قانون دریایی

(مصوب 1343.6.29 کمیسیون مشترک مجلسین)

فصل اول - تابعیت و ثبت کشتی

قسمت اول - تابعیت

‌ماده 1 - شرایط تابعیت کشتی.

1 - هر کشتی دریاپیما (‌اعم از این که ساختمان آن پایان یافته و یا در دست ساختمان باشد) که ظرفیت غیر خالص ثبت شده آن حداقل 25 تن و ‌واجد شرایط ذیل باشد می‌تواند بر طبق مقررات این قانون به ثبت رسیده و تابعیت ایرانی و حق بر افراشتن پرچم ملی ایران را داشته باشد.

‌الف - کشتی به اشخاص تابع ایران (‌اعم از طبیعی و حقوقی) تعلق داشته باشد و در صورتی که کشتی متعلق به شرکت ایرانی باشد باید سهام آن با‌نام بوده و حداقل 51 درصد سرمایه واقعی آن متعلق به اتباع ایرانی باشد.

ب - کشتی باید بر طبق مقررات این فصل به ثبت برسد.

2 - کشتیهای نفتکش متعلق به اشخاص (‌اعم از طبیعی یا حقوقی) که به امر تولید و یا تصفیه و یا حمل و نقل نفت خام و یا گاز و یا محصولات‌نفتی اشتغال دارند می‌توانند بدون رعایت حد نصاب مقرر در این ماده بنا به درخواست ذینفع و موافقت سازمان بنادر و کشتیرانی به ثبت رسیده و‌تابعیت ایران را تحصیل کنند.

‌ماده 2 - تابعیت فرمانده و افسران و کارکنان کشتی.

‌فرمانده و افسران و کارکنان کشتی ممکن است در صورت لزوم از اتباع غیر ایرانی باشند.

‌مالک کشتی باید به هزینه خود اتباع ایرانی را برای کار در کشتی تربیت کند و به تدریج آنان را به جای کارکنان خارجی در کشتی به کار گمارد.

‌برنامه کارآموزی توسط مالکین کشتی تنظیم و پس از تصویب سازمان بنادر و کشتیرانی توسط مالکین مذکور به مورد اجرا گذاشته می‌شود ولی در هر‌حال می‌بایست در عرض چهار سال از تاریخ قبول تابعیت ایران لااقل نصف کارکنان کشتی از اتباع ایران باشند.

‌مهندسین و افسران و کارکنان ایرانی کشتیرانی در مدتی که جزو کارکنان کشتی باشند از پرداخت مالیات بر حقوق و مزایای دریافتی معاف خواهند بود.

‌ماده 3 - آموزشگاه دریایی.

‌وزارت اقتصاد مکلف است ظرف مدت یک سال از تاریخ تصویب این قانون آموزشگاه تربیت کارکنان دریانوردی بازرگانی را در یکی از بنادر جنوب‌تأسیس نماید.

‌ماده 4 - مرجع صدور گواهی تابعیت.

‌مرجع صدور گواهی تابعیت کشتی سازمان بنادر و کشتیرانی می‌باشد.

‌ماده 5 - کشتیهایی که در ایران ساخته شده‌اند.

‌هر کشتی که در ایران ساخته می‌شود و ظرفیت آن حداقل 25 تن باشد تا وقتی که سازنده کشتی آن را تحویل نداده است کشتی ایرانی تلقی می‌شود.

‌ماده 6 - کشتیرانی ساحلی.

‌کشتیرانی به قصد تجارت بین بنادر و جزایر ایران (‌کاپوتاژ) منحصراً متعلق به کشتیهای ایرانی است مگر آنکه در موارد لزوم بنا به پیشنهاد سازمان بنادر و‌کشتیرانی اجازه مخصوص از طرف هیأت وزیران صادر گردد.

‌ماده 7 - تغییر تابعیت.

‌مالکی که کشتی او در ایران به ثبت رسیده است می‌تواند تابعیت کشتی خود را تغییر دهد.

‌مقررات مربوط به خروج از تابعیت در آیین‌نامه این قانون تعیین خواهد گردید.

قسمت دوم - ثبت کشتی

‌ماده 8 - تأسیس اداره مرکزی ثبت کشتیها.

‌اداره مرکزی ثبت کشتیها در سازمان بنادر و کشتیرانی تأسیس می‌گردد.

‌ماده 9 - درخواست ثبت.

‌برای ثبت کشتی باید مالک کشتی و یا نماینده او تقاضای ثبت را به ضمیمه اظهارنامه و گواهینامه‌های فنی در دو نسخه تنظیم و به سازمان بنادر و‌کشتیرانی تسلیم نماید.

‌مالک کشتی یا نماینده او باید قبل از تسلیم تقاضا نام اختیاری کشتی را به اطلاع سازمان مذکور برساند و در صورت تأیید آن را در دو سینه و پاشنه‌کشتی به طور ثابت و نام بندر ثبت را نیز در پاشنه کشتی بر طبق مقررات مربوطه نقش و یا نصب نماید.

‌اداره ثبت کشتیهای سازمان بنادر پس از اجرای مراتب مزبور با رعایت مقررات به ثبت کشتی اقدام می‌کند.

‌ماده 10 - اظهارنامه.

‌مالک کشتی یا نماینده او باید به ضمیمه تقاضانامه ثبت کشتی مستندات مالکیت با اظهارنامه‌ای حاوی نکات زیر تسلیم نماید:

‌نام کشتی - توان قوه محرکه - جنس بدنه کشتی - تاریخ و محل ساختمان - ابعاد و ظرفیتها - تعداد پلها و دکلها و دودکشها - نوع قوه محرکه (‌بخار -‌دیزل انرژی اتمی و غیره) علائم مشخصه نام و تابعیت و محل اقامت مالک یا مالکین و سهم هر یک از مالکین کشتی.

‌ماده 11 - سند ثبت کشتی.

‌سند ثبت کشتی گواهینامه ایست که از طرف سازمان بنادر و کشتیرانی بر طبق نمونه مخصوص در دو نسخه به نام کشتی تنظیم و صادر می‌شود. در سند‌ثبت کشتی نکات زیر قید می‌گردد:

‌نام بندر ثبت کشتی - محل و تاریخ ساخت کشتی - طبقه‌بندی - تعداد پلها و دکلها - طول و عرض و آبخور کشتی - ظرفیت و نوع کشتی -‌مشخصات قوه محرکه و سایر مشخصات کشتی - نام مالک و شماره کشتی.

‌ماده 12 - امضاء سند ثبت کشتی - ترتیب ثبت و نگهداری آن.

