عقد مغابنه و عقد مسامحه

عقد مغابنه، قراردادی است که در آن تحصیل حداکثر امتیازات ممکن مورد نظر است، گویی هریک از طرفین می‌خواهد طرف دیگر را مغبون کند.

اما عقد مسامحه، عقدی است که مبتنی بر تسامح و تساهل و ارفاق است. مانند عقد ضمان یا صلح دعوی و رهن.

عقود معین و غیر معین

عقود مُعَیَن قرارداد‌هایی هستند که قانون نام خاصی بر روی آن‌ها گذاشته است؛ مانند بیع، اجاره، ضمان، بیمه. عقود غیر معین قرارداد‌هایی هستند که در قانون پیش بینی نشده، اما بر اساس اصل آزادی قرارداد‌ها معتبر شناخته می‌شود؛ مانند قرارداد تدریس در یک موسسه آموزشی.

فایده تقسیم‌ عقد تعهدی و غیرمعوض

۱. فقط عقود معوض می‌توانند عنوان تجارتی داشته باشند.

۲. در عقود غیر معوض شخصیت طرف مقابل در آن‌ها علت عمده عقد است (چون معمولا افراد اموال خود را به صورت رایگان به هر شخصی نمی‌بخشند)، ولی در قرارداد‌های معوض شخصیت طرف مقابل مورد نظر نیست.

۳. از نقل و انتقالات بلاعوض معمولا مالیات بیشتری اخذ می‌شود، چون شخص مالی را رایگان به دست آورده.

۴. در قرارداد‌های مجانی، خیاراتی که مبتنی بر تعادل عوضین است راه ندارد. مانند خیار غبن و عیب. اما درقرارداد‌های معوض همه‌ی خیارات جاری است.

عقود‌ تملیکی‌ و عهدی

عقد تملیکی قراردادی است که به موجب آن مالی از ملکیت شخصی خارج و به ملکیت دیگری وارد می‌گردد و عقد عهدی آن است که تعهدی بر گردن یک طرف قرارداد و حق دینی برای طرف دیگر به وجود آورد.

آثار و احکام عقود تملیکی و عهدی

آثار و احکام عقود تملیکی و عهدی یکسان نیست به طور مثال در عقد تملیکی مورد معامله باید در حین عقد موجود باشد وگرنه باطل است، ولی در عقد عهدی چنین نیست. (مثل تعهد به ساخت ساختمان) عقد تملیکی حق عینی ایجاد می‌کند که در برابر همه معتبر است (مثال مالکیت یک خانه) اما عقد عهدی یک حق نسبی محسوب می‌شود که فقط در مقابل متعهد معتبر است. 

عقود اذنی و عهدی

عقد اذنی عقدی است که اثر اصلی آن اذن در تصرف است و تعهدی برای عاقد ایجاد نمی‌کند؛ مانند ودیعه، عاریه و وکالت.  ولی عقد عهدی سبب ایجاد تعهد برای یک طرف یا دو طرف است.

قراردادهای تجارتی و غیر تجارتی

قرارداد تجارتی قراردادی است که توسط قانون تجارت، تجاری به شمار آمده باشد. غیر تجارتی قرارداد‌هایی که مدنی محسوب می‌شوند. 

چگونگی اجرای رای داوری و ضمانت اجرای آن

پس از ابلاغ رای داوری شخص ذینفع می تواند درخواست صدور اجرائیه نماید. طبق ماده 488 قانون مدنی صدور اجرائیه میتواند 20 روز از ابلاغ رای داوری صورت گیرد که یا در صلاحیت دادگاه ارجاع کننده دعوا به داوری است یا دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را دارد که به درخواست ذینفع به طرفیت محکوم علیه رای داوری، اجرائیه صادر می شود و طبق قانون اجرای احکام به شخص مهلتی برای اجرای رای داوری داده می شود که طبق ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1394 چنانچه شخص نسبت به اجرای رای داوری اقدام نکند با بازداشت و حبس روبرو می شود.

