس از اعلام نتایج آزمون ، انصراف ااز تحصیل تلقی خواهد شد.

ماده 3:

دانشجو موظف است در هر نیمسال ، در زمانی که دانشگاه اعلام می کند، برای ادامه تحصیل و انتخاب واحد به اداره آموزش مراجعه کند. عدم مراجعه دانشجو برای نام نویسی بدون اطلاع و عذر موجه، حق انتخاب واحد و ادامه تحصیل را در آن نیمسال ندارد.

ولی آن نیمسال جزو مدت مجاز تحصیل وی محسوب می شود.

تبصره:

دانشجو موظف است عذر موجه خود را در خودداری از نام نویسی ،با دلیل مستند، بطور مکتوب در اولین ماه بعد از آغاز هر نیمسال تحصیلی، به اداره آموزش دانشگاه اطلاع دهد.

منع تحصیل همزمان

ماده4:

دانشجو در یک زمان حق نام نویسی و ادامه تحصیل در بیش از سه رشته و در هر رشته بیش از یک گرایش در یک یا چند دانشگاه را نخواهد داشت. در صورت تخلف، از ادامه تحصیل در یکی از رشته‌های انتخابی به تشخیص کمیسیون بررسی موارد خاص وزارت محروم و سوابق تحصیلی وی باطل اعلام می شود و دانشجو در این حال موظف است کلیه هزینه های مربوط به رشته حذف شده را مطابق تعرفه های تعیین شده به دانشگاه ذی ربط بپردازد .

تبصره:

دانشجویان ممتاز (استعدادهای درخشان )، از شمول این ماده مستثنی هستند .

تعریف دانشجوی ممتاز ، و ضوابط اجرایی این تبصره، توسط شورای هدایت استعدادهای درخشان در آموزش عالی تعیین و ابلاغ می شود .

فصل دوم

نظام آموزشی

تعریف واحد درسی

ماده 5 :

آموزش در تمام دانشگاههای کشور مبتنی بر نظام واحدی است .

در نظام واحدی، ارزش هر درس با تعداد واحدهای آن درس سنجیده می شود و قبولی یا عدم قبولی دانشجو در یک درس، به همان درس محدود است .

هر واحد درس، مقدار یا میزان درسی است که مفاد آن به صورت نظری 17 ساعت، عملی (یا آزمیشگاهی) 34 ساعت، کارگاهی (یا عملیات میدانی ) 51 ساعت، کار آموزی و کارورزی (یا کار در عرصه ) 68 ساعت، در طول یک نیمسال تحصیلی (یا دوره تابستانی ) و طبق برنامه مصوب شورای عالی برنامه مصوب شورای عالی برنامه ریزی تدریس می شود. در مورد رشته‌هایی که داری پروژه هستند مدت اجرای پروژه متناسب با واحد آن، توسط استاد مربوط تعیین می شود.

سال تحصیلی

ماده 6:

هر سال تحصیلی مرکب از دو نیمسال تحصیلی و عند اللزوم یک دوره تابستانی است و هر نیمسال تحصیلی شامل 17 هفته و هر دوره تابستانی شامل 6 هفته آموزش است.

تبصره:

مدت امتحانات پایانی نیمسال یا پایان دوره تابستانی جزو مدت آموزش محسوب نمی شود.

حدود اختیارات دانشگاه در مورد برنامه درسی

ماده 7:

تمام دانشگاهها موظفند برنامه های درسی مصوب شورای عالی برنامه ریزی را اجرا نمایند.

ترتیب دروس با رعایت پیشنیازها ، روش تدریس، و و جابه جا کردن ریز مواد و طرح مطالب جدید در یک درس و انتخاب منابع بر عهده دانشگاه است.

دروس انتخابی

ماده 8:

دانشگاهها می توانند در هر رشته به تشخیص گروه مربوط تعدادی از دروس مرتبط با رشته را تعیین و به عنوان دروس انتخابی به دانشجویان ارائه دهند. مشروط بر آنکه تعداد واحدها از سقف مجاز در هر رشته تجاوز نکند.