‌سند ثبت کشتی باید به امضاء مالک و یا نماینده او و همچنین سازمان بنادر و کشتیرانی برسد.

‌ماده 13 - حق‌الثبت.

‌حق‌الثبت و سایر حقوقی که برای ثبت اسناد و مدارک کشتی باید پرداخت شود به شرح زیر است:

‌الف - حق‌الثبت.

‌برای کشتیهای کمتر از 500 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 3 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای 501 تا 1000 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 4 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای 1001 تا 1500 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 5 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای 1501 تا 2000 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 7 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای 2001 تا 2500 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 9 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای 2501 تا 3000 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 11 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای 3001 تا 4000 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 13 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای 4001 تا 5000 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 15 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای 5001 تا 6000 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 17 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای 6001 تا 7000 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 19 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای 7001 تا 8000 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 21 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای 8001 تا 9000 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 23 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای 9001 تا 10000 تن ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 25 پهلوی طلا

‌برای کشتیهای از 10001 تن به بالا ظرفیت غیر خالص ثبت شده معادل 30 پهلوی طلا

ب - حق تجدید ثبت کشتیها به مأخذ پنجاه درصد حق‌الثبت مندرج در بند الف فوق خواهد بود.

ج - هزینه ثبت تغییرات در گواهینامه‌ها مبلغ نیم پهلوی طلا برای هر تغییر در

مشخصات یا خصوصیات کشتی یا اجزاء آن می‌باشد.

‌د- هزینه صدور المثنای گواهینامه ثبت کشتی به مأخذ سی درصد حق‌الثبت همان کشتی است.

‌ماده 14 - تغییرات در ظرفیت کشتیها.

‌هر گونه تغییری در ظرفیت مسافربری و یا باربری کشتی باید کتباً به اطلاع سازمان بنادر و کشتیرانی برسد این گونه تغییرات نیز باید در دفتر رسمی ثبت‌کشتیها و درس سند ثبت کشتی و نسخه دوم آن قید گردد.

‌ماده 15 - گواهینامه‌های فنی کشتی.

‌کشتی در صورتی ممکن است در ایران به ثبت برسد که گواهینامه‌های فنی آن توسط سازمان بنادر و کشتیرانی و یا یکی از مراجع صلاحیتدار بین‌المللی‌که صلاحیت آن مورد قبول سازمان بنادر و کشتیرانی است صادر شده باشد.

‌ماده 16 - گواهینامه ثبت موقت.

‌نمایندگان کنسولی ایران می‌توانند با کسب اجازه از سازمان بنادر و کشتیرانی به استناد گواهینامه‌های فنی صادره از طرف یکی از مؤسسات صلاحیتدار‌بین‌المللی مذکور در ماده فوق گواهینامه ثبت موقت جهت کشتیهایی که در ایران به ثبت خواهند رسید صادر نمایند.

‌اعتبار این گونه گواهینامه‌های ثبت موقت متناسب با مدت مسافرت کشتی به یکی از بنادر ایران جهت انجام تشریفات ثبت خواهد بود و نباید از شش‌ماه تجاوز کند.

‌رونوشت گواهینامه ثبت موقت باید به اداره ثبت کشتیهای سازمان بنادر و کشتیرانی ارسال شود و اصل گواهی ثبت موقت باید به سازمان بنادر و‌کشتیرانی تسلیم شود.

‌ماده 17 - آثار عدم ثبت کشتی

‌در مورد ماده فوق چنانچه کشتی به موقع به ثبت نرسد و یا اسناد قبلی به موقع تسلیم نگردد کشتی حق بر افراشتن پرچم ایران را نخواهد داشت و‌مالک کشتی بر طبق مقررات ماده 190 این قانون به پرداخت جریمه محکوم و موظف به تسلیم اسناد کشتی می‌باشد . مفاد این ماده در مورد اسناد مفقود‌لازم‌الرعایه نخواهد بود.

‌ماده 18 - کشتیهای در دست ساختمان.

‌کشتیهای در دست ساختمان (‌موضوع ماده 5 این قانون) باید موقتاً به ثبت برسد و گواهینامه ثبت موقت جهت آنها صادر گردد.

‌کارخانه سازنده کشتی موظف است اظهارنامه‌ای مشتمل بر شماره ردیف و مشخصات تفصیلی کشتی جهت ساختمان تهیه و به سازمان بنادر و‌کشتیرانی تسلیم نماید.

‌پس از این که کشتی در دست ساختمان آزمایش و تحویل مالک گردید گواهینامه ثبت موقت باطل و مسترد خواهد شد.

‌ماده 19 - تغییر در ساختمان کشتی.

‌در صورت تغییر اساسی در ساختمان کشتی اظهارنامه جدیدی باید به سازمان بنادر و کشتیرانی یا نمایندگان کنسولی ایران تسلیم و توضیحات کافی فنی‌راجع به ضرورت تغییرات مذکور در آن داده شود سازمان مزبور پس از رسیدگی به مدارک اظهارنامه اقدام به اصلاح اسناد مربوطه خواهد نمود.

‌در صورتی که اظهارنامه مزبور به نمایندگان کنسولی ایران تسلیم شود مقامات مزبور مکلفند اظهارنامه را در اسرع وقت به سازمان بنادر و کشتیرانی‌ارسال دارند.

‌هرگاه متقاضی اسنادی به تصدیق مقامات صلاحیتدار بین‌المللی که مورد تأیید سازمان بنادر و کشتیرانی باشد ارائه نماید اداره ثبت کشتی به استناد‌اسناد مزبور اقدام به اصلاح اسناد مربوطه خواهد نمود.

‌ماده 20 - احکام و قرارهای قضایی.

‌هر گونه قرار یا آراء لازم‌الاجرای صادره از دادگاهها که در حقوق عینی کشتی تغییری دهد (‌به استثنای حقوق ممتاز) باید در دفتر ثبت کشتی و اسناد آن‌قید گردد.

‌مأمورین مکلف به ثبت و انعکاس دادن مراتب فوق اگر در انجام وظیفه در این مورد تسامح نمایند به کیفر مقرر در ماده 190 این قانون محکوم خواهند‌شد.

‌هر گاه ثابت شود که مأموری تعمداً از انجام دادن وظیفه مزبور خودداری نموده است مجازات او از شش ماه تا سه سال حبس تأدیبی و پرداخت‌خسارت ناشیه از این عمل خواهد بود.

‌ماده 21 - ابطال ثبت و سلب تابعیت کشتیهای ایرانی.

‌در موارد ذیل ثبت کشتی باطل و تابعیت آن سلب می‌گردد:

1 - در صورتی که شرایط ثبت کشتی و حق برافراشتن پرچم ایران از بین رفته باشد.

