اجرای حکم در صورت پذیرش درخواست اعاده دادرسی کیفری

با پذیرش اعاده دادرسی، اجرای حکم به تعویق خواهد افتاد همچنین در صورت پذیرش درخواست اعاده دادرسی، نسبت به حکمی که پس از آن صادر شود امکان پذیرش اعاده دادرسی به همان دلیل میسر نخواهد بود. اعاده دادرسی کیفری نوعی اعتراض به حکم محسوب می‌شود. با این تفاوت که تقاضای تجویز اعاده دادرسی آخرین فرصت برای محکومین احکام دادگاه‌های کیفری است.

اشخاص دارای حق درخواست تجویز اعاده دادرسی کیفری

اشخاصی که حق تجویز اعاده دادرسی کیفری دارند عبارتند از محکوم‌علیه (شخصی که محکوم شده) یا وکیل رسمی او «فقط وکیل پایه‌یک دادگستری» یا نماینده قانونی و در صورت فوت یا غیبت محکوم‌علیه، همسر وی، همچنین وصی و وراث قانونی او و همچنین وکیل آنها؛ دادستان اجراکننده حکم و دادستان کل کشور است.

 مرجع رسیدگی به اعاده دادرسی کیفری

مرجع رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی کیفری دیوان عالی کشور است بنابراین درخواست اعاده دادرسی باید مستقیماً به دیوان عالی کشور تقدیم شود.

حال چنانچه دیوان عالی کشور ضمن رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی، شرایط اعاده دادرسی را احراز کند، با تجویز اعاده دادرسی موافقت کرده و پرونده را برای رسیدگی، به دادگاه هم‌عرض صادرکننده رأی ارجاع می‌دهد.

 تعریف اعاده دادرسی کیفری

اعاده دادرسی کیفری نوعی اعتراض به حکم محکومیت قطعی است؛ یعنی از احکامی، می‌توان اعاده دادرسی کرد که مرحله بدوی و تجدیدنظر آن انجام شده یا اینکه حکم بدوی، به دلیل عدم اعتراض قطعیت یافته باشد.

اعاده دادرسی کیفری فقط از سوی محکوم‌علیه (شخصی که محکوم شده) امکان‌پذیر است و شاکی نمی‌تواند نسبت به رأی برائت به هر دلیلی، اقدام به اعاده دادرسی کیفری کند.

 مرجع صالح برای رسیدگی به امور راجع به ترکه

مرجع صالح برای رسیدگی به امور راجع به ترکه، دادگاه بخشی است که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران در حوزه آن دادگاه بوده و اگر متوفی در ایران اقامتگاه نداشته باشد، دادگاه آخرین محل سکونت متوفی صالح به رسیدگی است همچنین اگر متوفی در ایران ساکن هم نبوده باشد، دادگاهی که اموال غیرمنقول متوفی در حوزه آن واقع شده، صالح است و اگر اموال غیرمنقول نیز در حوزه‌های متعدد واقع باشند، دادگاهی که که قبل از همه اقدام کرده، صالح است.

 مهر و‌ موم ترکه

مهر و‌ موم ترکه عبارت است از اقدامی که توسط مراجع قضایی صورت می‌گیرد تا ورثه از هرگونه استفاده و دخل‌و‌تصرف در ترکه ممنوع شوند و این امر به‌منظور حفظ و نگهداری از ترکه انجام می‌گیرد. مهر و موم ترکه صرفاً با درخواست هریک از ورثه متوفی یا نماینده قانونی آنان، موصی‌له (شخصی که وصیت به نفع او شده است) در صورتی که وصیت به جزء مشاع شده باشد، طلبکار متوفی و وصی انجام می‌گیرد و همین افراد نیز حق رفع مهر و موم ترکه را دارند.

درخواست رفع مهر و موم ترکه نیز به دو صورت بدون تنظیم ریز ترکه یا با درخواست تنظیم ریز ترکه صورت می‌گیرد. مهر و موم ترکه به‌معنای نگهداری و نیز جلوگیری از استفاده یا حیف‌و‌میل آن توسط ورثه دیگر یا اشخاص ثالث است.

 تعریف ترکه (ماترک) و دارایی

ترکه (ماترک) یا میراث به کلیه اموال و تعهدات یا به عبارتی کلیه دارایی‌های متوفی که بعد از فوت او به وراث و نزدیکان وی انتقال می‌یابد اطلاق می‌شود.

دارایی، به معنای شایستگی و امتیاز دارا شدن حقوق و تکالیف مالی و یکی از صفات مربوط به شخصیت انسان است که با تولد شخص به وجود می‌آید و با فوت وی از بین می‌رود. پس از فوت شخص، دارایی از بین می‌رود و صرفا اجزای مثبت و منفی دارایی باقی می‌ماند که پس از فوت متوفی، ترکه نامیده می‌شود.