رای غیابی که فرد محکوم از آن بی‌اطلاع باشد، قابل واخواهی است

طبق ماده 406 قانون آیین دادرسی کیفری،چنانچه رای دادگاه که بصورت غیابی صادر شده مبنی بر محکومیت متهم باشد، ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ واقعی، قابل واخواهی در همان دادگاه میباشد و پس از انقضای مهلت واخواهی برابر مقررات حسب مورد، قابل تجدیدنظر یا فرجام است. لذا طبق تبصره 2 همین ماده، هر گاه حکمِ غیابیِ دادگاه، ابلاغِ واقعی (ابلاغ به خود شخص) نشده باشد، محکوم علیه می تواند ظرف 20 روز از تاریخ اطلاع، درخواست واخواهی کند.

حکم کیفری، حکم حقوقی:

حکم کیفری پس از احراز وقوع جرم توسط دادگاه‌های جزائی (کیفری) صادر می‌شود و مبین وقوع جرم و انتساب آن به محکوم علیه است. حکم مدنی یا حقوقی نیز مربوط به امورِ حسبی، و یا دعاوی ناشی از عقود و قرارداد‌ها و تعهدات ناشی از آن است.

حکم ترافعی و حسبی:

حکمی که دخالت دادگاه متوقف بر وقوع اختلاف و نزاع بین اشخاص است، حکم ترافعی می‌نامند و حکمی که دخالت دادگاه متوقف بر وقوع نزاع و اختلاف نبوده و نیاز به شکایت و تظلم خواهی ندارد حکم حسبی گویند.

حکم لازم الاجرا و غیر لازم الاجرا:

حکم لازم الاجراء حکمی است که چنانچه محکوم علیه به مفاد آن عمل ننماید، مأمورین اجرای احکام، به درخواست محکوم له (خواهان سابق) و با بکارگیری قوۀ قهریه، مفاد آن را به طور اجباری به محکوم علیه تحمیل می‌نمایند و حکم غیر لازم الاجراء مقابل آن است.

حکم نهایی و غیرنهایی:

حکمی که تمام مراحل دادرسی را طی کرده یا قابل فرجام (در دیوان عالی کشور) نباشد حکم نهایی نامیده می‌شود.

حکم اعلانی و حکم اعلامی:

حکمی که از طریق جراید و امثال آن به استحضار و اطلاع عموم می‌رسد حکم اعلانی است. مثل حکم اعلان ورشکستگی، اما حکم اعلامی یا ابلاغی، حکمی است که صرفاً به طرفین پرونده یا قائم مقام قانونی آن‌ها ابلاغ و اعلام می‌گردد. مثل حکم تخلیه.

حکم کشفی و حکم تأسیسی:

حکمی که حقی را که قبلاً وجود داشته است اعلام کند حکم کشفی یا امضائی نامیده می‌شود. مثلاً دینی را که در گذشته بوده است احراز و تنفیذ و اعلام کند، و حکمی که بیان انشاء حقی را از تاریخ صدور حکم بنماید حکم تأسیس گویند مثل حکم طلاق.

احکام در دستگاه قضایی تقسیم بندی‌های مختلفی دارند که بسته به پرونده افراد برای آنها صادر می‌شود.

حضوری و غیابی:

در رسیدگی اختصاری(شفاهی و بدون تبادل لایحه طرفین دعوا) حکم حضوری است، مگر اینکه خواندۀ دعوا در هیچ یک از جلسات حاضر نشده یا لایحۀ دفاعیه تقدیم نکرده باشد. در مورد حکم غیابی، مسأله واخواهی مطرح است.

حکم قطعی و غیرقطعی:

حکمی را که رسیدگی ماهوی دیگری نداشته و قابل اجرا باشد قطعی و حکمی که قابل شکایت از طرق قانونی (واخواهی، تجدیدنظر) است غیر قطعی می‌نامند.  

تفاوت بازپرس و دادیار چیست؟

بازپرس ممکن است با دادستان اختلاف نظر داشته باشد و مرجع حل اختلاف آن‌ها دادگاه عمومی خواهد بود، اما در خصوص دادیار نظر نهایی با دادستان است.

بازپرس می‌تواند راساً شروع به کار کند و در مواردی نیز از دادستان اجازه کسب نماید، ولی دادیار برای اقدام به هر کاری باید از طرف دادستان مامور شود.

دادیار‌ها چند گروه هستند؟

1.دادیار تحقیق 

2.دادیار اظهارنظر 

3.دادیار اجرای احکام 

4.دادیار ناظر زندان 

5.دادیار نماینده دادستان در دادگاه