2 - در صورتی که کشتی مفقود و یا توسط دزدان دریایی و یا در نتیجه عملیات خصمانه تصرف شده باشد.

3 - در صورتی که کشتی متلاشی شده و از حیز انتفاع افتاده باشد.

4 - در صورتی که مالک کشتی را رها کرده باشد.

‌تقاضای ابطال ثبت و سلب تابعیت کشتی باید توسط سازمان بنادر و کشتیرانی از دادگاه دریایی به عمل آید در موارد فوق سند ثبت و تابعیت کشتی باید‌منتها ظرف سی روز به اداره ثبت کشتیهای سازمان بنادر و کشتیرانی یا نمایندگان کنسولی ایران مسترد گردد.

‌ماده 22 - فقدان اسناد - صدور المثنی.

‌در صورتی که سند ثبت کشتی مفقود شده باشد مالک باید فوراً مراتب را به سازمان بنادر و کشتیرانی اعلام و اظهارنامه‌ای حاکی از این موضوع تسلیم‌دارد.

‌سازمان بنادر و کشتیرانی پس از رسیدگی المثنای سند ثبت کشتی را صادر خواهد نمود.

‌ماده 23 - تغییر نام کشتی.

‌نام کشتی ممکن است بنا به تقاضای مالک تغییر یابد و در این مورد سازمان بنادر و کشتیرانی می‌تواند با تعویض نام کشتی موافقت کند و به هزینه‌متقاضیان تغییر نام را در سه نوبت به فواصل یک ماه در روزنامه رسمی کشور و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار مرکز آگهی نماید.

‌چنانچه کشتی در رهن باشد موافقت مرتهن در تغییر نام ضروری است و تغییر نام اثری در حقوق او و سایر اشخاص ذینفع نخواهد داشت.

‌ماده 24 - انتقالات و معاملات کشتی.

‌الف - ثبت کلیه انتقالات و معاملات و اقاله راجع به عین کشتی و همچنین منافع آن در صورتی که مدت آن زائد بر دو سال نباشد اجباری است.‌انتقالات و معاملات مزبور در داخل کشور منحصراً به وسیله دفاتر اسناد رسمی که برای این کار از طرف وزارت دادگستری اجازه مخصوص دارند و در‌خارج از کشور توسط نمایندگان کنسولی کشور انجام می‌شود. هر گونه معاملات و انتقالات باید در اسرع وقت به اطلاع سازمان بنادر و کشتیرانی برسد.

ب - اداره کل ثبت اسناد و املاک نماینده‌ای در سازمان بنادر و کشتیرانی خواهد داشت که ثبت انتقالات و معاملات مزبور را در دفاتر خود‌منعکس خواهد نمود.

ج - فروش و یا انتقال تمام و یا قسمتی از کشتی که در ایران به ثبت رسیده است اعم از این که انتقال ارادی یا قهری باشد تغییری در تابعیت کشتی‌نمی‌دهد به شرط آنکه حد نصاب مندرج در بند الف ماده یک این قانون و شرائط دیگر رعایت شود.

‌د - کلیه معاملات مربوط بفروش - انتقال و رهن کشتی باید در اسناد ثبت و تابعیت کشتی هر دو قید گردد.

ه - مالک کشتی ایرانی که کشتی خود را در ایران و یا خارج از کشور به رهن گذاشته است نمی‌تواند قبل از فک رهن و یا بدون اجازه مرتهن یا‌بدون تأمین حق مرتهن کشتی خود را به فروش رساند.

‌در صورت تخلف از حکم مزبور معامله انجام شده نافذ نخواهد بود.

‌و - دفاتر اسناد رسمی و یا مأمورین کنسولی ایران در خارج که از مقررات این ماده تخلف ورزند علاوه بر مجازاتهای مقرره در ماده 20 این قانون‌مسئول پرداخت کلیه خسارات وارده نیز خواهند بود. آیین‌نامه اجرایی مربوط به این ماده به وسیله سازمان بنادر و کشتیرانی و وزارت دادگستری تنظیم‌و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

‌ماده 25 - آگهی فروش کشتی.

‌در مورد فروش کشتیهای تابع ایران سازمان بنادر و کشتیرانی مکلف است انجام معامله را در روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی و یکی از روزنامه‌های‌کثیرالانتشار مرکز در سه نوبت و هر نوبت به فاصله 10 روز آگهی نماید. هزینه آگهی‌ها توسط مرجع قانونی که وقوع معامله را ثبت می‌کند در موقع انجام‌معامله از فروشنده دریافت می‌گردد.

‌ماده 26 - حق بازرسی اسناد کشتی.

‌مأمورین مجاز دولت می‌توانند در هر موقع به اسناد کشتی رسیدگی نمایند. در صورتی که فرمانده کشتی از ارائه اسناد خودداری نماید بر طبق مقررات‌ماده 190 این قانون محکوم به پرداخت جریمه نقدی خواهد شد.

‌ماده 27 - اظهارات خلاف واقع.

‌هر گاه مالک یا نماینده او در مورد ثبت کشتی اظهارات غلط و خلاف واقع بنماید دادگاه بر طبق مقررات ماده 190 این قانون با او رفتار خواهد کرد.

‌ماده 28 - ثبت کشتیها و شناورها.

‌ثبت کشتی‌ها و شناورهایی که مشمول مقررات این قانون نیستند طبق مقرراتی که از طرف هیأت وزیران تصویب و به مورد اجراء گذاشته می‌شود انجام‌خواهد گرفت.

آیین نامه اجرایی ماده (۲۸) قانون دریایی ایران

شماره۳۶۶۱۸/ت۵۳۰۶۳هـ ۱۳۹۶/۳/۳۰

وزارت راه و شهرسازی

وزارت امورخارجه

وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح

دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی و ویژه اقتصادی

هیأت وزیران در جلسه ۱۳۹۶/۳/۲۱ به پیشنهاد شماره ۳۷۶۷/۱۰۰/۰۲ مورخ ۱۳۹۵/۲/۴ وزارت راه و شـهرسازی و به استنـاد مـاده (۲۸) قانون دریـایی ایران ـ مصوب۱۳۴۳ـ و ماده (۲۲) اصلاحی قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب ۱۳۷۸ـ ، آیین نامه اجرایی ماده (۲۸)قانون دریایی ایران را به شرح زیر تصویب کرد:

آیین نامه اجرایی ماده (۲۸) قانون دریایی ایران

ماده۱ـ در این آیین نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می روند:

الف ـ شناور: هر نوع وسیله آب رو، دارای عرشه یا بدون عرشه، با کاربری های باری، مسافری، تفریحی، صیادی، خدماتی، فنی و سایر کاربری ها که مصداق ماده (۱) قانون دریایی ایران نباشد و در آب های تحت حاکمیت و صلاحیت جمهوری اسلامی ایران تردد نماید از قبیل قایق، لنج، جت اسکی، جت بت و سایر وسایل مشابه.