به‌عبارت دیگر، دارایی شخص پس از فوت از بین می‌رود و فقط اجزای دارایی در فرض وجود، به ورثه منتقل می‌شود.

شرط واجب شدن پرداخت نفقه

عمل کردن به وظایف زناشویی توسط زن؛ شرط واجب شدن پرداخت نفقه

زوجه (زن) برای اینکه مستحق نفقه باشد و بتواند در مورد آن ادعایی را مطرح کند، بایستی به وظایف زناشویی خود عمل نماید که اصطلاحاً به آن تمکین گفته می‌شود. بر این اساس مطابق ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی اگر او بدون هیچ مانع مشروعی به وظایف زناشویی خود در برابر همسرش عمل نکند، ناشزه بوده و در نتیجه مستحق نفقه نخواهد بود.

منظور قانون‌گذار این است که اگر زن براساس یک دلیل مشروع به وظایف خود عمل نکند، باز هم مستحق نفقه خواهد بود. برای مثال یکی از وظایف زن این است که در منزلی سکونت کند که همسرش برای او در نظر گرفته‌است و اگر چنانچه منزل همسر خود را ترک کند و به خانه‌ی پدری برود، گفته می‌شود که او ناشزه است. در این حالت با توجه به اینکه زن ناشزه است، مستحق نفقه نخواهد بود.

اما گاهی سکونت در منزل همسر برای زن دشوار می‌شود؛ به گونه‌ای که اگر به این سکونت ادامه دهد، ممکن است جان او به خطر بیفتد.

در چنین مواردی اگر زن برای حفظ جان خود از منزل مشترک خود خارج شده و به منزل پدرش برود، شوهر نمی‌تواند با استناد به اینکه او ناشزه است، نفقه‌اش را نپردازد. به عبارت بهتر در چنین مواردی اگرچه زن ناشزه‌است، اما با این حال باز هم مستحق نفقه می‌باشد.

ویژگی‌های نفقه‌ی زن

1. نفقه زن بر نفقه خویشاوندان دیگر تقدم دارد؛ یعنی اگر کسی به اندازه کافی توانایی مالی نداشته باشد که بتواند هم نفقه همسر و هم دیون و بدهی‌های دیگر خود را بپردازد، در این حالت باید از میزان دارایی‌های موجود خود ابتدا نفقه همسر خود را پرداخت نموده و سپس دیون (بدهی) خود را به طلبکارانش پرداخت کند.

2. زن می‌تواند نفقه گذشته خود را هم از همسرش مطالبه کند؛ یعنی اگر شوهر از چند سال گذشته نفقه همسر خود را نپرداخته‌است، زن می‌تواند علاوه بر ملزم کردن او به پرداخت نفقه آینده، نفقه چند سال گذشته را هم از او مطالبه کند. این در حالی است که اقارب یعنی پدر، مادر و فرزندان صرفاً نفقه‌ی آینده خود را می‌توانند مطالبه نمایند و در مورد آن‌چه گذشته نمی‌توانند ادعایی داشته باشند.

3. پرداخت نفقه‌ی زن در هر صورت برای مرد واجب است و این موضوع ارتباطی به فقیر یا ثروتمند بودن زن ندارد؛ یعنی خواه زن شاغل باشد و خواه نباشد، مرد در هر صورت موظف به پرداخت نفقه او خواهد بود.

4. فقیر یا ثروتمند بودن مرد نیز تأثیری در انجام این وظیفه‌ی قانونی ندارد؛

۵. در پرداخت نفقه زن برای تشخیص میزان نفقه، وضعیت اقتصادی زن (زوجه) ملاک می‌باشد و در این خصوص بایستی شرایط او مورد توجه قرار گیرد؛ یعنی اگر چنانچه زن از خانواده ثروتمند و متمکنی باشد، شوهر باید متناسب با این شرایط و با توجه به شأن اجتماعی و خانوادگی او نیاز‌های وی را تأمین کند.

6. پرداخت نفقه زن، تکلیفی‌است که قانون‌گذار به صورت یک‌جانبه برای مرد در نظر گرفته‌است.

 افرادی که استحقاق دریافت نفقه را دارند

مرد علاوه بر هزینه‌های زندگی همسر خود، وظیفه تأمین هزینه‌های اقارب یا خویشاوندان نَسَبی خود را نیز بر عهده دارد. مقصود از اقارب نیز فرزندان و پدر و مادر او می‌باشد. آن‌چه اهمیت دارد این است که تکلیف او در مورد پرداخت نفقه‌ی همسر خویش متفاوت از تکلیفی است که او در مورد سایر خویشاوندان خود دارد.