ساعات حل تمرین

ماده9:

دانشگاهها می توانند، در صورت لزوم ، به تشخیص گروه آموزشی ، در هر رشته از دوره های کارشناسی، تا 20 ساعت، ‌در دروه‌های کاردانی کارشناسی ناپیوسته تا 10 ساعت به عنوان حل تمرین به ساعات تدریس رشته، در طول دوره بیفزایند.

فصل سوم

واحدهای درسی و طول مدت تحصیل

تعداد واحدها

ماده 10:

تعداد واحدهای درسی لازم برای گذراندن هر یک از دوره های تحصیلی به شرح زیر است:

دوره های کاردانی: بین 68 تا 72 واحد-

دوره های کارشناسی پیوسته غیر از رشته های فنی و مهندسی : 130 تا 135 واحد

دوه های کارشناسی پیوسته فنی و مهندسی : 130 تا 140 واحد

دوره های کارشناسی ناپیوسته 67 تا70 واحد.

دوره های کارشناسی ارشد پیوسته : 172 تا 182 واحد :

ماده 11:

هر دانشجو می تواند در هر نیمسال تحصیلی حداقل 12 و حداکثر 20 واحد درسی را انتخاب کند .

تبصره 1:

در آخرین نیمسال تحصیلی، دانشجو از رعایت شرط انتخاب حداقل 12 واحد معاف است .

تبصره 2:

در صورتیکه دانشجو برای فراغت از تحصیل تنها یک درس باقیمانده داشته باشد، با نظر دانشگاه و تایید استاد مربوط، می تواند امتحان آن درس را در طول نیمسال از طریق معرفی به استاد بگذراند .

تبصره 3:

اگر دانشجویی در یک نیمسال میانگین کل نمراتش حداقل 17 باشد می تواند با نظر دانشگاه در نیمسال بعد حداکثر تا24 واحد درسی را انتخاب کند .

تبصره 4:

در مواردی که دانشجو برای فراغت از تحصیل حداکثر 24 واحد باقی داشته باشد، حتی اگر مشروط باشد، با نظر دانشگاه، می تواند تمامی واحدهای باقی مانده را در یک نیمسال انتخاب کند .

تبصره 5 :

تعداد واحدهای انتخابی در دوره تابستانی حداکثر 6 واحد درسی است.

دروس پیشنیاز

ماده 12 :

آن دسته از پذیرفته شدگان آزمون سراسری ورودی دانشگاهها در دوره های کاردانی ، کارشناسی و کارشناسی ارشد پیوسته در همه رشته های تحصیلی که نمره خام امتحان آنها ، در آزمون ورودی، در یک یا چند درس ، به تشخیص شورای آموزشی دانشگاه پذیرنده، از حد نصاب معینی کمتر باشد، موظفند حسب نیاز رشته دروسی را که آن دانشگاه تعیین می کند به عنوان دروس جبرانی یا (پیشنیاز دانشگاهی ) علاوه بر دروس مندرج در برنامه مصوب بگذرانند.

تبصره 1:

تعیین نوع درس ، تعداد واحد ، ریز مواد، نحوه ارائه ، و زمان تدریس دروس پیشنیاز دانشگاهی بر عهده شورای آموزشی دانشگاه پذیرنده است.

تبصره 2:

سازمان سنجش و آموزش کشور ، موظف است پس از اعلام نتایج آزمون وزودی ، کارنامه پذیرفته شدگان مشتمل بر نمره خام آنها را در هر یک از مواد امتحانی در اختیار دانشگاههای ذی ربط قرار دهد .

تبصره 3:

ارائه دروس پیشنیاز دانشگاهی و چگونگی اجرای آنها در دانشگاهها ، از هر حیث، مانند دروس دانشگاهی و تابع مقررات آموزش عالی است.

نمره این دروس در کارنامه دانشجو ثبت و در میانگین نمرات پایان نیمسال و همچنین در میانگین کل نمرات دانشجو ، محاسبه می شود و در مشروطی قبولی یا ردی دانشجو نیز تاثیر دارد.

تبصره 4:

به حداکثر طول دره تحصیل دانشجویانی که حداقل 8 واحد از دروس پیش نیاز دانشگاهی را گذرانده باشند، یک نیمسال تحصیلی افزوده می شود.

منبع: edmanlaw.ir

دفتر وکالت مهدی نوری (وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی)

شماره تماس: 09127184919 – 86072210 – 86072235