ب ـ قایق: شناور فاقد یا دارای رو سازه که طول آن حداکثر تا (۱۲) متر است.

پ ـ سازمان: سازمان بنادر و دریانوردی.

ماده۲ـ هر شناوری که مالکیت آن به شخص حقیقی ایرانی و یا شخص حقوقی که سهام آن با نام بوده و حداقل پنجاه و یک درصد (۵۱%) سرمایه واقعی آن متعلق به اتباع ایرانی باشد، مطابق مقررات این آیین-نامه به ثبت می رسد.

ماده۳ـ شناور در حال ساخت باید مطابق مقررات این آیین نامه موقتاً به ثبت برسد و سازمان برای آن گواهینامه ثبت موقت صادر می کند. تکالیف مربوط به ارایه اظهارنامه ثبت بر عهده کارخانه سازنده است. گواهینامه موقت ثبت، پس از آزمایش و تحویل شناور به مالک، باطل و مسترد خواهد شد.

ماده۴ـ به منظور ثبت اطلاعات شناورهای موضوع این آیین نامه براساس مفاد گواهینامه ثبت شناور، دفتری به نام دفتر ثبت شناور در هر یک از ادارات کل سازمان در بنادر نگاهداری خواهد شد.

الف ـ دفتر ثبت شناور مشتمل بر (۲۰۰) برگ است که در آن (۱۰۰) فروند شناور به ثبت می رسد.

ب ـ صفحات دفتر ثبت شناور به ترتیب شماره گذاری و برای هر دو صفحه یک شماره تعیین می شود. شماره مذکور، شماره رسمی شناور است و فقط به ثبت همان شناور اختصاص دارد.

ماده۵ ـ درخواست ثبت شناور توسط مالک شناور یا نماینده قانونی وی به سازمان تقدیم می شود و پس از ثبت رسید آن به متقاضی تسلیم می شود.

ماده۶ ـ مالک یا نماینده قانونی وی به همراه تقاضای ثبت شناور باید اسناد زیر را به سازمان تحویل دهد:

الف ـ اظهارنامه ثبت قایق مطابق پیوست (۱) این آیین نامه که تأیید شده به مهر

دفتر هیأت دولت است.

ب ـ اصل و تصویر مصدق اسناد مالکیت شناور.

پ ـ اصل و تصویر مصدق گواهی ساخت در مورد شناور نو.

ت ـ گواهینامه های فنی و ایمنی مربوط از مؤسسات رده بندی بر حسب نوع شناور.

ث ـ موافقتنامه کتبی شرکت سهامی شیلات ایران در مورد ثبت شناور ماهیگیری، موضوع قانون حفاظت و بهره برداری از منابع آبزی جمهوری اسلامی ایران.

تبصره ـ اسناد مالکیت شناور در خصوص شناورهای ساخت داخل کشور، اسناد خرید و یا قرارداد سفارش ساخت و در مورد شناورهای ساخت خارج از کشور، گواهی ثبت سفارش و اسناد خرید است.

ماده۷ـ شناورهایی که قبلاً در خارج به ثبت رسیده اند، در صورت احراز شرایط مقرر در این آیین نامه، ثبت آنها منوط به ارایه تصویر مصدق گواهی ثبت و ابطال ثبت خارجی است.

ماده۸ ـ در صورتی که شناور شرایط ثبت را داشته باشد و درخواست و اسناد پیوست آن کامل باشد، سازمان اقدامات مربوط به بازرسی فنی و صدور گواهینامه های فنی و ایمنی را انجام می دهد.

ماده۹ـ بازرسی از شناور و صدور گواهینامه های فنی و ایمنی قانونی را مؤسسات رده بندی، که یک شخص حقوقی ایرانی یا غیر ایرانی مورد تأیید سازمان است، به نیابت از طرف سازمان در چارچوب توافق منعقده انجام می دهد.

ماده۱۰ـ سازمان پس از احراز سلامت و قابلیت دریانوردی شناور و بررسی اسناد و مدارک و تطبیق آن با اظهارنامه و دریافت حق الثبت، شناور را در دفتر ثبت شناورها، با درج مشخصات فنی و ابعادی شناور و نام مالک آن ثبت می کند و مندرجات آن را به امضای مالک و یا نماینده قانونی وی می رساند.

تبصره ـ نمایندگان کنسولی ایران می توانند با کسب اجازه از سازمان، گواهینامه ثبت موقت جهت شناورهایی که در ایران به ثبت خواهند رسید، صادر نمایند.

ماده۱۱ـ سازمان پس از بازرسی شناور و احراز درج شماره رسمی ثبت در دو طرف سینه شناور، گواهینامه ثبت صادر می‏کند.

تبصره ـ گواهینامه ثبت قایق مطابق پیوست (۲) و گواهینامه ثبت شناورهای کوچک مطابق پیوست (۳) و گواهینامه حداقل خدمه مورد نیاز شناور مطابق پیوست (۴) این آیین نامه که تأیید شده به مهر دفتر هیأت دولت است صادر خواهد شد.

ماده۱۲ـ در گواهینامه ثبت، موارد زیر نوشته می شود:

الف ـ شماره ثبت شناور.

ب ـ کاربری و نوع استفاده از شناور.

پ ـ نیروی محرکه شناور.

ت ـ ابعاد شناور.

ث ـ سال ساخت و نام کارخانه سازنده.

ج ـ جنس بدنه شناور.

چ ـ ظرفیت خالص و ناخالص شناور.

ح ـ مشخصات مالک و محل اقامت وی.

خ ـ بندر محل ثبت شناور.

د ـ محل صدور گواهینامه شناور.

ذ ـ محدوده تردد شناور.

ر ـ حداقل پرسنل مورد نیاز قایق.

ز ـ حداکثر ظرفیت حمل مسافر برای قایق های مسافری و تفریحی.

ژ ـ تاریخ انقضا و شماره سریال گواهینامه ثبت.

ماده۱۳ـ گواهینامه ثبت فقط در یک نسخه اصلی صادر و به مالک تسلیم و تصویر آن در سوابق ثبتی شناور نگهداری می شود.

تبصره ـ در صورتی که گواهینامه ثبت شناور مفقود شود و یا از بین برود، مالک یا نماینده او بلافاصله باید گزارش مشروحی در این مورد تسلیم سازمان کرده و تقاضای صدور گواهینامه ثبت المثنی نماید. اگر سازمان دلایل از بین رفتن گواهینامه را موجه تشخیص دهد، با تقاضای صدور المثنای گواهینامه ثبت، پس از ارایه اقرارنامه و تعهدنامه توسط مالک یا نماینده قانونی وی موافقت می کند.

ماده ۱۴ـ شناورهایی که بدون قصد انتفاع، صرفاً برای تفریح شخصی مورد استفاده قرار می گیرند، تابع مقررات این آیین نامه بوده و برای آنها گواهینامه ثبت شناور تفریحی شخصی صادر خواهد شد.

تبصره ـ شناورهایی که با کاربری تفریحی عمومی جهت ثبت معرفی می شوند، برای آنها گواهینامه ثبت شناور تفریحی عمومی صادر خواهد شد.

ماده۱۵ـ گواهینامه های فنی و ایمنی صادر شده توسط مؤسسات رده بندی یک سال اعتبار دارد و پس از آن مالک یا نماینده قانونی وی باید نسبت به تمدید گواهینامه فنی و ایمنی اقدام نماید.

ماده۱۶ـ گواهینامه های ثبت شناورهایی که قبل از تصویب این آیین نامه صادر شده اند، ظرف دو سال پس از تاریخ ابلاغ این آیین نامه باید تجدید ثبت شوند. سازمان ظرف یک ماه پس از تصویب این آیین نامه، باید مقررات این ماده را با نشر آگهی به اطلاع مالکان یا نماینده قانونی آنان برساند و از آنان برای تجدید ثبت دعوت نماید. در صورت عدم مراجعه مالکان یا نماینده آنان جهت تجدید ثبت گواهینامه، سازمان می تواند پس از شش ماه از خاتمه مهلت مقرر نسبت به ابطال ثبت شناور اقدام نماید.

ماده۱۷ـ حق الثبت و سایر حقوقی که برای ثبت اسناد و مدارک شناور باید پرداخت شود، به شرح زیر است:

الف ـ حق الثبت قایق و شناورهای کوچک تفریحی، با در نظر گرفتن مکان تردد و با تشخیص سازمان ازیک میلیون (۰۰۰ر۰۰۰ر۱) ریال تا سه میلیون (۰۰۰ر۰۰۰ر۳) ریال

ب ـ حق الثبت شناور تا (۱۰) تن ظرفیت ناخالص ثبت شده چهار میلیون (۰۰۰ر۰۰۰ر۴) ریال.

پ ـ حق الثبت شناور تا (۳۰) تن ظرفیت ناخالص ثبت شده پنج میلیون (۰۰۰ر۰۰۰ر۵) ریال.

ت ـ حق الثبت شناور تا (۵۰) تن ظرفیت ناخالص ثبت شده هفت میلیون (۰۰۰ر۰۰۰ر۷) ریال.

ث ـ حق الثبت شناور بالای (۵۰) تن ظرفیت ناخالص ثبت شده ده میلیون (۰۰۰ر۰۰۰ر۱۰) ریال.

تبصره۱ـ هزینه درج تغییرات، تجدید گواهینامه ثبت، صدور گواهینامه المثنی، گواهینامه مصدق و گواهینامه ابطال ثبت، پنجاه درصد (۵۰%) هزینه حق الثبت است.

تبصره۲ـ مبالغ مندرج در این ماده هر سه سال یکبار بر مبنای نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به ازای هر سال افزایش می یابد.

ماده۱۸ـ شناور در صورتی می تواند در آبهای تحت حاکمیت و صلاحیت جمهوری اسلامی ایران تردد کند که در سازمان به ثبت رسیده و گواهینامه ثبت اخذ کرده باشد.

تبصره ـ ممانعت و اعمال قانون برای شناورهای فاقد هویت و خارج از حدود و اوقات مندرج در گواهینامه ثبت در بنادر آبهای تحت حاکمیت و صلاحیت جمهوری اسلامی ایران بر عهده گارد بنادر، دریابانی ناجا و نیروی دریایی(آجا/سپاه) حسب مقررات مربوط است.

ماده۱۹ـ نقل و انتقال مالکیت و ترهین شناورهای موضوع این آیین نامه صرفاً از طریق دفاتر اسناد رسمی و با استعلام از سازمان صورت می گیرد. دفترخانه موظف است ظرف پنج روز پس از صدور سند، یک نسخه از سند تنظیمی را به انضمام تصویر شناسنامه و کارت ملی مالک (در مورد اشخاص حقوقی، اساسنامه و آخرین روزنامه رسمی) به انضمام فیش واریز هزینه درج تغییرات به سازمان ارسال نماید. این تغییرات در دفتر ثبت شناورها درج می گردد.

ماده۲۰ـ در صورت تغییر قهری مالک شناور، ورثه و یا قائم مقام قانونی وی باید ظرف یک ماه پس از تاریخ تغییر مالکیت، مراتب را کتباً به سازمان اعلام نماید. سازمان پس از بررسی مستندات ارایه شده، شناور را به نام مالک جدید ثبت و گواهینامه ثبت به نام او صادر خواهد کرد.

ماده۲۱ـ شناور تنها با داشتن گواهینامه ثبت و گواهینامه های فنی و ایمنی معتبر مجاز به دریانوردی خواهد بود. درصورتی که شناور به هر علت قابلیت دریانوردی خود را از دست بدهد و یا در کشور دیگر به ثبت برسد، مالک یا نماینده قانونی او موظف است حداکثر ظرف دو ماه پس از تاریخ از کار افتادن و یا ثبت جدید، مراتب را کتباً به سازمان گزارش و گواهینامه ثبت را تسلیم نماید.

ماده۲۲ـ پس از وقوع هر سانحه که در نتیجه آن به شناور صدمه وارد گردد، مالک یا نماینده قانونی باید مراتب را به سازمان گزارش دهد. در صورتی که سازمان تشخیص دهد شناور سالم نبوده و یا برای کاری که اختصاص داده شده قابل استفاده نیست، گواهینامه ثبت آن را تا انجام تعمیر و بازرسی فنی و ایمنی مجدد، موقتاً نزد خود نگهداری خواهد کرد.

ماده۲۳ـ سازمان پس از بازرسی شناور و اسناد و مدارک، در صورتی که غرق شدن و یا از حیز انتفاع خارج شدن شناور و یا ثبت آن در کشور دیگر را احراز نماید، نسبت به ابطال گواهینامه ثبت اقدام خواهد کرد.

ماده۲۴ـ در صورتیکه مالک تصمیم به اوراق کردن شناور را داشته باشد باید تقاضای خود را به همراه گواهینامه ثبت به سازمان ارایه کند، در صورتی که شناور متعلق حقوق اشخاص دیگر نباشد، سازمان ضمن رعایت مقررات زیست محیطی، رأساً اجازه اوراق شناور را صادر خواهد کرد.

مالک حداکثر یک ماه پس از اوراق کردن شناور، باید مراتب را به سازمان محل ثبت شناور اعلام کند. سازمان پس از اوراق شدن شناور، رأساً گواهینامه ابطال ثبت را صادر خواهد کرد.

ماده۲۵ـ ابعاد و مشخصات فنی شناورها توسط مؤسسات رده بندی مجاز و براساس مقررات مربوط محاسبه و در گواهینامه های ثبت و فنی و ایمنی آن درج می شود.

ماده۲۶ـ مالک قبل از هرگونه اقدام به تغییر ابعاد، موتور و سایر مشخصات فنی شناور موظف است مراتب را به سازمان اعلام نماید. پس از صدور مجوز توسط سازمان، تغییرات مورد نظر تحت نظر مؤسسه رده بندی، انجام و در گواهینامه ثبت درج می شود.

ماده۲۷ـ در موارد زیر مالک حق بهره برداری از شناور را ندارد و سازمان می تواند تا رفع مشکل، از خروج شناور از بندر جلوگیری کند.

الف ـ نداشتن گواهینامه ثبت یا مفقود شدن یا از بین رفتن یا مخدوش شدن آن.

ب ـ اعلام نکردن اختلال در قابلیت بهره برداری از شناور.

پ ـ ثبت شناور در کشور دیگر.

ت ـ اعلام نکردن تغییر قهری مالک شناور.

ماده۲۸ـ شناورهای نظامی و انتظامی و شناورهای با کاربری تفریحی یا ورزشی که فاقد نیروی خود رانش هستند، مشمول این آیین نامه نیستند.

ماده۲۹ـ احکام این آیین نامه ناظر بر شناورها و کشتی هایی است که مشمول ماده (۱) قانون دریایی ایران نباشند. احکام این آیین نامه در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی نیز لازم الاجرا است. با اجرای این آیین نامه احکام مغایر پیش بینی شده در ضوابط ثبت و اعطای تابعیت جمهوری اسلامی ایران به شناورها در مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی، موضوع تصویب نامه شماره ۲۶۷۷۲/ت۴۴۲۰۰ک مورخ ۱۳۸۸/۱۲/۲۷ لغو می شود.

معاون اول رئیس‎ جمهور ـ اسحاق جهانگیری

فصل دوم - حقوق ممتاز

‌ماده 29 - حقوق ممتاز.

‌حقوق مشروحه ذیل نسبت به کشتی و نسبت به کرایه حمل در سفری که این حقوق طی آن ایجاد شده و نسبت به ملحقات کشتی و ملحقات کرایه‌حمل (‌موضوع ماده 35) که از شروع سفر ایجاد شده است ممتاز تلقی می‌شود:

1 - هزینه‌های دادرسی و مخارجی که برای حفظ منابع مشترک طلبکاران به منظور حفاظت کشتی یا فروش آن و تقسیم حاصل فروش به عمل‌آمده و همچنین حقوق و عوارض بندری که بر طبق فهرست سازمان بنادر و کشتیرانی قانوناً باید پرداخت گردد و سایر حقوق و عوارض عمومی مشابه و‌همچنین هزینه حفاظت کشتی پس از ورود به آخرین بندر.

2 - مطالبات ناشی از قرارداد استخدام فرمانده - ملوانان و سایر کارکنان کشتی.

3 - اجرت و هر گونه پرداخت مربوط به نجات و کمک در دریا و آن قسمت از خسارات مشترک دریایی که به عهده کشتی است.

4 - خسارات ناشی از تصادم و سایر سوانح کشتیرانی همچنین خسارات وارده به تأسیسات بندری و کارگاههای تعمیر کشتی و راه‌های آبی قابل‌کشتیرانی و خسارات ناشی از صدمات بدنی وارد شده به مسافرین و کارکنان کشتی و خسارات فقدان یا آسیب دیدن کالای کشتی و اثاث مسافرین.

5 - مطالبات ناشی از قراردادها و عملیاتی که فرمانده در خارج از بندر پایگاه بر طبق اختیارات قانونی خود برای تأمین احتیاجات واقعی از نظر‌حفظ کشتی یا امکان ادامه سفر انجام می‌دهد خواه فرمانده مالک کشتی باشد یا نباشد و خواه طلبکار فرمانده و یا تدارک‌کننده مایحتاج کشتی یا‌تعمیرکننده کشتی یا وام دهنده و یا پیمانکار دیگری باشد.

‌اشخاصی که احتیاجات مذکور در این بند را فراهم می‌نمایند هرگاه اطلاع داشته باشند و یا بتوانند با توجه و دقت معمولی اطلاع حاصل کنند که فرمانده‌مجاز در اقدامات مزبور نبوده مطالبات آنها از حقوق ممتاز محسوب نخواهد شد.

‌ماده 30 - رجحان حقوق ممتاز.

‌حقوق ممتاز مندرج در ماده قبل نسبت به حقوق ناشی از رهن کشتی و همچنین بر سایر حقوق ممتاز مندرج در قوانین دیگر رجحان دارد.

‌ماده 31 - کیفیت مطالبه حقوق ممتاز.

‌صاحبان حقوق ممتاز می‌تواند در تقسیم حاصل فروش اموال و اشیاء موضوع حقوق ممتاز تمام مبلغ طلب خود را بدون توجه به مقررات تجدید‌مسئولیت مالکین کشتی مذکور در فصل پنجم این قانون و بدون کسر هیچگونه مبلغی مطالبه نمایند.

‌ولی در هر حال سهمی که از حاصل فروش به آنها می‌رسد از آنچه در مقررات فصل مذکور مصرح است بیشتر نخواهد بود.

‌ماده 32 - آثار عدم پرداخت حقوق ممتاز.

‌در صورت عدم پرداخت حقوق ممتاز ذینفع می‌تواند به وسیله دادگاه حقوق خود را مطالبه و استیفای حقوق خود را از فروش اموال یا کشتی که نسبت‌به آن حقوق ممتاز وجود دارد درخواست نماید.

‌دادگاه درخواست و مدارک آن را به خوانده ابلاغ و بعلاوه به منظور اطلاع اشخاص ذینفع خلاصه آن را در ظرف 15 روز از تاریخ ابلاغ (‌هر 5 روز یک‌بار) در روزنامه رسمی و یکی از جراید کثیرالانتشار مرکز آگهی می‌نماید.

‌پس از انقضای 15 روز از تاریخ آخرین آگهی دادگاه به دادخواست و اعتراضات واصله رسیدگی و حکم مقتضی صادر می‌نماید و در صورت احراز‌صحت دعوی هرگاه استیفای طلب از سایر اموال سهل‌البیع محکوم علیه میسر نباشد دادگاه دستور بفروش اموالی که نسبت به آن حقوق ممتاز وجود‌دارد خواهد داد. رأی دادگاه بجز فروش کشتی قطعی است.

‌در صورتی که دادگاه دستور بفروش کشتی صادر نماید این دستور سه نوبت متوالی در روزنامه رسمی و یکی از جراید کثیرالانتشار مرکز منتشر خواهد‌شد - محکوم علیه و هر متضرر دیگری از این دستور ظرف یک ماه از تاریخ انتشار آخرین آگهی در صورتی که معادل محکوم به وجه نقد در صندوق‌دادگستری یا تضمین بانکی بسپارد می‌تواند به رأی مزبور اعتراض نماید در این صورت اجرای حکم دادگاه تا پایان رسیدگی به اعتراض متوقف خواهد‌شد و رأیی که پس از رسیدگی به اعتراض صادر می‌شود قطعی است.

‌رسیدگی در هر دو مرحله به طور فوق‌العاده و خارج از نوبت انجام می‌شود.

‌ماده 33 - کیفیت پرداخت در صورت وجود رهن.

‌در صورتی که نسبت به کشتی علاوه از حقوق ممتاز حقوق عینی هم موجود باشد ابلاغ دادخواست به دارندگان حقوق مزبور نیز لازم است. هرگاه پس‌از صدور حکم بین اشخاصی که ذیحق شناخته شده‌اند ظرف یک ماه مقرر در ماده 32 نسبت به فروش و تقسیم وجوه حاصل از آن توافق نشود با‌رعایت مواد 36 و 37 بدواً حق دارندگان حقوق ممتاز و بعداً حقوق سایرین تأدیه خواهد شد.

‌در صورت عدم دسترسی به هر یک از دارندگان حق وجوه مربوطه به نام آنها در صندوق ثبت اسناد و املاک تودیع خواهد شد.

‌ماده 34 - مطالبات ممتاز مؤسسات دولتی.

‌مطالبات ممتاز مربوط به مؤسسات دولتی آنچه مربوط به اعمال تصدی دولت است طبق مقررات این قانون و آنچه مربوط به اعمال حاکمیت دولت‌است طبق مقررات مربوط به وصول مالیاتها وصول خواهد شد.

‌ماده 35 - ملحقات کشتی و ملحقات کرایه حمل

‌ملحقات کشتی و ملحقات کرایه حمل مندرج در ماده 29 عبارت است از:

1 - غرامت قابل مطالبه مالک بابت خسارات مادی وارده به کشتی که جبران نشده باشد و یا خسارات از دست دادن کرایه حمل که به کشتی تعلق‌می‌گرفته است.

2 - سهم مالک کشتی بابت خسارات مشترک دریایی از زیان‌های مادی وارده به کشتی که جبران نشده باشد و یا خسارات از دست دادن کرایه‌حمل که به کشتی تعلق می‌گرفته است.

3 - حق‌الزحمه مالک کشتی بابت کمک یا نجات در دریا تا پایان سفر پس از کسر وجوهی که باید در این مورد به فرمانده و سایر اشخاصی که در‌خدمت کشتی هستند پرداخت شود.

‌وجوه پرداختی بابت حمل و احیاناً وجوهی که بر طبق مقررات مذکور در فصل پنجم این قانون قابل پرداخت باشد نیز در حکم کرایه حمل است. وجوه‌متعلقه به مالک کشتی بابت قراردادهای بیمه و جوائز و کمکهای ملی جزء ملحقات کشتی یا ملحقات کرایه حمل محسوب نمی‌شود.

‌حقوق ممتاز پیش‌بینی شده به نفع اشخاصی که در خدمت کشتی هستند بدون رعایت مفاد بند 2 از ماده 29 شامل تمام کرایه حمل ناشی از کلیه‌سفرهائی است که کشتی در مدت اعتبار همان قرارداد استخدام انجام داده است.

‌ماده 36 ـ حق تقدم مطالبات.

‌مطالبات مختلف مربوط به یک واقعه همزمان فرض می‌شود.

‌مطالبات ممتاز ناشی از آخرین سفر مقدم بر مطالبات سفرهای قبلی است ولی مطالبات ناشی از یک قرارداد استخدامی که برای چندین سفر منعقد شده‌باشد با مطالبات مربوط به آخرین سفر از حیث امتیاز مساوی خواهد بود.

‌مطالبات مذکور در بندهای ماده 29 که در یک ردیف هستند دارای حقوق ممتاز متساوی می‌باشند و در صورت عدم کفایت برای تأدیه وجوه مطالبات‌به نسبت طلب بین بستانکاران تقسیم خواهد شد.

‌مطالبات مربوط به یک سفر به ترتیب مندرج در ماده 29 مشمول حق ممتاز خواهد بود.

‌مطالبات مندرج در هر یک از بندهای 3 و 5 ماده 29 به ترتیب عکس تاریخ ایجاد پرداخت خواهد شد.

‌ماده 37 - حق ممتاز در مورد هزینه انتقال بقایای کشتی.

‌در مواردی که کشتی یا شناورهای مغروق یا مصدوم و یا بقایای آنها موجب مزاحمت کشتیرانی گردند و مالک از انتقال آنها و رفع موانع خودداری نماید‌سازمان بنادر و کشتیرانی می‌تواند آنها را به هزینه خود به محل مناسبی انتقال داده و در صورت عدم پرداخت هزینه‌های مربوطه از طرف مالک آنها را‌توقیف و به فروش رسانیده و مطالبات خود را با رعایت مفاد مواد 29 و 36 این قانون و مقدم بر سایر طلبکاران از حاصل فروش تأمین نماید.

‌ماده 38 ـ آثار انتقال مالکیت.

‌انتقال مالکیت کشتی تأثیری در حقوق ممتاز نخواهد داشت.

‌ماده 39 ـ مدت مرور زمان

‌الف - دارنده حقوق ممتاز چنانچه ظرف مدت یک سال در مقام استیفاء حقوق ممتاز بر نیایید حق امتیاز خود را از دست خواهد داد. در مورد‌مطالبات ناشی از تهیه مایحتاج کشتی مندرج در بند 5 ماده 29 مدت مزبور شش ماه است.

ب - شروع مدت مذکور به ترتیب ذیل است:

1 ـ در مورد حق‌الزحمه مربوط به کمک و نجات در دریا از روزیست که عملیات مربوط به آن خاتمه می‌یابد.

2 ـ در مورد خسارت ناشی از تصادم و سایر سوانح و آسیب جسمانی از روزیست که خسارت وارد شده است.

3 ـ در مورد فقدان یا خسارات محمولات و اثاث از روزیست که محمولات یا اثاث تحویل داده شده و یا بایستی تحویل داده شده باشد.

4 - در مورد تعمیر و تهیه مایحتاج کشتی و سایر موارد پیش‌بینی شده در بند 5 ماده 29 از روزی است که طلب ایجاد شده است.

5 - در سایر موارد از روزی است که دین از لحاظ مدت و جهات دیگر قابل مطالبه باشد.

ج - تقاضای مساعده یا وجه علی‌الحساب از طرف کارکنان کشتی مندرج در بند 2 ماده 29 تابع حکم این ماده نیست و قابل مطالبه تلقی نمی‌شود.

‌د - هر گاه توقیف کشتی در دریای ساحلی کشوری که اقامتگاه یا مرکز عملیات مدعی است مقدور نباشد دادگاه می‌تواند مهلت‌های فوق را از روز‌ایجاد طلب حداکثر برای مدت سه سال تمدید نماید.

ه - حق رجحان نسبت به کرایه حمل کشتی تا زمانی ممکن است که کرایه وصول نشده یا وجوه آن در ید فرمانده یا نمایندگان مالک کشتی باشد.‌نسبت به ملحقات کرایه حمل نیز به همین ترتیب عمل خواهد شد.

‌ماده 40 - تعمیم مقررات.

‌مقررات مذکور در این فصل در مورد کشتیهایی که توسط شخصی غیر از مالک اداره و بهره‌برداری شده و یا وسیله مستأجر اصلی مورد بهره‌برداری قرار‌گیرد نیز لازم‌الاجرا است به استثنای مواردی که از مالک به طور غیر قانونی خلع ید شده و یا طلبکار حسن نیت نداشته باشد.

‌ماده 41 - حق رجوع به فروشنده.

‌دارندگان حقوق ممتاز ظرف سه ماه از تاریخ آخرین آگهی فروش کشتی موضوع ماده 25 حق رجوع به فروشنده را خواهند داشت.

فصل سوم - رهن کشتی

‌ماده 42 - رهن کشتی.

‌کشتی مال منقول و رهن آن تابع احکام این قانون است رهن کشتی در حال ساختمان و یا کشتی آماده برای بهره‌برداری نیز وسیله سند رسمی باید‌صورت گیرد و قبض شرط صحت رهن نیست.

‌در صورتی که کشتی در اسناد رهن توصیف نشده باشد منظور از کشتی بدنه - دکلها - دوارها- لنگرها - سکانها - موتورها و کلیه وسائلی خواهد بود‌که برای تحرک و دریانوردی به کار برده می‌شود.

‌ماده 43 - سند رهن.

‌در سند رهن باید نام راهن و مرتهن و مشخصات کشتی و مبلغ رهن و سر رسید آن صراحتاً قید گردد.

‌ماده 44 - حق رهن.

‌حق رهن شامل اصل مبلغ و بهره آن خواهد بود.

‌ماده 45 - ماهیت حق رهن.

‌حق رهن از حقوق عینی است و با فروش و انتقال کشتی از بین نمی‌رود مگر در مواردی که به موجب این قانون پیش‌بینی شده است.

‌ماده 46 - حق رجحان بستانکاران مقدم.

‌چنانچه کشتی بیش از یک مورد در رهن باشد بستانکاران مقدم بر بستانکاران مؤخر حق رجحان خواهند داشت. در موقع تنظیم سند باید کلیه‌خصوصیات معاملات قبلی در متن سند تصریح گردد و راهن باید وجود هر گونه رهن قبلی و همچنین تعهد و بدهی مربوط به کشتی مورد رهن را که از‌آن اطلاع دارد کتباً به مرتهنین اعلام دارد. چنانچه راهن به قصد تقلب از رعایت مقررات این ماده تخلف ورزد بر طبق مقررات ماده 190 محکوم به‌پرداخت جریمه خواهد شد و بدهی راهن بلافاصله حال و به درخواست مرتهن از اموال راهن استیفاء می‌شود.

‌ماده 47 - مرهونه متعدد.

‌در صورتی که موضوع رهن شامل بیش از یک کشتی و در سند رهن هم تصریح شده باشد که در مقابل پرداخت قسمت معینی از دین کشتی مرهونه‌مشخص مربوط به آن دین به طور جداگانه آزاد خواهد شد مبلغ مربوط به هر کشتی باید در سند آن کشتی قید شود.

‌ماده 48 - ثبت معاملات رهن کشتی.

‌ثبت معاملات رهن کشتی و فک آن به موجب ماده 24 این قانون صورت خواهد گرفت.

‌ماده 49 - حق‌الثبت معاملات کشتی.

‌حق‌الثبت کلیه معاملات اعم از رهن و سایر معاملات مربوط به کشتی به شرح زیر است:

‌تا 500 تن ظرفیت خالص معادل سه پهلوی طلا

‌از 501 تن تا 1000 تن معادل پنج پهلوی طلا

‌از 1001 تن تا 5000 تن معادل ده پهلوی طلا

‌از 5001 تن تا10000 تن معادل پانزده پهلوی طلا

‌از 10001 تن تا به بالا معادل بیست و پنج پهلوی طلا

‌ماده 50 - تقاضای فروش کشتی به علت عدم پرداخت دین.

‌چنانچه مدت رهنی که از نظر تاریخ ثبت مقدم بر دیگران است سررسید و دین مربوطه به آن پرداخت نگردد ذینفع می‌تواند از دادگاه تقاضای فروش‌کشتی را بنماید. دادگاه دادخواست را به طرف و سایر بستانکاران ابلاغ و خلاصه آن را ظرف 15 روز از تاریخ ابلاغ (‌هر پنج روز یک بار) در روزنامه‌رسمی و یکی از جراید کثیرالانتشار مرکز آگهی می‌نماید.

‌چنانچه ظرف 15 روز از تاریخ آخرین آگهی بدهکار حاضر به پرداخت دین خود نشود و سایر طلبکاران نیز با فروش عین مرهونه موافقت ننمایند دادگاه‌در وقت فوق‌العاده به دادخواست رسیدگی نموده پس از احراز صحت مدارک خواهان حکم فروش صادر می‌نماید.

منبع: قانون دریایی